Τα «σπάργανα του Χριστού» αναβιώνουν στην Ήπειρο…

• Ένα παλιό χριστουγεννιάτικο έθιμο αναβιώνει αυτές τις ημέρες σε πόλεις, κωμοπόλεις της Ηπείρου, για να κορυφωθεί την παραμονή των Χριστουγέννων στα σπίτια των Ηπειρωτών, στο πλαίσιο της μη απομάκρυνσης και αποκοπής από τις ρίζες και τις παραδόσεις μας, που είναι συνυφασμένες με τη ζωή μας. 

Σε πλάκες, όπως τα αλλοτινά χρόνια, ψήνονται τα λεγόμενα «σπάργανα του Χριστού» και η ατμόσφαιρα ήταν άκρως χαρούμενη και εορταστική. 

Σε μια κοινωνία, που όλο και περισσότερο ξεθωριάζει ηθικά, τα ήθη και τα έθιμα των Χριστουγέννων τα παλαιά χρόνια, είναι ένα ζητούμενο και όχι μόνο μια νοσταλγία, είτε γι’ αυτούς, που τα έζησαν, είτε για όσους τα άκουσαν. 

Τα «Σπάργανα του Χριστού», οι τηγανίτες, δηλαδή των Χριστουγέννων, αποτελεί ένα έθιμο διαδεδομένο, από τα βάθη του χρόνου, στην Ήπειρο και συμβολίζουν το σπαργάνωμα του Χριστού στη φάτνη.

Παλαιότερα πάνω στη μαυρόπλακα, μια βαριά ίσια πέτρινη πλάκα, που πριν χρησιμοποιηθεί ζεσταινόταν, η γιαγιά του σπιτιού συνήθως, έψηνε, την παραμονή των Χριστουγέννων, «τα σπάργανα του Χριστού» με χυλό από αλεύρι, νερό και αλάτι.

Τα παιδιά περίμεναν όλο χαρά τις τηγανίτες να τις φάνε ζεστές, τρυφερές, βουτηγμένες σε ζάχαρη, μέλι, πετιμέζι, ό,τι είχε το σπίτι τους. Μπορεί να μην απολάμβαναν τότε ότι απολαμβάνουμε εμείς σήμερα, ωστόσο ένιωθαν ομορφιά, αγαλλίαση και ειρήνη.

Υπήρχαν πολλές παραλλαγές, ανά περιοχή της Ηπείρου ως προς την παρασκευή «των σπαργάνων του Χριστού».

Γερόντισσες νοικοκυρές έριχναν μια κουτάλα από το χυλό στην πυρωμένη πέτρα ή λαμαρίνα, άνοιγαν τη ζύμη να γίνει μεγάλη και την έψηναν και από τις δύο πλευρές. Έφτιαχναν μ’ αυτόν τον τρόπο αρκετά φύλλα. Παράλληλα ανακάτευαν καρύδι με κανέλα, ζάχαρη, και γαρίφαλο και δημιουργούσαν ένα μείγμα. Έστρωναν ένα φύλλο ζύμη, έριχναν από πάνω το μείγμα και συνέχιζαν το στρώσιμο. Στο τέλος το σιροπιάζανε.

Το έθιμο των «σπαργάνων του Χριστού», όπως και τα υπόλοιπα έθιμα  έχουν, εκτός από το κοινωνικό, και ένα πνευματικό νόημα. Να αφήσουμε να γεννηθεί μέσα μας ο Χριστός. 

Να νιώσουμε, επιτέλους, ότι «Χριστός γεννάται» όχι μόνο στη Βηθλεέμ, όχι μόνο σ' έναν γιορταστικό διάκοσμο, που δεσπόζει κάποιο στολισμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο, όχι μόνο στο πλούσιο σε εδέσματα τραπέζι, αλλά και στις καρδιές μας.

Οι γιορτές των Χριστουγέννων, αν δεν τις περνάμε αφηρημένα και άσκεφτα, μας δίνουν τη δυνατότητα και τη δύναμη να υψωθούμε πάνω από την καθημερινή πεζότητα και πνευματική φτώχεια, να αντικρίσουμε τα πρότυπα και τα ιδανικά μας, να θυμηθούμε πως σκοπός μας  του ανθρώπου είναι το άνω-θρώσκειν, είναι  η άνοδος, είναι ο ουρανός. 

Να, γιατί γιορτάζουμε Χριστούγεννα...

 

π. ΗΛΙΑΣ ΜΑΚΟΣ