Γιάννινα, σύντομη επισκόπηση…

Τα Γιάννενα με την πλούσια ιστορία τους, το κάστρο και τον έξοχο φυσικό διάκοσμο με προμετωπίδα την λίμνη και το νησί, θα μπορούσαν να είναι μία από τις 5-10 ωραιότερες πόλεις της Ευρώπης, αν βέβαια στα παραπάνω προτερήματα μετείχε με αξιώσεις και το δομημένο τους περιβάλλον, που δεν είναι το ανάλογο.
Είναι γνωστό, πως η πόλη, από την απελευθέρωσή της (1913) κι ύστερα, δεν απλώθηκε με βάση κάποιο ρυμοτομικό σχέδιο, αλλά με τη μέθοδο του «κόψε-ράψε».

Τούτο, όμως, το ανορθόδοξο άπλωμα δεν στάθηκε ικανό ν’ αλλοιώσει κάτι από τον δομικό τους χαρακτήρα. Τα Γιάννενα κράτησαν την τοπική τους φυσιογνωμία, όμως, όχι για πολύ. Γιατί ακολούθησε ραγδαία η αντιπαροχή (1971). Και μάλιστα, τούτ’ η εκσκαπτική αναστάτωση, όταν ακόμη λειτουργούσαν τα γραφεία εκκενώσεως βόθρων και στη Δουρούτη η χωματερή. Το αποχετευτικό και το εργοστάσιο διαχειρίσεως απορριμμάτων, λειτούργησαν το 1992 και 2016.
Η «πανδημία» της αντιπαροχής εξασφάλισε από τη μία, την εύκολη σχετικά κατοικία ανοίγοντας συνάμα κι έναν κύκλο παρεμφερών προς την οικοδομή εργασιών, xτυπώντας κατακέφαλα έτσι την ανεργία, αλλά κι από την άλλη, στάθηκε αφορμή ν’ αφανιστούν κυριολεκτικά μέσα στον ορυμαγδό του τσιμέντου και του σιδήρου όλα τα περιβαλλόμενα από κήπους λαϊκότροπα σπίτια καθώς και τ’ αρχοντικά της πόλης και στη θέση τους να υψωθούν, γεμάτες «εγώ» και έπαρση οι απρόσωπες πολυκατοικίες.
Ευτυχώς, εδώ μέσα σ’ αυτό το οικοδομικό παραλήρημα και την μονοκρατορία της πολυκατοικίας, είχαμε κι ορισμένα «κρούσματα» πολιτιστικής ευαισθησίας κι έτσι κρατήθηκαν κάποια γωνιές σχεδόν άθικτες όπως: Κάστρο, Μάτσικας, Ανεξαρτησίας, Κουρμανιό, Καλούτσιανη, Σιαράβα, Λούτσα, Καραβατιά, Λακώματα, γωνιές που αποτελούν σήμερα ζωντανά κι αδιάψευστα τεκμήρια της άλλοτε μικρής μας πόλης, της πόλης των θρύλων, της ιστορίας και των γραμμάτων.
Η τωρινή πόλη: Είναι ένα απρόσωπο και γκρίζο πλήθος, δίχως το χρώμα και την αβρότητα της άλλοτε γνώριμης και καλοσυνάτης πολιτείας.
***
Στο μπλάβο κουρνιαχτό της
πολιτείας,
πίσω από τα γκρίζα κάστρα
και τους πύργους,
σφίζουν οι δρόμοι μέσ’ το
πρωϊνό.
Όπως λέει με τους χαρακτηριστικούς στίχους του ποιήματός του, «Τα πλήθη», κι ο Τζουμερκιώτης ποιητής Βασίλης Μάργαρης. Απωλέσθη, πια, η ψυχή και το ζεστό χαμόγελο της πόλης. Όλοι είμαστε ξένοι μέσα στην ίδια μας την πολυκατοικία.
Κτηριολογικά. Δεν υπάρχει κάτι το αρμονικό, που να ξεκουράζει αισθητικά το μάτι. Η κυριαρχία της πολυκατοικίας με το εμπορικό της στοιχείο, καταθλιπτική. Διαφορετική, ωστόσο, αντιμετώπιση είχαμε εδώ από την Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, που με πρόεδρό της τον Κ. Φρόντζο και «επιτελάρχη» της τον γνωστό πολεοδόμο-συγγραφέα Βασίλη Χαρίση, περιέσωσαν με το συγκρότημα του Υπαιθρίου θεάτρου, το λαογραφικό της Μουσείο και τα Λιθαρίτσια, την αρχιτεκτονική τιμή της πόλεως.
