Μπορεί να εξαχθεί η Δημοκρατία;
Στις μέρες μας ακούγεται πολύ συχνά η λέξη εκσυγχρονισμός, δηλαδή εκβιομηχάνιση, αστικοποίηση, αύξηση των εγγραμμάτων, εκπαίδευση, δομές υγείας, ποικίλες μορφές απασχόλησης,…Στον εκσυγχρονισμό σημαντικό ρόλο διαδραμάτιζαν πάντα οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των πολιτισμών. Όμως, ο εκσυγχρονισμός και η οικονομική ανάπτυξη ούτε προϋποθέτουν ούτε συνεπάγονται τον πολιτισμικό εκφυλισμό (π.χ. εκδυτικισμό).
Μάλιστα, το αντίθετο έχει συμβεί.
Ο εκσυγχρονισμός στις μη δυτικές κοινωνίες ενίσχυσε την ευμάρεια και τη στρατιωτική τους ισχύ και οδήγησε στην επιστροφή στις γηγενείς αξίες. Η ιδέα της Δύσης για εξάπλωση στις κοινωνίες αυτές της δημοκρατίας απεδείχθη επικίνδυνη. Ο 20ος αιώνας κατέστησε φανερό ότι δεν μπορεί να συντομεύονται οι ιστορικοί μετασχηματισμοί.
Η καρδιά της Δύσης, η Ευρώπη, είναι η πηγή ιδεών: ατομική ελευθερία, πολιτική δημοκρατία, κράτος δικαίου, ανθρώπινα δικαιώματα. ελευθερία στην έκφραση,… Αλλά, ό,τι είναι οικουμενικότητα για τη Δύση είναι ιμπεριαλισμός για τους υπόλοιπους.
Η φιλελεύθερη δημοκρατία φέρνει μαζί της ως επιταγή την προστασία των ανθρώπων από την τυραννία και τη διανομή της εξουσίας, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί αιτία ανάπτυξης.
Το ερώτημα που πλανάται είναι: μπορεί η δημοκρατία να εξαχθεί;
Η απάντηση είναι: υπό προϋποθέσεις ναι. Ο τρόπος όμως που επιχειρήθηκε να εξαχθεί στο Ιράκ και το Αφγανιστάν δικαίωσαν τον Samuel Huntington που προειδοποίησε: η πίστη της Δύσης στην οικουμενικότητα του δυτικού πολιτισμού παρουσιάζει τρία μεγάλα προβλήματα, είναι λανθασμένη, ανήθικη και επικίνδυνη.
Τελικά…
Η ώσμωση μεταξύ των πολιτισμών, κάτι που σιωπηρά έχει συμβεί, μπορεί να κάνει τον κόσμο μας καλύτερο και σε περιβάλλον παγκοσμιοποίησης, αρκεί μόνο να υπάρξει σεβασμός στις βασικές αξίες του κάθε πολιτισμού και στα δικαιώματα του κάθε ανθρώπου, δηλαδή εκείνων που εγγυώνται την ασφάλεια, την αξιοπρέπεια και την ελευθερία (να σκεπτόμαστε, να εκφραζόμαστε, να ακολουθούμε τη θρησκεία της επιλογής μας, να έχουμε μια αμερόληπτη δίκη σε περίπτωση προσαγωγής μας,…).
