Όταν η ιστορία αλλοιώνεται και οι εορτές γίνονται πλασματικές…

Στον «ΠΡΩΙΝΟ ΛΟΓΟ» (5-6-2024) δημοσιεύτηκε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Πωγωνίου, σχετική με πρόταση να καθιερωθεί επίσημος εορτασμός του ΟΧΙ στο Καλπάκι.

Το σκεπτικό της πρότασης είναι θέμα απόφασης της κεντρικής εξουσίας για μια τέτοια επιλογή σε τόσο περιορισμένο χώρο, αφού σαν Πανελλήνια Εθνική γιορτή γιορτάζεται σε όλη την Ελλάδα. Αν αρχίζει μια τέτοια συζήτηση, μια μεγάλη εορτή θα έπρεπε να γίνει με επίκεντρο την Πρωτεύουσα της Ηπείρου. Το έπος του 40 και το μεγαλύτερο μέρος των γεγονότων εκτυλίχθηκαν στην Ήπειρο και στην επέκταση της Βορείου Ηπείρου, με κέντρο τα Γιάννενα όπου ήταν η έδρα της 8ης Μεραρχίας, που επιβαρύνθηκε με όλο το βάρος των μετακινούμενων στρατιωτικών μονάδων, της περίθαλψης των τραυματιών με την λειτουργία και δεύτερου νοσοκομείου στη Ζωσιμαία, στον Κατσικά ήταν η Αεροπορική βάση, και η Πρέβεζα το κέντρο μεταφορών όλων των εφοδίων και εξοπλισμών του μετώπου. Η τηλεπικοινωνιακή επικοινωνία του μετώπου γινόταν όλη σχεδόν από το κέντρο των Ιωαννίνων και όλες οι κρίσιμες και δραματικές στιγμές που συνόδευσαν τον πόλεμο πέρασαν από τα Γιάννενα. Ας το σκεφτούν οι Γιαννιώτες γιατί τα τοπόσημα του πόλεμου είναι πολλά και ιερά.

Όμως, όποιος κι αν νομίζει ότι έχει άποψη, ας το ξανασκεφτεί αφού διαβάσει το απόσπασμα της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου Πωγωνίου, που περιλαμβάνει και τα εξής:

«Από την ανάγνωση των ιστορικών αναφορών για τις σφοδρές μάχες που διεξήχθησαν (στον πόλεμο του 40-41) η ηρωϊκή αντίσταση του στρατού μας και κυρίως από την αναφορά των τοποθεσιών όπου διεξήχθησαν (Γκραμπάλα, Ελαία, Νεγράδες, Μονή Βελλάς, Βροντισμένη, Παρακάλαμος, λόφος Σιάστη, Παρακάλαμος) καθίσταται φανερόν ότι η δική μας περιοχή, που σήμερα λέγεται Δήμος Πωγωνίου, δέχθηκε όλο το βάρος της επίθεσης και εδώ υπήρξε η ισχυρή αντίσταση, η απομάκρυνση και η αντεπίθεση. Αν σε αυτά προσθέσουμε την ολόψυχη στήριξη του συνόλου των κατοίκων και κυρίως την ηρωϊκη βοήθεια των γυναικών που κουβαλούσαν τα πολεμοφόδια στην πλάτη τους αβίαστα καταλήγουμε στο συμπέρασμα της μεγάλης ιστορικότητα της περιοχής μας....»

Με την απόφαση του αυτή, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Πωγωνίου, καταργεί την ενσωμάτωση στο Δήμο της κάποτε Επαρχίας Πωγωνίου, πλαστογραφεί και αγνοεί την ιστορική συμβολή και τις θυσίες των κατοίκων των χωριών της και εξαφανίζει τα γεγονότα στα πεδία των πολεμικών συγκρούσεων στην έκτασή τους. Διαγράφει ακόμη και την επώνυμη συνδρομή του Ανεξάρτητου Τάγματος Δελβινακίου με τις θυσίες που καθαγιάστηκαν με το θάνατο του Διοικητή του Ταγματάρχη Τζανή Αλεβιζάτου στις 19 Νοεμβρίου 1940. στην μάχη της Βήσσανης στην πρώτη γραμμή.

