Οι διαφορές δημόσιου και ιδιωτικού τομέα εργασίας…

 Συνολικά 120.000 υποψήφιοι στις εξετάσεις του ΑΣΕΠ για 5.124 θέσεις εργασίας στο Δημόσιο, διάβασα πρόσφατα στα ΜΜΕ, ενώ πολλοί κλάδοι του ιδιωτικού τομέα δεν βρίσκουν εργατικό προσωπικό!

Μόνο στον κατασκευαστικό και τον τουριστικό τομέα αναζητείται εργατικό δυναμικό για 280.000 κενές θέσεις εργασίας! Και δεν χρειάζεται, νομίζω, ερώτημα γιατί συμβαίνει αυτό. Είναι εμφανές ότι οι όροι και οι συνθήκες εργασίας στον δημόσιο είναι ασυγκρίτως καλύτερες αυτών του ιδιωτικού τομέα.   

Βέβαια οι διαφορές μεταξύ των εν λόγω εργαζομένων έχουν μειωθεί αρκετά μετά τις αλλαγές και τις περικοπές της τελευταίας δεκαετίας. Παρ΄ όλα αυτά εξακολουθούν να υπάρχουν και είναι τόσο σημαντικές, υπέρ του δημόσιου τομέα φυσικά, ώστε να καθιστούν περιττό το ερώτημα τι προτιμάει κάποιος που αναζητεί εργασία, δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα. Φαίνεται άλλωστε σαφέστατα κάθε φορά που πρόκειται να γίνουν διορισμοί στο Δημόσιο. Αναφέρω μόνο δύο εκ των διαφορών που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην προτίμηση του Δημοσίου. Πρώτον τις αμοιβές οι οποίες ανέκαθεν ήταν κατά Μ.Ο. πολύ υψηλότερες αυτών του ιδιωτικού τομέα αλλά και σήμερα υπερέχουν κατά 27,7%, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, και δεύτερον τη γνωστή μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων. Διαφορές οι οποίες αφενός είναι κατάφωρα άδικες και αφετέρου αιτία πολλών αρνητικών συνεπειών στην ελληνική κοινωνία, όπως στη συνέχεια θα προσπαθήσω να εξηγήσω. Θέλω να τονίσω δε ευθύς εξ αρχής ότι αναφέρομαι πάντα στη συντριπτική πλειοψηφία των αναζητούντων εργασία και των εργαζομένων και όχι στις εξαιρέσεις.

Σε ό,τι μεν αφορά τις αποδοχές, θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς ότι στο δημόσιο τομέα οι εργαζόμενοι εργάζονται πιο σκληρά, αποδίδουν με την εργασία τους πολύ περισσότερα ή οι συνθήκες εργασίας τους είναι δυσμενέστερες. Μόνο μειδιάματα προκαλεί μια τέτοια σκέψη και σύγκριση. Το αντίθετο μάλιστα συμβαίνει. Γιατί λοιπόν να αμείβονται καλύτερα οι δημόσιοι υπάλληλοι; Είναι ή δεν είναι αδικία;

Σε ό,τι αφορά δε τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, γνωρίζουμε ότι αυτή νομοθετήθηκε εδώ και πάνω από έναν αιώνα και μάλιστα πολύ σωστά για τα δεδομένα της εποχής εκείνης. Σήμερα όμως, πιστεύω, ότι είναι καιρός να ισχύσει ό,τι και στον ιδιωτικό τομέα. Πρέπει να ισχύσει το ίδιο εργασιακό δίκαιο. Ό,τι ισχύει για τις προσλήψεις, αμοιβές, εξελίξεις, ασφάλειες, απολύσεις, αποζημιώσεις, συντάξεις κλπ. στον ιδιωτικό τομέα, γιατί να μην ισχύει το ίδιο και στο δημόσιο τομέα; Είναι ή δεν είναι θέμα δικαιοσύνης;

Δεν έχει λόγο ύπαρξης καμία από τις ανωτέρω διαφορές σήμερα. Πρόκειται μεταφορικά για ωμή ρατσιστική διάκριση των πολιτών. Πρόκειται για διαφορετικά μέτρα και σταθμά, και για διαχωρισμό των εργαζομένων σε πολίτες α΄ και β΄ κατηγορίας. Με την κατάργηση των διαφορών αυτών μόνο θετικά θα είναι τα αποτελέσματα στην ελληνική κοινωνία. 

Θα εκλείψει αμέσως η μεγαλύτερη κοινωνική αδικία των διακρίσεων, θεσμοθετημένων μάλιστα από την ίδια την πολιτεία, και το φαινόμενο του συνωστισμού για μια θέση στο Δημόσιο, όταν οι προοπτικές σταδιοδρομίας θα είναι πάνω-κάτω ίδιες. Δε θα έχουν λόγο ύπαρξης ούτε οι εξετάσεις του ΑΣΕΠ, αλλά ούτε και η πίεση των ενδιαφερομένων προς τους πολιτικούς για τα σχετικά ρουσφέτια. Εν πάση περιπτώσει θα συμβαίνει και στους δύο τομείς περίπου το ίδιο, και σε καμία περίπτωση το σημερινό φαινόμενο.

Θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα και σε ό,τι αφορά την απόδοση των εργαζομένων, όταν η επιλογή τους στο εξής θα γίνεται βασικά όχι με κριτήριο τις ανωτέρω διαφορές, αλλά περισσότερο με βάση τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες αυτών. Το σημερινό μάλιστα κατεστημένο στερεί από τον ιδιωτικό τομέα, τον κατ΄ εξοχήν παραγωγικό τομέα, πολλά ικανά μυαλά, τα οποία τελικά χάνονται στην καρέκλα του δημόσιου τομέα.

Σημαντικότατες βελτιώσεις επίσης θα έχουμε κυρίως στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι μαθητές, μετά το Δημοτικό και το Γυμνάσιο, δεν θα έχουν λόγο να μην ακολουθούν τα φυσικά τους προσόντα και τα ενδιαφέροντά τους, σε ό,τι αφορά την περαιτέρω εκπαίδευσή τους. Σήμερα ακολουθεί τις τεχνικές και επαγγελματικές σχολές ένα ποσοστό μαθητών μικρότερο του 20%, και άνω του 80% συνωστίζεται στο Γενικό Λύκειο, ενώ τα φυσιολογικά ποσοστά θα έπρεπε να είναι περίπου 50 – 50, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση σπουδών και των δύο τύπων Λυκείου. Όταν και στα δύο Λύκεια υπάρχει μεγάλο ποσοστό μαθητών, οι οποίοι δεν τα έχουν επιλέξει βάσει των ικανοτήτων και των ενδιαφερόντων τους, είναι επόμενο η αυτόματη η υποβάθμιση της διδασκαλίας που μπορεί να γίνει σε αυτά, και των σπουδών τους γενικότερα. Ποιος είναι ο βασικός λόγος της ανισορροπίας αυτής; Οι διακρίσεις που προανέφερα. Βασικός και απώτερος σκοπός της συντριπτικής πλειοψηφίας μαθητών και γονέων είναι η μελλοντική επαγγελματική αποκατάσταση στο Δημόσιο, λόγω των προνομίων αυτού. Και αρχίζει μια μαραθώνια προσπάθεια με δυσβάστακτα για τους περισσότερους έξοδα για φροντιστήρια, για σπουδές στο Πανεπιστήμιο, για διδακτορικά, ακόμη και για φροντιστήρια εξετάσεων ΑΣΕΠ. Γιατί όλα αυτά; Για να γίνει πιο εύκολα εφικτός ο εν λόγω στόχος. Ο διορισμός στο Δημόσιο!

Αν όμως εξέλειπαν οι προαναφερθείσες διακρίσεις, δεν θα υπήρχε λόγος να μην επιλέγουν οι μαθητές το Λύκειο που θα φοιτήσουν, βάσει του ταλέντου τους, των ενδιαφερόντων τους και των προοπτικών ευρέσεως μελλοντικής εργασίας και επαγγελματικής αποκατάστασης. Από μια τέτοια αλλαγή και μόνο θα είχαμε αμέσως-αμέσως αισθητή αναβάθμιση των Λυκείων όλων των τύπων, αλλά και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, διότι θα εξέλειπε το σημερινό φαινόμενο να επιδιώκουν όλοι να σπουδάσουν στα πανεπιστήμια, έχουν δεν έχουν προσόντα. Επιπλέον δεν θα υπήρχε λόγος ύπαρξης του φροντιστηρίου, το οποίο μόνο έτσι θα μπορούσε να περιοριστεί στο ελάχιστο ή να καταργηθεί, και να ανακουφιστούν οικονομικά όλες οι οικογένειες των μαθητών. Όσοι μιλούν ότι θα καταργήσουν το φροντιστήριο με άλλους τρόπους, είτε έχουν παντελή άγνοια του προβλήματος ή λαϊκίζουν. 

Θα συνέβαινε τέλος λίγο-πολύ ό,τι συμβαίνει στις περισσότερες χώρες τουλάχιστον της Ευρώπης. Θα λειτουργούσαμε πιο ισορροπημένα και πιο δίκαια ως κοινωνία, και θα απέδιδαν καλύτερα δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας. Πρέπει όμως να σπάσει το ταμπού της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων, λέξη που δεν τολμούν ακόμη να την πιάσουν στο στόμα τους οι πολιτικοί μας, αλλά και τα άλλα προνόμια, ώστε να ισχύουν τα ίδια μέτρα και σταθμά για όλους τους πολίτες. Και για να απαντήσω προκαταβολικά στην απορία αν τα ανωτέρω έχουν πρακτική εφαρμογή ή είναι έπεα πτερόεντα, σας αναφέρω το παράδειγμα της Σουηδίας, όπου έχω ζήσει αρκετά χρόνια και όπου το αν θα εργαστούν τα παιδιά στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα, δεν απασχολεί καθόλου ούτε τους γονείς ούτε τους μαθητές. Όπου  Φροντιστήριο και εξετάσεις ΑΣΕΠ είναι άγνωστες έννοιες.