Πάρκα: Καχεκτικά δίχως καμία δημιουργική φαντασία και κυρίως, δίχως την ανάλογη φροντίδα, χώροι γεμάτοι από πεταμένα αποτσίγαρα και κόπρους σκυλιών. Οι προτομές, δε, που κατόρθωσαν να επιζήσουν στα βάθρα τους, χρίζουν επειγόντως... ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης!
Πεζοδρόμια: Να φύγουν οι ολισθηρές πλάκες. Τα περισσότερα, δε, από αυτά, είναι ποικιλοτρόπως κακοποιημένα από τους ιδιοκτήτες των γκαράζ, που για να ευκολύνουν την είσοδο των αυτοκινήτων τους, αλλοίωσαν επικίνδυνα τα επίπεδά τους.
Λαθρομετανάστες: Πολιορκητικός κριός της Τουρκίας. Υπάρχουν στην πόλη μας πάνω από χίλιοι, όπως λένε. Πόσοι, όμως; Απαξιούν οι τοπικές αρχές, να μας πούνε τον ακριβή τους αριθμό;
«Δεν χρειάζεται να κάνουμε πόλεμο με τους Έλληνες, αρκεί να τους στείλουμε μερικά εκατομμύρια μουσουλμάνους από την εδώ μεριά και να τελειώνουμε πια μ’ αυτούς». (Από την εφημερίδα Εστία, 25-1-2016).
Δήλωση του προέδρου της Τουρκίας Τουργκούτ Οζάλ (Δόγμα Οζάλ).
Εχρημάτησε πρωθυπουργός και Πρόεδρος της Τουρκίας από το 1983. Αυτά δεν κάνει ο Ερντογάν σήμερα, δεν μας στέλνει τα μουσουλμανικά του «καλούδια», ακόμη και βαρυποινίτες των τουρκικών φυλακών;
Μήπως, μέσα σ’ αυτούς υπάρχουν και σαμποτέρ και πράκτορες; Οι φωτιές θα το δείξουν. Και μεις εδώ, με όλη αυτή την εξόφθαλμη αποθράσυνση, τι κάνουμε; Ψηφίζουμε νόμους για να μην παραφερθούμε και θιγεί έτσι η τιμή και η υπόληψη των υψηλών μας ξένων (Δουβλίνο 2, Αντιρατσιστικός).
Παραλίμνιος: Η παραλίμνιος από τα ναυτάκια έως και τον Μώλο, σφίζει από «Πικάσο». Τούτος ο «πικασισμός» με τη φροντίδα του Δήμου, θα πρέπει κάποτε ν’ αποσυρθεί άρδην από κει, πρώτα γιατί δεν είναι κάτι που έλκει καλλιτεχνικά και δεύτερον, τούτα δεν συνάδουν με το αισθητικό τρίπτυχο της περιοχής λίμνη, κάστρο, πλατάνια. Ύστερα, διατηρούνται αυτά εκεί με κάποια άδεια ή κατέχουν αυθαίρετα δημόσιο χώρο; Λίγη αξιοπρέπεια εδώ κι αυτογνωσία δεν θα μας έβλαπτε…
Κτήριο Ακαδημίας: Επί του τοξωτού πυλώνα του κτηρίου της πρώην Παιδαγωγικής μας Ακαδημίας, που μετεφέρθη ατόφιος εκεί με τη φροντίδα του προέδρου της ΕΗΜ, Κ. Φρόντζου, από την κατεδαφισθείσα αρχοντική οικεία του τουρκικής καταγωγής συμπολίτη μας, ζωγράφου Κενάν Μεσαρέ, κατασκευάσθη στ’ αριστερά ένα πλαισιωτό αφιέρωμα με παράλληλη κοπή τμήματος του περιμετρικού κιγκλιδώματος. Επειδή, πρόκειται για αμιγές διατηρητέο κτίριο στο πιο περίβλεπτο σημείο της πόλεως, παρακαλούμε την Εφορία Νεωτέρων Μνημείων, για τη φροντίδα αποκαταστάσεως του κιγκλιδώματος και την κατεδάφιση των δύο σκαλοπατιών. Από τούτα, το αφιέρωμα δεν θίγεται, είναι εντός του αυλείου χώρου. Για τούτα όλα, υπήρξε κάποια άδεια επεμβάσεως, έστω και για τον περιβάλλοντα χώρο ή έχουμε να κάνουμε με την παιδαριώδη συμπεριφορά, ενίοτε και κουτοπονηριά του καθενός;