Τυπικά, θα πρέπει την απόφαση αυτή του Δημοτικού Συμβουλίου Πωγωνίου, να την έχουν υπογράψει όλα τα μέλη του, αξιωματούχοι και εκπρόσωποι όλων των Κοινοτήτων. Εγώ, ένας ερευνητής Πωγωνήσιος που κατέγραψα πολλές μαρτυρίες και γεγονότα του πόλεμου του 40-41 στο Παλαιό Πωγώνι, που μίλησα με αξιωματικούς και μαχητές του πόλεμου εκείνου, που περπάτησα τα πεδία των μαχών και τα κιβούρια των τάφων των ηρώων, που μελέτησα σελίδες από εκθέσεις της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, από τις πολεμικές επιχειρήσεις, από ημερολόγια και αναμνήσεις πολλών μαχητών, που ακολούθησα τα χνάρια της ομηρίας γυναικόπαιδων Πωγωνησίων από 12 χωριά προς την Ιταλία: καταγγέλω και απορρίπτω το σκεπτικό αυτής της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου με την πλαστογράφηση και επικοινωνιακή εκμετάλλευση της ιστορίας των γεγονότων των πολεμικών επιχειρήσεων του πόλεμου του 1940-41 στα όρια του Παλαιού Πωγωνίου μεταξύ των βουνών Νεμέρτσικας και Μουργκάνας.

Και απευθύνομαι στα επώνυμα μέλη αξιωματούχους του Δήμου:

Κύριε αντιδήμαρχε εκπρόσωπε του Δελβινακίου της «Ιστορικής πρωτεύουσας» του νυν Δήμου «Πωγωνίου» ξεχάσατε να φωνάξετε, ότι οι Ιταλοί κατέλαβαν το Δελβινάκι στις 28/10/1940, εγκατέστησαν αμέσως Ιταλική Αστυνομία, εγκαταστάθηκε στο Δελβινάκι η έδρα της Μεραρχίας Φεράρι και ο Μέραρχος Τζανίνι, επίσης άνοιξε γραφείο η παραστρατιωτική Οργάνωση Φάτσε που μοίραζε στα παιδιά μαύρα πουκάμισα και τρόφιμα και γλυκά. Από εκεί ο Μέραρχος Τζανίνι, έφυγε τρέχοντας με τα πόδια, όταν ένας Ιταλός έφιππος έφθασε καλπάζοντας στο Δελβινάκι στις 23/11/1940 φωνάζοντας «STRANDA GRECO», (μαρτυρία Σταύρου Σκάνζιου, μαθητή του Γυμνασίου Πωγωνιανής, μετέπειτα Εισαγγελέα Εφετών).

Ξεχάσατε ακόμη τον θάνατο από βλήμα βόμβας στο Περιστέρι του χωριανού σας Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομου Τσοκώνα στρατιωτικού ιερέα του 40 Συντάγματος Ευζώνων Άρτας στις 25-11-1940, που έδινε μάχες στην περιοχή της κοιλάδας του Κάτω Πωγωνίου. (μαρτυρία ιπποκόμου του Κώστα.) Ξεχάσατε τους νεκρούς συγχωριανούς σας απ' τον Ιταλικό βομβαρδισμό Νοεμβρίου 1940 - 12:25) από 6 αεροπλάνα και εφόνευσαν 4 και τραυμάτισαν 7. (Σήμα Αστυνομίας Δελβινακίου προς ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ).

