Ένα Πανεπιστημιακό Ίδρυμα στην ακριτική Πωγωνιανή…

Στο δημοσίευμά μου για την «Ιδρυματική» Πωγωνιανή, που δημοσιεύτηκε στον «Πρωϊνό Λόγο» Ιωαννίνων στις 2/12/2022 και αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του αγαπητού Βαγγέλη Γκόγκου, σαν κριτική απάντηση σε ένα δημοσίευμα προσβλητικό για την Πωγωνιανή στην «άκρη του κόσμου», μεταξύ των άλλων τόνισα ιδιαίτερα την εκατόχρονη προσφορά του Γυμνασίου Πωγωνιανής που ιδρύθηκε το 1924. Το Γυμνάσιο - Λύκειο, καταργήθηκε και έμεινε το κτίριο ανάμνηση μιας προσφοράς των ομογενών Πωγωνήσιων της Αμερικής και άλλων δωρητών. Μια ιδέα που ξεκίνησε πολύ αισιόδοξα, για την ίδρυση ενός Ιδρύματος στο όνομα του Κάρολου Παπούλια, με ευρύτερη αποστολή στην περιοχή του Ακριτικού Ηπειρωτικού Ελληνισμού, που είχε τότε (2010) με την έγκρισή του και την συνηγορία ορισμένων παραγόντων, με κάποιες μάλιστα ενέργειες, που ενώ προχωρούσαν πολύ γρήγορα, στρέβλωσαν από αδιαφορία και αρνητική διαχείριση. Αυτό το όραμα και  η λάμψη μιας μεγάλης ιδέας για την Πωγωνιανή, μετά 15 χρόνια έσβησε και αποτελεί ένα θλιβερό παρελθόν, που συνοδεύει πλέον μια πολιτισμική απαξίωση ενός λαμπρού παρελθόντος  της εκατονταετίας.

Το Ίδρυμα Παπούλια θα αποτελούσε για την Πωγωνιανή μια δεύτερη λαμπρή περίοδο της εκατονταετούς ιστορίας που έγραψε το Γυμνάσιο Πωγωνιανής. Δυστυχώς μπαίνοντας στο 2024, επετειακό χρονολόγιο των 100 ετών από την ίδρυση του Γυμνασίου, δεν φαίνεται ότι ετοιμάζεται μια εμβληματική, επιβλητική και περιεκτική αναμνηστική σειρά εκδηλώσεων και παρεμβάσεων αντάξια του χρέους προς τους πρωτοστατήσαντες  στην ίδρυση και της μεγάλης προσφοράς του Γυμνασίου  στους νέους που προσέφυγαν σε  αυτό και απόθεσαν τα όνειρά τους  και κατέκτησαν  ένα παραγωγικό μέλλον.

Στην τελευταία επικαιρότητα κυριάρχησε η είδηση για την λειτουργία ξένων και νέων πανεπιστημίων στη χώρα μας και μια μεγάλων διαστάσεων αναμόρφωση της Λυκειακής Τεχνικής εκπαίδευσης. Μια τολμηρή ιδέα, στο νέο αυτό εκπαιδευτικό περιβάλλον, με νέα Μορφωτικά Ιδρύματα, συζητιέται και το θέμα της στέγασης αυτού εγχειρήματος. Πού και πότε θα βρεθούν ή αν θα ανεγερθούν και πόσος χρόνος θα περάσει για νέα κτιριακά συγκροτήματα.

Εδώ έρχεται η Πωγωνιανή, για μια αυτογνωσία και παραγωγική σκέψη, ποια θα είναι η τύχη των επιβλητικών κτηρίων της Μαθητικής Εστίας που δημιούργησε 1977 το Ίδρυμα Βασιλεύς Παύλος και των άλλων μεγάλων κενών κτιρίων που άφησε η μεγάλη και λαμπρή περίοδος της εκατονταετίας τελειώνει.

 Εκτιμώντας την ιστορία και την πορεία αυτού του μεγαλοπρεπούς και σύγχρονου κτηριακού συγκροτήματος της Μαθητικής Εστίας του 1977, πρέπει να καταγραφούν τα εξής «βιογραφικά» του που πρέπει να προβληθούν σαν κατάλληλη δομή για την άμεση στέγαση ενός τέτοιου Ιδρύματος.

1) Το κτήριο αυτό σχεδιάστηκε και ανεγέρθηκε για Μαθητική Εστία του Γυμνασίου, με εγκαταστάσεις και χώρους για 200 μαθητές και 200 μαθήτριες με όλες τις σύγχρονες εστιατορικές  εγκαταστάσεις και άλλους  ωφέλιμους χώρους.

2) Το όλο συγκρότημα χρησιμοποιήθηκε μέχρι το 1990 ως Μαθητική Εστία, για στέγαση μαθητών και μαθητριών του Γυμνασίου - Λυκείου Πωγωνιανής με πολύ ελεύθερους χώρους λόγω μειώσεων των μαθητών.

