Μεγάλη η προσφορά των δασκάλων στην πατρίδα

 Τεράστια είναι η συμβολή των δασκάλων στην εθνική οικονομική και κοινωνική ανόρθωση της Ελλάδος, κατά τα μεταπολεμικά και μετεμφυλιακά χρόνια. Η ψυχή της υπαίθρου χώρας, ο στιβαρός βραχίονας των απομακρυσμένων και απομονωμένων χωριών, ήταν ο δάσκαλος. Ο δάσκαλος, εκπαιδευτικός με πάνω από πενήντα και εξήντα μαθητές στα μονοθέσια, αλλά και πολυθέσια σχολεία, οικογενειακός σύμβουλος και νοσοκόμος για τις πρώτες ανάγκες και βοηθός στις αγροτοκτηνοτροφικές ασχολίες των κατοίκων. Παντού μπροστά: γραμματικός όπου χρειαζόταν, ψάλτης, ακόμη και γιατρός.

Ανώνυμος δάσκαλος, ο άγνωστος ήρωας των μεταπολεμικών χρόνων, αυτός που γαλούχησε γενιές παιδιών και ανάστησε την Ελλάδα, ήταν πράγματι, η ψυχή της κοινότητας.

Νεαροί δάσκαλοι και νεαρές δασκάλες θυσίασαν τα νιάτα τους και απομονώθηκαν στα ορεινά και απόμακρα χωριά, στα οποία για να φτάσει κανείς έπρεπε να οδοιπορήσει ως και δέκα ώρες. Εκεί, στην απομόνωση, έδινε ό,τι το καλύτερο από την ψυχή του και τις γνώσεις του.

Για πολλά χρόνια οι Ηπειρώτες δάσκαλοι, κατά κύριο λόγο, πτυχιούχοι της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ιωαννίνων και του Ιεροδιδασκαλείου Βελλάς, πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους στα χωριά της Ηπείρου, της Μακεδονίας, της Θράκης, Ευρυτανίας, σε χωριά και σχολεία με δυσκολίες στη διαμονή και διατροφή.

Δίδαξαν σε παλιά ερειπωμένα διδακτήρια και πολλές φορές σε διάφορα οικήματα.

Όμως, παρόλες τις δυσχέρειες που αντιμετώπιζαν οι ίδιοι και οι οικογένειές τους, επισκεύαζαν και συντηρούσαν παλιά διδακτήρια, αναζητούσαν οικόπεδα και έχτιζαν νέα διδακτήρια, με ευρύχωρες αίθουσες, μεριμνούσαν για κατασκευή γυμναστηρίου, δημιουργούσαν πρωτότυπους σχολικούς κήπους, εμπλούτιζαν τα σχολεία με έπιπλα και εποπτικά μέσα διδασκαλίας. Η διοργάνωση εκδηλώσεων, επ’ ευκαιρία εθνικών επετείων και θρησκευτικών εορτών. Η ίδρυση μουσείων που συγκεντρώθηκε ο λαογραφικός πλούτος, ήταν αποκλειστικό έργο των δασκάλων.

Οι δάσκαλοι ερεύνησαν το ιστορικό παρελθόν του τόπου που υπηρετούσαν και συνέγραφαν μελέτες και βιβλία ιστορικού, λαογραφικού, εθνολογικού περιεχομένου. Πολλοί επιστήμονες μελετητές καταφεύγουν σήμερα στα βιβλία αυτά για την άντληση πρωτογενών στοιχείων της ζωής των κατοίκων των δύσβατων και απρόσιτων περιοχών της πατρίδας. 

Ανυπολόγιστη η κοινωνική προσφορά τους. Να αναφέρουμε, για να μην ξεχνούμε, ότι στην μεταπολεμική εποχή, μετά από μία δυστυχισμένη και ταραγμένη δεκαετία, οι δάσκαλοι πρωτοστάτησαν στην οργάνωση και λειτουργία μαθητικών συσσιτίων. Ένα βάρος δύσκολο που το επωμίστηκαν οι δάσκαλοι. Έτρεχαν για την προμήθεια τροφίμων, την πληρωμή μαγείρων, την απόδοση λογαριασμών, όλα εθελοντικά. Δεν γινόταν λόγος για επιπλέον αμοιβή.

Το καλοκαίρι καίριες ήταν οι υπηρεσίες των δασκάλων στην οργάνωση και λειτουργία παιδικών κατασκηνώσεων των κατά τόπους εκπαιδευτικών περιφερειών.

Άλλη σημαντική συμβολή των δασκάλων για τη χώρα ήταν η ίδρυση και λειτουργία των Νυχτερινών Σχολείων. Στην ύπαιθρο τα ποσοστά του αναλφαβητισμού ήταν αυξημένα. Τουλάχιστον μάθαιναν γραφή και ανάγνωση τα αγόρια και τα κορίτσια μέχρι την ηλικία των 20 με 25 ετών. Κάθε βράδυ, στις αίθουσες των σχολείων, κάτω από το αμυδρό φως που έστελναν οι λάμπες πετρελαίου, οι δάσκαλοι δίδασκαν γραφή και ανάγνωση. Έτσι ελαττώθηκε σε μεγάλο βαθμό ο αναλφαβητισμός. Οι Ηπειρώτες δάσκαλοι, παιδιά φτωχών οικογενειών, σπούδασαν και σταδιοδρόμησαν με πολλές και σοβαρές δυσκολίες, αλλά και με προσδοκίες για το μέλλον.

Διέθεσαν τον δυναμισμό τους, την πνευματική τους κατάρτιση και την παιδαγωγική τους συγκρότηση για τα φτωχά και ταλαιπωρημένα παιδιά της υπαίθρου χώρας. Στους δασκάλους αυτούς, που αντέταξαν στις δυσκολίες το δημιουργικό τους πάθος, αξίζει ευγνωμοσύνη και κάθε τιμή.

Στο επίσημο ελληνικό κράτος επαφίεται η πρωτοβουλία και η υποχρέωση να τιμήσει τους δασκάλους για την προσφορά τους στην πατρίδα.

Οι δάσκαλοι του Νομού μας, συνταξιούχοι και εν ενεργεία, με πρωτοβουλία του αείμνηστου δάσκαλου Ηρακλή Θεοδώρου συγκέντρωσαν μεταξύ τους ένα σεβαστό ποσό και έστησαν στην είσοδο της Παιδαγωγικής Ακαδημίας μαρμάρινο μνημείο για να τιμήσουν την προσφορά των δασκάλων και των διδασκαλισσών του τόπου. Είναι άξιο κάθε επαίνου.