Στον εκπρόσωπο της Βήσσανης στο Δημ. Συμβούλιο, θα τονίσουμε ότι ξέχασε την μάχη της Βήσσανης 19-11-1940 στην οποία, εκεί στα κράσπεδα του χωριού, στην πρώτη γραμμή στο παρατηρητήριο έπεσε νεκρός ο Διοικητής του Ανεξάρτητου Τάγματος Δελβινακίου Ταγματάρxης Τζανής Αλεβιζάτος, ο πρώτος νεκρός Ανώτερος αξιωματικός του πόλεμου 1940. Στη μάχη της Βήσσανης, εκτός από τον Διοικητή Τζανή Αλεβιζάτο, είχαν και άλλους 15 νεκρούς και περίπου 122 τραυματίες. Οι Βησσανιώτες δεν ξεχνούν ότι στις 14 Νοεμβρίου 1940 το βράδυ έφθασε στη Βήσσανη το καραβάνι ομηρίας των κατοίκων του γειτονικού χωριού Λαχανόκαστρου συνοδεία φρουρών Ιταλών, που τους έκλεισαν στην εκκλησία όπου οι Βησσανιώτες τους συμπαραστάθηκαν με είδη διατροφής και κουβέρτες για το κρύο.

Στον Αντιδήμαρχο Γαλίτση, από το Τεριάχι, ξεχάσατε κύριε αντιδήμαρχε ότι οι Ιταλοί υποχωρούντες μάζεψαν όλους τους Τεριαχίτες και όσους βρήκαν στο χωριό και τους ετοίμαζαν για πορεία ομηρείας, τους έκλεισαν στην εκκλησία όπου τους βρήκε το τμήμα του ανθυπολοχαγού Ελευθ. Σπυρόπουλου από την Πωγωνιανή, στην ταχεία προέλαση και εκεί μόλις άνοιξε η πόρτα της εκκλησίας ο παπα Γιώργης και αυτός κρατούμενος, φόρεσε το πετραχήλι έκανε δοξολογία και όλοι έψελναν τον Ακάθιστο Ύμνο στην Υπέρμαχο Στρατηγό τα Νικητήρια, ενώ έξω στους γύρω λόφους μαίνονταν ο πόλεμος. Αυτή η δοξολογία, αυτή η Βυζαντινή τελετουργία, μόνη της σημειολογεί ένα Ιστορικό Έπος, δεν επαναλήφθηκε έστω και συμβολικά ποτέ, στις « τουριστικές αναπαραστάσεις».

Η μαζική θυσία 11 κατοίκων του Περιστεριού με πέντε μικρά παιδιά στη στρούγκα της Βέργως, τις πρώτες ώρες του πόλεμου ξεχάστηκε, στη συνεδρίαση του Δ.Σ..

Η μαζική πορεία προς την ομηρία, όλων των κάτοικων των χωριών Ποντικατών, Ορεινού, Ξηρόβαλτου, Λαχανόκαστρου, Κρυονερίου, Βάλτιστας, και μερικής ομηρίας σε Χτίσματα, Αργυροχώρο, Ζάβροχο, Γεροπλάτανο, Δρυμάδες ξεχάστηκε και παρασιωπήθηκε κατά τη συζήτηση στη συνεδρίαση του Δημ. Συμβουλίου, όπου διαγράφηκαν από την Ιστορία και όλες οι μεγάλες μάχες που δόθηκαν στα όρια του Παλαιού Πωγωνίου και οι θυσίες. Η Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού μου έστειλε κατάσταση με τους 170 πεσόντες στρατιώτες και αξιωματικούς στα όρια του Παλαιού Πωγωνίου, από 28 Οκτωβρίου 1940 μέχρι 4 Δεκεμβρίου 1940. Στην κατάσταση αυτή τον μεγαλύτερο αριθμό νεκρών έχει το 42 Σύνταγμα Ευζώνων της Λαμίας. Και στη μεγαλύτερη και φονικότερη μάχη του 1940 1-5 Δεκεμβρίου στο στενωπό του Σκήτη, και στο Ραντατοβούνι (669 ύψωμα) όπου η θυσία ήταν μεγάλη ο στρατηγός Κατσιμήτρος γράφει στο βιβλίο του: «κατά τις δύο ταύτας ημέρας του αγώνος κατά του υψώματος 669 τα ημέτερα τμήματα έσχον 12 αξιωματικούς και 439 οπλίτας εκτός μάχης».

