Τα σε κοινή θέα μυστικά του Κάστρου…

Το Κάστρο των Ιωαννίνων, εδώ και αιώνες αποτελεί ένα μνημείο σύμβολο για την πόλη αλλά και τον βασικό πυρήνα του ιστορικού κέντρου.

Σε αυτό περικλείεται όλη η αρχαία και μεσαιωνική ιστορία της πόλης, ένα μέρος της οθωμανικής και νεότερης αλλά και αμέτρητοι μύθοι, θρύλοι και παραδόσεις που θα χρειάζονταν τόμοι ολόκληροι να γραφτούν… Άραγε, εμείς οι Γιαννιώτες, παλιοί και νέοι, πόσο καλά γνωρίζουμε τα κρυμμένα μυστικά του, που ουσιαστικά είναι σε κοινή θέα και περνάμε από δίπλα τους;

Στην Κεντρική Πύλη του Κάστρου, στον Αϊ- Γιώργη όπως έχουμε συνηθίσει να λέμε, συναντάμε τα πρώτα σε κοινή θέα μυστικά του Κάστρου. Όπως παρατηρούμε την Πύλη, στο δεξί μας χέρι, ψηλά στον τοίχο, στη νότια πλευρά της κεντρικής πύλης αν σηκώσουμε το βλέμμα μας και δούμε προσεκτικά πάνω στον τοίχο, υπάρχει μια ανθρώπινη κεφαλή από μαύρο ψαμμίτη που προεξέχει, με μουστάκι και έντονα μάτια. Η λειτουργία της είναι αποτροπαϊκή, προστατεύοντας το Κάστρο ή πιθανών και ως φορέας δύναμης ενάντια στο κακό. Επιπλέον πάνω από το πέτρινο τόξο της Πύλης, βρίσκονται σκαλισμένα δυο λιοντάρια, που απονεμήθηκαν στον Αλή πασά από τον Σουλτάνο το 1778, ως σύμβολα εξουσίας και στο κέντρο επίσης μια επιγραφή στα Οθωμανικά που δοξάζει τον σουλτάνο Αβδούλ Μετζίτ.

Στο ίδιο σημείο, ακόμη πιο ψηλά, στον πύργο του ρολογιού, θα πρέπει κάποιος να παρατηρήσει με προσοχή στην βόρεια και νότια πλευρά, τις δύο λίθινες επιγραφές στα Οθωμανικά. «Με τη θέληση του Θεού» γράφει η μία και η άλλη «χρονολογία επιδιορθώσεως το έτος 1314». Πολύτιμος οδηγός για τους ερευνητές των Ιωαννίνων ως προς το τι μας λένε οι περισσότερες Οθωμανικές επιγραφές στα Γιάννενα, αποτελεί η μελέτη του Σούλη, του 1933 σχετικά με τις Οθωμανικές Επιγραφές (Σούλης Χ., Τουρκικαί επιγραφαί Ιωαννίνων, Ηπείρ. Χρον. 1933).Ο μηχανισμός του ρολογιού πλέον δεν υπάρχει καθώς τον αφαίρεσαν οι Ιταλοί το 1914 για παλιοσίδερα. Είχε την ονομασία «Βενετσιάνικο», από τους παλιούς Γιαννιώτες και οι τροχοί του ήταν αρκετά μεγαλύτεροι κι από τις ρόδες ενός κάρου. Μπορούσε να χτυπάει μέχρι 400 χτύπους συνεχώς και γνωστή είχε μείνει στα Γιάννενα η φράση: μιλάει σαν το ρολόι του Κάστρου…

Συνεχίζοντας την διαδρομή και φτάνοντας στην Κυρά – Φροσύνη, όπως είναι γνωστό το σημείο, οι παλαιότεροι Γιαννιώτες θα θυμούνται ψηλά στις επάλξεις του Κάστρου τα ερείπια ενός σπιτιού. Σήμερα σχεδόν δεν έχει απομείνει τίποτα από αυτό το αρχοντικό, παρά μόνο η  μικρή τοξωτή πόρτα χαμηλά. Αυτό το αρχοντικό, όπως μας πληροφορεί και η Νίτσα – Συνίκη Παπακώστα στο πόνημα της «Το Κάστρο των Ιωαννίνων», κουβαλάει πολλά. Έρωτες, πάθη, δολοφονίες και δολοπλοκίες. Το αρχοντικό ονομάζονταν του πασά-Καλού, λόγω του καλού χαρακτήρα του ιδιοκτήτη του Μεχμέτ Β΄. Το χρησιμοποιούσε ως ησυχαστήριο μετά τον θάνατο της συζύγου του. Από την μικρή τοξωτή πόρτα που σώζεται μέχρι σήμερα, ένα βράδυ ο Αλή πασάς, ήρθε με την βάρκα του καθώς τα νερά της λίμνης έφταναν ως εκεί και μπήκε κρυφά στο αρχοντικό όπου και παντρεύτηκε την χήρα του γιού του πασά – Καλού. Έκτοτε, σιγά σιγά ξεκίνησε και η κυριαρχία του…

Αυτά είναι κάποια από τα «φανερά» μυστικά του Κάστρου. Εντός του Κάστρου υπάρχουν ακόμα περισσότερα. Σε μελλοντικό άρθρο θα γίνει εξίσου εκτενής αναφορά και σε αυτά.