Άμιλλα και αντιπαλότητα στο πεδίο της πολιτικής…

Οι προσωκρατικοί Φιλόσοφοι πίστευαν πως αν λείψει από το σύμπαν η αντιπαλότητα και η ρήξη, θα σταματήσουν τα ουράνια σώματα και θα ανασταλεί η γένεση και η κίνηση όλου του κόσμου λόγω της αρμονίας όλων των πραγμάτων έναντι όλων. Πάνω σ’ αυτή την παραδοχή ο βασιλιάς της Σπάρτης και νομοθέτης Αγησίλαος θέσπισε ως έναυσμα της αρετής στην πολιτεία τη φιλοτιμία και τη φιλονικία. Με το θεσμό αυτό ήθελε να εξασφαλίσει μεταξύ των καλών ανθρώπων κάποια αντιπαλότητα και άμιλλα. Ο Αγησίλαος πίστευε, πως η ομόνοια και η χάρη που χαρακτηρίζεται από έλλειψη αμφισβήτησης ισοδυναμεί με απραξία και απουσία συναγωνισμού.

Μερικοί θεωρούν ότι αυτό το είχε διαβλέψει και ο Όμηρος στην Ιλιάδα με τη σκηνή που παρουσιάζει τον Αγαμέμνονα να χαίρεται όταν αντάλλαξαν ύβρεις με μεγάλη ελευθεροστομία ο Οδυσσέας με τον Αχιλλέα. Ο Όμηρος περιγράφοντας τη σκηνή αυτή, διατυπώνει με σαφήνεια την πίστη του ότι είναι μεγάλο αγαθό για τα κοινά θέματα, ο ζήλος και η άμιλλα μεταξύ των αρίστων ανθρώπων.

Όμως πιστεύω ότι μια τέτοια υιοθέτηση δεν είναι τόσο απλή. Και δεν είναι απλή γιατί οι υπερβολές στους ανταγωνισμούς και στα πολιτικά προγράμματα είναι συχνά επιζήμιες και για την πόλη (χώρα) και για τους πολίτες. Γι’ αυτό στο όνομα και στην προοπτική της Δημοκρατίας θα ήθελα σε κάθε προεκλογική περίοδο να αμβλυνθούν τα άκριτα και ακραία πολιτικά συνθήματα.

Και απευθυνόμενος σε παιδιά που ακόμη δεν ψηφίζουν θα ήμουν ήσυχος για το μέλλον της Δημοκρατίας, το μέλλον της δικής σας Ελλάδας παιδιά μου, αν η ανάδειξη του καλύτερου πολιτικού Κόμματος γινόταν με κριτήρια καθαρά ποιοτικά και όχι αντιπαραθετικά.

Θα ήμουν ευτυχής αν ο πολιτικός λόγος που διαποτίζει σήμερα το νου και την καρδιά των παιδιών μας εμπεριείχε τα συστατικά με τα οποία θα έτρεφαν τις ελπίδες τους και θα έχτιζαν τα όνειρά τους. Κι αυτά τα συστατικά έχει τη δύναμη να τα χαρίσει μόνο ο πολιτικός λόγος που ταλαντεύεται μεταξύ του υψιπετούς και του ταπεινού.

Το υψιπετές ταυτίζεται με το πολιτικό όραμα, την προετοιμασία για την υποδοχή του μέλλοντος. Το ταπεινό ταυτίζεται με την καθημερινότητα. Με το μεγαλείο του πολιτικού οράματος ενισχύεται και φωτίζεται η καθημερινότητα. Και όταν η καθημερινότητα φωτίζεται, κατανοείται σε βάθος.

Αυτή η βαθιά κατανόηση της καθημερινότητας οδηγεί στη σοφή διαχείριση των σημερινών πραγμάτων, στη σοφή διαχείριση της πολιτικής εξουσίας. Σε μια ήρεμη και καθημερινή ζωή, έχεις το χρόνο και τη δύναμη του στοχασμού. Έχεις τη δύναμη να οραματιστείς το μέλλον και  να  το σχεδιάσεις.

* Ο Ελευθέριος Γείτονας είναι Γενικός Διευθυντής των Εκπαιδευτηρίων ΓΕΙΤΟΝΑ.