Και η ιστορία καταγράφει «Την επίθεση κατά του υψ. 669 παρακολούθησεν αυτοπροσώπως ο Διοικητής της Μεραρχίας από του παρατηρητηρίου της ΑΚΡΟΡΡΑΧΗΣ, αντιληφθείς δε το άσκοπον και μάταιον της περαιτέρω αιματοχυσίας, διέταζε την αναστολή της επιθέσεως και την διατήρησιν των καταληφθεισών θέσεων».

Μεγάλες οι συγκρούσεις και πολλές οι θυσίες στα όρια του Παλαιού Πωγωνίου, που ξεχάστηκαν στη συνεδρίαση του Δ.Σ. παραποιώντας τα γεγονότα στην Επαρχία Πωγωνίου. Περισσότερα στοιχεία έχω καταγράψει σε δημοσίευμα στον «ΠΡΩΙΝΟ ΛΟΓΟ» 7 Μαρτίου 2024 με τίτλο «Μαυσωλείο υπερβολής και ελλείμματα Μνημοσύνης».

Αυτή η πλαστογράφηση και παραποίηση της Ιστορίας που περιέχεται στη δημόσια ανακοίνωση του Δημ. Συμβουλίου Καλπακίου είναι ένα θέμα που πρέπει να απασχολήσει τη Δημόσια Διοίκηση. 

Γεννάται και ένα θέμα για τη Μεραρχία Ηπείρου, που είναι ο θεματοφύλακας της πολεμικής κληρονομιάς του Έπους του 40 και της προστασίας της μνήμης των ηρωικών τοπόσημων, της αμυντικής γραμμής που σχεδίασαν και οργάνωσαν οι επιτελείς της Μεραρχίας και που ανταποκρίθηκαν αποτελεσματικά την κρίσιμη στιγμή για να μιλάμε σήμερα για Έπος. Κτίρια της μεθοριακής γραμμής όπως τα φυλάκια Δρυμάδων, Σκίπη, Καστάνιανης και Λελούδα είναι εγκαταλειμμένα χωρίς μια ιστορική ταυτότητα. Ο χώρος του στρατοπέδου του Ανεξάρτητου Τάγματος Πωγωνίου στο Χάνι Δελβινάκι με λεηλατημένα κτήρια και ερημοποιημένη έκταση δεν διατηρεί ούτε μια αναμνηστική πινακίδα ούτε μια πληροφορία επισκεψιμότητα ιστορικού χώρου. Εκεί όπου την αυγή της 28ης Οκτωβρίου δόθηκε η διαταγή και εκτελέστηκε από έναν έφεδρο αξιωματικό τον Κλέαρχο Πελένη από τους Κήπους Ζαγορίου, που αγρυπνούσε εκεί από τον Μάϊο 1940 το πρώτο σχέδιο της αμυντικής οργάνωσης των συνόρων με την ανατίναξη της γέφυρας Γκόλα που εξουδετέρωσε την μηχανοκίνητη υπεροχή των εισβολέων.

Για αυτή την παραποίηση των γεγονότων δεν αντιδρούν η Ομοσπονδία Πωγωνησίων και Συλλογικοί Φορείς του Ιστορικού Πωγωνίου που το 1990 γιόρτασε μαζικά, για πρώτη φορά, με ειδική τελετή στο Χάνι Δελβινάκι χοροστατούντος του μακαριστού Σεβαστιανού, ομιλητή τον μαχητή του Τάγματος έφ. Ανθυπολοχαγό Σπ. Παγούνη από Λολό και αποκάλυψη της αναθηματικής στήλης της φωτογραφίας, η οποία βανδαλίστηκε από εκείνους που έστησαν εκεί ένα αεριωθούμενο άσχετο με την ιστορία του τόπου, την αποστολή του εκεί Τάγματος Πωγωνίου και του Έπους του 40.

Όταν η ιστορία αλλοιώνεται και παραποιείται οι εορτές γίνονται πλασματικές. Το Έπος θέλει σεβασμό στη θυσία εκείνων που το έγραψαν με το αίμα τους.

Αυτό λείπει από το ψήφισμα του Δημοτικού Συμβουλίου και σκιάζει και όλες τις εκδηλώσεις.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