Nαοί - μνημεία σε όλη την Ήπειρο ξαναποκτούν την αίγλη τους...

Η Περιφέρεια Ηπείρου ενδιαφέρεται για την αποκατάσταση εκκλησιαστικών μνημείων στις πέντε Μητροπόλεις της Περιφέρειας (Ιωαννίνων, Κονίτσης, Άρτης, Πρεβέζης, Παραμυθίας). Πολλά έχουν αναστηλωθεί, με ένταξή τους σε ευρωπαϊκά προγράμματα, ύστερα από μελέτες της Περιφέρειας και το προσωπικό ενδιαφέρον του Περιφερειάρχη Αλέκου Καχριμάνη, ενώ άλλα βρίσκονται σε διαδικασίες εκπόνησης μελετών, μεταξύ των οποίων και οι ναοί της Παναγίας της Παραμυθίας στην Παραμυθιά και δύο ναοί, του αγίου Γεωργίου και του αγίου Δονάτου, στο Σούλι, και άλλα είναι προς δημοπράτηση, ενώ άλλα υλοποιούνται αυτή την περίοδο. 

Οι ναοί-μνημεία δεν είναι μόνο σύμβολα της Ορθοδοξίας, αλλά και εκφραστικά δείγματα της πολιτιστικής κληρονομιάς μας. Γι’ αυτό η προστασία τους από τη φθορά του χρόνου, συμβάλλει στη διατήρησή τους ως ζωντανών μαρτυριών διαχρονικών ιδεών και αξιών, με τις οποίες είναι ζυμωμένη η Ελληνορθόδοξη παράδοση του τόπου μας.

Επιπλέον συντελεί στην ανάπτυξη του  θρησκευτικού τουρισμού, που δεν αποτελεί μόνον μια σταθερή οικονομική επένδυση, που δύσκολα θα έχει ζημίες, αλλά είναι και πεδίο συνάντησης και διαλόγου διαφορετικών πολιτισμών και νοοτροπιών, γόνιμο έδαφος σεβασμού και ουσιαστικής επικοινωνίας των ανθρώπινων κοινωνιών.

Όσον αφορά στο ζήτημα μιας πιο ολοκληρωμένης και συντονισμένης προσπάθειας οργάνωσης και ανάπτυξης του θρησκευτικού τουρισμού, καταρχήν θα πρέπει να υπάρξει μια χαρτογράφηση των θρησκευτικών μνημείων και των προσκυνημάτων, δεύτερον να υπάρξει μια σοβαρή επιστημονική καταγραφή της επισκεψιμότητας των χώρων και των υποδομών των περιοχών και τρίτον, μια συντονισμένη και οργανωμένη θεσμικά δομή για ετήσιο προγραμματισμό θρησκευτικών-προσκυνηματικών εξορμήσεων.

Το προσκύνημα υπήρξε ανέκαθεν και εξακολουθεί να είναι -με άλλο νοηματικό περιεχόμενο σήμερα- ένα ταξίδι στο άγνωστο. Πέρα από το θαυμασμό των κτιριακών υποδομών, των εικονογραφιών και του περιβάλλοντος χώρου, η αρχική πράξη του προσκυνήματος είναι να θέσει ο άνθρωπος τον εαυτό του στα χέρια του Θεού. Μέσα από αυτή την εκδήλωση πίστης, ο προσκυνητής αναζητά το θείο, μακριά από τις δομές της καθημερινότητας.

* * * 

Παλιές εξώπορτες σώζονται σε χωριά της Ηπείρου

Τι ωραίες ήταν οι παλιές εξώπορτες στα  εγκαταλελειμμένα, τώρα, σπίτια της Ηπείρου, κάποιες από τις οποίες σώζονται μέχρι σήμερα και αποδεικνύουν την απλή και αληθινή "αρχοντιά" των χρόνων εκείνων. 

Αν και φθαρμένες από την πάροδο του χρόνου, έχουν μια ιδιαίτερη αισθητική και τεχνική, μοναδική, διαφορετική από σπίτι σε σπίτι και διασώζουν ένα κομμάτι όχι μόνο του πολιτισμού, αλλά και της ιστορίας του τόπου. 

Βλέπεις πόρτες απλές, καθώς και άλλες περίτεχνα διακοσμημένες, που ενίοτε αντανακλούν και στο οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο των ανθρώπων. Μονόφυλλες συνήθως, με το άνοιγμα προς τα δεξιά, με κρίκους στις θέσεις των τραβερσών και τοποθετημένες μαζί με την κάσα τους, κατασκευάζονταν με πολύ μεγάλη σταθερότητα, γι' αυτό αντέχουν και μέχρι σήμερα. 

Για την κατασκευή της εξώπορτας 10 έως 15 σανίδες, ανάλογα με το μήκος της εισόδου, αλλά και των σανιδών, ενώ υπάρχουν και σπάνιες περιπτώσεις μικρών πορτών από μονοκόμματο ξύλο. 

Πάνω τους βλέπεις, άλλοτε περισσότερα και άλλοτε λιγότερα, τα λεγόμενα γυφτοκαρφιά, που δεν ενίσχυαν μόνο την ανθεκτικότητά της, άρα και την ασφάλειά της, αλλά χρησιμοποιούνταν και για διακοσμητικούς λόγους. Η χρησιμοποίηση των πλατυκέφαλων γυφτοκαρφιών γίνεται και αυτή για λόγους ασφαλείας, εκτός από το διακοσμητικό χαρακτήρα που έχει. 

Ξεθωριάζει σιγά - σιγά το παρελθόν και μαζί με αυτό και ό,τι περιείχε είτε σε κατασκευές, είτε σε τρόπο ζωής. Και χρειάζεται αρκετή προφητική αίσθηση για να ερμηνεύσει κανείς το παρελθόν, μέσα από τα κατάλοιπά του, όπως οι εξώπορτες,  και καλύτερα να μην ανακατεύεται κανείς με προφητείες για το μέλλον, γιατί δεν ξέρει αν η ζωή πάρει καλύτερη ή χειρότερη διάσταση. Το ζητούμενο είναι να βάλουμε τα δυνατά μας για να επιζήσει ο πολιτισμός μας.