H παραοικονομία όχι απλά ανθεί, αλλά μεγαλουργεί στη χώρα μας
• Μια από τις πλέον πολυσυζητημένες φράσεις πολιτικών τα τελευταία χρόνια είναι το «λεφτά υπάρχουν», του Γιώργου Α. Παπανδρέου το 2009. Όπως φάνηκε όμως στη συνέχεια, λεφτά δεν υπήρχαν, καθώς οδηγηθήκαμε στα μνημόνια, στην επιτήρηση από διεθνείς οργανισμούς, στη δεκαετή και πλέον οικονομική κρίση, στο κλείσιμο πολλών επιχειρήσεων, στην ανεργία, στη φτωχοποίηση και σε μεγάλο βαθμό, στο brain drain.
Τα τελευταία χρόνια, ήρθαν να κάνουν ακόμα πιο δύσκολη την κατάσταση, ο κορονοϊός και όσα τον συνόδευσαν (λοκ ντάουν κλπ.) και η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Παρ’ όλα αυτά η ελληνική οικονομία δείχνει ότι αρχίζει να ανακάμπτει και το 2022 υπήρξαν αρκετά αισιόδοξα μηνύματα για ένα καλύτερο αύριο. Από την άλλη πλευρά όμως, ιδιαίτερα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, υπάρχει ένα μεγάλο κύμα ακρίβειας και ανατιμήσεων, που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με τα διάφορα… pass.
Αν και υπάρχει, όπως αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις, ανησυχία και δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης για την ακρίβεια και τις ανατιμήσεις και διαρκής γκρίνια, συχνά στα όρια της υπερβολής, από κάποιους για την οικονομική τους κατάσταση, από τα τέλη Νοεμβρίου, τουλάχιστον, μέχρι σήμερα η πραγματικότητα είναι μάλλον διαφορετική. Αν κάποιος, αποστασιοποιημένος από τα γεγονότα, ζούσε στην Ελλάδα τον τελευταίο ενάμιση μήνα, μάλλον θα είχε μια διαφορετική αντίληψη…
Με αφετηρία την Black Friday, η οποία στην Ελλάδα ξεχείλωσε και έγινε Black Week υπήρξε ένα αμόκ, σε κάποιες περιπτώσεις, αγορών διαφόρων προϊόντων. Παρά την κάποια φυσιολογική κάμψη της αγοραστικής μανίας για ένα μικρό χρονικό διάστημα, όσο πλησίαζαν οι μέρες των εορτών οι καταναλωτές γέμιζαν τους εμπορικούς δρόμους των πόλεων.
Δεν ήταν όμως μόνο τα καταστήματα που γέμιζαν από κόσμο. Γεμάτα ήταν τις γιορτές και τα κέντρα διασκέδασης, σε πολλά από τα οποία οι τιμές, για παράδειγμα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ήταν υψηλότατες. Αν και οι Έλληνες φημίζονται ως «λαός της τελευταίας της στιγμής», στο κλείσιμο τραπεζιών για το ρεβεγιόν της Πρωτοχρονιάς ήταν άκρως προνοητικοί. Καθημερινά ρεπορτάζ έδειχναν ότι δεν υπήρχε τραπέζι στις μεγάλες πίστες, ούτε για δείγμα. Δεν ήταν όμως μόνο οι μεγάλες πίστες γεμάτες τις τελευταίες μέρες, αλλά και τα κάθε λογής μουσικά μεζεδοπωλεία, τα κουτούκια κ.λπ.
Ο τουρισμός, που σημείωσε το 2022 εντυπωσιακά υψηλές επιδόσεις, συνέχισε τις πτήσεις του και κατά την εορταστική περίοδο. Πληρότητα σχεδόν 100% στους χειμερινούς προορισμούς, όχι μόνο σε παραδοσιακούς όπως η Αράχοβα, αλλά και σε άλλους που ανακαλύφθηκαν ή αναδείχτηκαν τα τελευταία χρόνια.
Τα αυτοκίνητα συνεχίζουν να γεμίζουν τις βασικές οδικές αρτηρίες των μεγάλων πόλεων, παρά τις αυξημένες τιμές της βενζίνης. Όλα αυτά και αρκετά ακόμα, δίνουν την εικόνα μιας χώρας στην οποία οι πολίτες ευημερούν και διασκεδάζουν σε πείσμα όσων προσπαθούν να παρουσιάσουν μια μίζερη εικόνα για την Ελλάδα.
Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι πρόκειται για ένα ξέσπασμα του κόσμου μετά την περιπέτεια του κορονοϊού και ως ένα βαθμό έχει δίκιο. Όμως τόσα πολλά στοιχεία που αναφέραμε, πιστεύουμε ότι δεν δικαιολογούνται μόνο από αυτό. Κυρίως γιατί για να καλυφθούν οι οικονομικές ανάγκες κάποιων απαιτούνται χρήματα. Φαίνεται λοιπόν ότι τον τελευταίο ενάμιση μήνα κινήθηκε πολύ χρήμα στην ελληνική αγορά. Και όχι μόνο από τους «έχοντες και κατέχοντες», αλλά και από πολλούς άλλους. Πού βρέθηκαν όμως τόσα χρήματα; Οι χαμηλόμισθοι, οι επιδοματούχοι, οι άνεργοι και γενικά όλοι αυτοί που δεν ανήκουν στις υψηλές κοινωνικές τάξεις, παρέμειναν στα σπίτια τους και προέβησαν σε αγορές μόνο των απολύτως αναγκαίων; Δεν νομίζω!
Όλοι αυτοί που διαμαρτύρονται για τις υψηλές τιμές του ρεύματος, τα δυσβάσταχτα οικογενειακά έξοδα και τα χρέη που τους πνίγουν, απλώς προσέθεσαν μερικές ακόμη στις υπάρχουσες οφειλές τους; Μάλλον όχι…
Η άποψή μου δυστυχώς είναι ότι η παραοικονομία όχι απλά ανθεί, αλλά μεγαλουργεί στη χώρα μας. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι το 2022 θα φτάσει το 25,4% του Α.Ε.Π. της Ελλάδας. Αν σκεφτούμε ότι το ελληνικό Α.Ε.Π. το 2021 ήταν 216,4 δισεκατομμύρια ευρώ, τα χρήματα από την παραοικονομία στην Ελλάδα ξεπερνούν τα 50 δις ευρώ ετησίως! Έτσι φαίνεται ότι ένα μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων όχι απλά επιβιώνει, αλλά ζει αξιοπρεπέστατα χάρη και στα «μαύρα» χρήματα που εισπράττει.
