Επιτέλους, να κάνουμε κάτι για το περιβάλλον!

Στο μόνο επιστημονικό σύγγραμμά του, τον Τίμαιο, ένα από τα έργα της ωριμότητάς του, ο Πλάτων διατυπώνει τις απόψεις του για τον κόσμον. 

Σύμφωνα, λοιπόν, με τον «εἰκότα λόγον», δηλαδή την εύλογη λογική εξήγηση, μια και η ανθρωπίνη φύση είναι αδύνατο να συλλάβη την απόλυτη αλήθεια, ο κόσμος μας, ως  ορατός, απτός και σωματικός, είναι αισθητός, και ως τέτοιος γίνεται αντιληπτός με τις αισθήσεις. Κάθε τι το γιγνόμενον είναι ανάγκη να γίνεται από κάποιον. Και ο ποιητής

αυτού του κόσμου είναι ο θεός. Η σχέση του αισθητού κόσμου προς το ἀεί ὄν, το αιώνιο και αθάνατο, είναι ανάλογη προς τη σχέση μεταξύ της πίστεως και της αλήθειας.

Κατά τον Πλάτωνα υπάρχει ο νοητός κόσμος, ο κόσμος των ιδεών, και ο αισθητός κόσμος. Ο ποιητής του, ο Θεός, ως αγαθός, «πάντα ἐβουλήθη γενέσθαι παραπλήσια ἑαυτῶι», θέλησε να γίνουν τα πάντα παρόμοια με τον εαυτόν του, ομοιότατον δηλαδή με το ὄντως ὄν. Και γι’ αυτό, θέλοντας αυτός ο κόσμος να είναι όμοιος με τον κάλλιστον και τέλειον νοητόν κόσμον, δημιούργησε ένα ορατόν ζωντανόν κόσμον με όλα τα συγγενή προς αυτόν έμψυχα όντα. Έτσι αυτός ο αισθητός κόσμος, ο οποίος κατά τον Πλάτωνα, είναι αφομοιωμένος με το τέλειο έμψυχο αιώνιο ὄν, είναι «μονογενής», μοναδικός, ως απείκασμα, εικών, του νοητού κόσμου.

Στο σωματικόν και συνεπῶς αισθητόν αυτό απείκασμα του ἀεί ὄντος ο Θεός ενέβαλε ψυχήν, και στην ψυχή νοῦν, ώστε να είναι κάλλιστος και άριστος Αυτό το άριστον δημιούργημα, που έγινε με μαθηματικές αναλογίες, αυτός ο αισθητός κόσμος, είναι κατά συνέπεια «ζῳ̂ον ἔμψυχον ἔννουν τε τῃ̂ ἀληθείᾳ διὰ τὴν του̂ θεοῦ πρόνοιαν», δηλαδή ζωντανός, ἔμψυχος και ἔννους από θεϊκή πρόνοια..

Σε αυτόν τον αισθητόν παράδεισο με την μεγίστη ποικιλία των ειδών του της πανίδος και της χλωρίδος, με τη σοφία του κάθε πλάσματος, τη βιολογική αλυσίδα και την αλληλεξάρτηση των ειδών, την ισορροπία της κοσμικής ψυχής, το απαράμιλλο ποικίλο και μοναδικό κάλλος, οφείλουμε απέραντο και ανιδιοτελή σεβασμό.

Ο άνθρωπος θα πρέπει να τοποθετεί τον εαυτόν του μέσα σε αυτόν ως ένα από τα πάμπολλα πλάσματά του, ισότιμα και όχι υβριστικά και καταστροφικά. Το κάθε δημιούργημα, από το πιο μικρό μέχρι το πιο μεγάλο, έμψυχο ή άψυχο, απαιτεί τον απόλυτο έμπρακτο και χωρίς προϋποθέσεις σεβασμό μας, Αυτός ο σεβασμός πρέπει να καλλιεργείται από τη νηπιακή ηλικία, ώστε να γίνει έξις, δεύτερη φύσις, κατά τον Αριστοτέλη.

Δεν είναι μόνον η αισθητική απόλαυση, η ευεξία που νοιώθει κανείς μέσα στην ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά από τη σχέση μας με αυτόν τον αισθητό κόσμο εξαρτάται και η ίδια η ύπαρξή μας, η ύπαρξη του ίδιου του ανθρώπου. Δυστυχώς, ο  ἄνθρωπος ἔχει αποδειχθεί το πιο καταστροφικό ζώο. Η βεβήλωση της φύσεως είναι ὕβρις, με την αρχαιοελληνική σημασία της λέξεως. Αυτή οδηγεί με μαθηματική βεβαιότητα στη Ἄτη, την τύφλωση – ψυχική και διανοητική, και αυτή στην καταστροφή.

Άτομα και κυβερνήσεις οφείλουν να παίρνουν μέτρα απόλυτης προτεραιότητας για την προστασία αυτού του μοναδικού κόσμου και να μην επιτρέπουν στους κάθε είδους κερδοσκόπους να λεηλατούν το φυσικό περιβάλλον. Με θλίψη ο κάθε ευαίσθητος άνθρωπος βλέπει σε όλο τον κόσμο - και στη δική μας χώρα δε μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε σε καλό δρόμο – την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. 

Η κάθε είδους μόλυνση, ιδιαίτερα η βιομηχανική, και ρύπανση, η τσιμεντοποίηση των βουνών μας με τις ανεμογεννήτριες, το ανεξέλεγκτο κυνήγι, οι ύποπτοι εμπρησμοί των δασών, οι εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα τροπικού δάσους που αφανίζονται κάθε έτος, η συνεχής εξαφάνιση διαφόρων ειδών πανίδας, ζώων και πτηνών, η έλλειψη της απαραίτητης περιβαλλοντικής συνειδήσεως, η αρνητική και συχνά κακή και απαράδεκτη συμπεριφορά μας προς όλα τα έμψυχα όντα, πιο εμφανώς στα αδέσποτα ζώα, των οποίων η ζωή εξαρτάται απόλυτα από εμάς, και πολλά άλλα είναι απαισιόδοξα μηνύματα. 

Η αναγέννηση του ατόμου, της κοινωνίας και της πολιτικής πρακτικής, αναγέννηση που μπορεί να γίνει μόνο με την ανθρωπιστική παιδεία και τη βαθιά μελέτη του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, μνημείων και κυρίως κειμένων, μπορεί να αλλάξει την τραγική κατάσταση στην οποία βαδίζει η ανθρωπότητα. 

Αυτός ο κόσμος είναι «μονογενής», κάλλιστος και άριστος, επειδή ο ποιητής του είναι ο ίδιος ο Θεός, αισθητή εικών της αιωνιότητος. Είναι ένας κόσμος που πλάστηκε κατ’ εικόνα και ομοίωσιν του νοητού ὄντως ὄντος.