3) Το 1990 χρησιμοποιήθηκε ως επείγουσα ανάγκη, για την υποδοχή, στέγαση και άλλες προνοιακές υπηρεσίες, από το μεγάλο κύμα των προσφύγων από την Αλβανία με την κατάρρευση του καθεστώτος. Πολλές είναι οι χιλιάδες προσφύγων που πέρασαν για δύο χρόνια από αυτό το συγκρότημα, όχι μόνο για στέγαση, τροφή και περίθαλψη αλλά και με λειτουργία σχολικών δομών για τα προσφυγόπουλα.

4)  Το όλο κτηριακό συγκρότημα χρησιμοποιήθηκε από τις Επαγγελματικές Σχολές Λάτση, για 20 σχεδόν χρόνια, για την εκπαίδευση τεχνικών επαγγελμάτων ηλεκτρονικών, ξυλουργών, τεχνιτών αυτοκινήτων, λαμαριντζήδων, μαγείρων, κωμμωτών - κωμμωτριών. Περισσότεροι από 1.000 είναι οι αποφοιτήσαντες, αρχικά ελληνοπαίδων της Ελληνικής Μειονότητας και σταδιακά και αλβανοπαίδων, με σύγχρονη  φοίτηση στο Γυμνάσιο Πωγωνιανής στη βελτίωση της γνώσεως της ελληνικής γλώσσας. Το κτίριο αυτό έχει μια σημαντική εμπειρία χρήσης ως Εκπαιδευτική δομή που ανταποκρίθηκε πλήρως σε όλες τις σύγχρονες εκπαιδευτικές  απαιτήσεις.

5) Μία πτέρυγα του όλου συγκροτήματος διετέθη στη δομή της «Κιβωτού του Κόσμου» αρχικά για περισσότερα από 50 απροστάτευτα παιδιά, αριθμός που περιορίστηκε σε περίπου 15 και με την αλλαγή μέχρι κατάργησης των δομών  προνοιακής πολιτικής, σύντομη πρέπει να είναι η κατάργηση αυτής της δομής.

Είναι λοιπόν μια ευκαιρία, για τη στέγαση κάποιου από τα νέα Πανεπιστημιακά ιδρύματα που «προσκαλούνται» να δημιουργήσουν και να εγκατασταθούν στην χώρα μας, σε ένα συγκρότημα τέτοιων διαστάσεων και τέτοιας τεχνικής σχεδίασης που ανταποκρίθηκε με επάρκεια, τόσο σαν Μαθητική Εστία όσο και σαν απαιτητικές επαγγελματικές Σχολές όπως αυτές του ιδρύματος Λάτση. Θα μπορούσε να στεγάσει και ένα Μορφωτικό Ίδρυμα Βαλκανικής εμβέλειας ή μία από τις νέες δομές Τεχνολογικής Εκπαίδευσης.

Η Κοινότητα και ο Δήμος, αλλά και η Περιφέρεια  Ηπείρου θα πρέπει να ασχοληθούν με αυτή την ιδέα, εκτιμώντας ότι στην περιοχή Πωγωνίου και κοντά στην Πωγωνιανή σύντομα θα αρχίσουν οι εργασίες της Ιόνιας Οδού που ανοίγει νέους δρόμους προς τα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι σύντομα και η Αλβανία θα ενταχθεί στην Ενωμένη Ευρώπη, με όσα καλά θα προκύψουν και για την Εθνική Ελληνική Μειονότητα.

Σε μια τέτοια τολμηρή κινητοποίηση, θα μπορούσαν να βοηθήσουν και οι απόδημοι Πωγωνήσιοι της Αμερικής όπως το έπραξαν για την ανέγερση του νέου Γυμνασίου το 1963. Ακόμη, ένα χρέος έχουν και οι καταγόμενοι από το Πωγώνι και τη Δερόπολη διακεκριμένοι πανεπιστημιακοί όπου και αν ευδοκιμούν.

Να προσθέσουμε τέλος, ότι συνοδά προς μια τέτοια προοπτική υπάρχει και το παλιό μεγάλο κτίριο που χρησιμοποιήθηκε σαν Γυμνασιακό Οικοτροφείο, για την οργάνωση μιας καλής Φοιτητικής Εστίας, ρόλο που μπορεί να έχει και το κτίριο του παλαιού Κέντρου Παιδικής Μέριμνας που μπορεί να λειτουργήσει σαν Φοιτητικός Ξενώνας, αφού και η Προνοιακή εκεί δομή θα έχει σύντομα την ίδια τύχη λόγω της νέας πολιτικής κατάργησης. Και τα κτίρια επίσης του παλιού και του νέου Γυμνασίου προστίθενται για χώρους εργαστηριακούς ή για οργανωμένη βιβλιοθήκη  ψηφιακής συγκρότησης.