Η Ζίτσα σε κάλεσμα αγώνα σωτηρίας

Αφορμή για τούτο το σημερινό μου σημείωμα η φωνή του πόνου και της αγωνίας του, νεότερης γενιάς Ζιτσιώτη, Μανώλη Ματσάγκα, όπως αυτή η φωνή απορρέει από το κείμενό του που δημοσιεύθηκε στους Παλμούς της Αδελφότητας (φύλλο 860/2019) και έρχεται να αναδείξει και καταδείξει το μέγεθος της παρακμής και της συμφοράς που τον τελευταίο καιρό πλήττει τη Ζίτσα, αφού έχει καταλάβει και αλώσει την ως τα χθες χωριστή, εύρωστη και θαλερή κώμη της Ηπείρου τη Ζίτσα των γραμμάτων, της προόδου, των στοχασμών και των οραμάτων μας. Πικρή η αλήθεια, σκληρή και η πραγματικότητα, σπίτια κλειστά, πόρτες αμπαρωμένες, δρόμοι ερημικοί, φωνές παιδιών αραιά και που και μια μελαγχολία και παγερή σιγή ν΄απλώνεται παντού. Ωστόσο, αυτή η φωνή του πόνου και της οδύνης, κοινό βίωμα και αίσθημα των Ζιτσιωτών και φίλων, αθροιζόμενη με τις όποιες άλλες κραυγές και ανησυχίες που εκπορεύθηκαν ποτέ από μακρυνότερες εστίες Ζιτσιωτών για δράσεις και ανάπτυξη και δεν εισπράχθηκαν ποτέ, φέρνει μαζί της το παρήγορο μήνυμα πως η ψυχή ως συνέχεια του ιστορικού της παρελθόντος δεν χάθηκε. Τούτη μάλιστα την ώρα που επί τέλους η φωνή αυτή βγαίνει από τα σωθικά της Ζίτσας και της νεότερης γενιάς της, αναμενόμενη βέβαια από καιρό γίνεται ακόμα πιο ισχυρή και καλεί τους Ζιτσιώτες της πατρίδας των Γιαννίνων και της Αποδημίας και ευρύτερα σε κοινό αγώνα έγερσης και σωτηρίας του δικού μας τόπου. Του τόπου που επί τρεις αιώνες και πλέον δούλου και ελεύθερου βίου, αφού διακόνησε μια ολόκληρη περιοχή, γαλούχησε στα σχολειά και στις μονές της την εθνική αφύπνιση και την έστω και λειψή για την Ήπειρο εθνική αποκατάσταση, δέσποζε στο χώρο της και λειτούργησε με περισσή επάρκεια και αξιοσύνη ως επώνυμο επαρχιακό κέντρο Γραμμάτων, εμπορίου, πολιτισμού και διοίκησης.
Και τώρα αφέθηκε τόσο από εμάς τους ίδιους λόγω της όποιας αφωνίας μας και ενδοστρέφειάς μας, όσο και περισσότερο από μια Πολιτεία που εξαρτημένη από οικονομίστικες αντιλήψεις και κοντόθωρες πρακτικές δεν είδε ποτέ τη Ζίτσα ως μια ευκαιρία τοπικής ανάπτυξης με βάση την ακτινοβολία της στο χώρο και τα πλεονεκτήματά της και τις «εν δυνάμει και εν ενεργεία» δυνατότητές της. Και έρχεται το 2010, με ορατή και καταφανή την επερχόμενη κρίση, και θεσπίζει το πρόγραμμα «Καλλικράτης», συναθροίζει τη Ζίτσα, έναν ζωντανό οικισμό των χιλίων κατοίκων με τους άλλους τέσσερις Δήμους, παράδοξα δε και ανώφελα της αφαιρεί την έδρα που δικαιωματικά είχε αποκτήσει ως επαρχιακό και διοικητικό κέντρο, την μετακινεί στην Ελεούσα και οδηγεί ταχύτερα τη φυγή των κατοίκων της προς την πόλη και τη Ζίτσα στο μαρασμό και τη διαπιστωμένη πλέον παρακμή της, δημιουργώντας επιπλέον στην ίδια την Ελεούσα πρόβλημα προσανατολισμού. «Με τα Γιάννενα ή με την ύπαιθρη χώρα;» Και με ένα δάνειο και ψευδεπίγραφο καπέλο «Δήμος Ζίτσας».
Παρήγορη όμως και ελπιδοφόρα για τη Ζίτσα, σ΄ αυτή την πορεία της πληθυσμιακής της συρρίκνωσης η παρεμβαίνουσα καθόλα πρωτοποριακή και καινοτόμος μελέτη, που συντάχθηκε για το Δήμο Ζίτσας το 2017 – 2018 με το πρόγραμμα Περιβάλλον και Ανάπτυξη, από το Μετσόβιο Πολυτεχνείο και ειδικότερα από το Μετσόβιο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας, που εδρεύει στο Μέτσοβο, μέρος της οποίας μελέτης με τη φροντίδα του Δήμου και της Κοινότητας (πλέον) έχει μπει σε πορεία υλοποίησης (ανάπλαση και λιθόστρωση του εμπορικού δρόμου Αγοράς) με μια προοπτική και για άλλα έργα οικονομικής ανόρθωσης.
Ωστόσο, τούτη την ώρα της βαθειάς κρίσης και παρακμής έντονα προβάλλει η ανάγκη, για λόγους αυτογνωσίας, να επισκεφθούμε ξανά το παρελθόν μας (τη Ζίτσα των ευεργετών και των περιηγητών) και παράλληλα προς την πάντα χρήσιμη μελέτη του Πολυτεχνείου, να ιδούμε τα πράγματα για κάποιες άμεσες και ίσως νέες ιδέες και πρωτοβουλίες μέσα από μια Γενική Συνέλευση ευρείας λαϊκής βάσης με ενημέρωση και πρόσκληση σ΄ αυτή του Δημάρχου και της Επιτροπής Ανάπτυξης, του Περιφερειάρχη και των υπηρεσιών εγγείων βελτιώσεων, των βουλευτών του Νομού, των Ζιτσαίων πρώην βουλευτών και των νυν πολιτευτών, του Πανεπιστημίου και του Τεχνικού Επιμελητηρίου, των Προέδρων των γειτονικών Κοινοτήτων, των τοπικών φορέων και σωματείων, και όσων άλλων ήθελε κριθεί ωφέλιμο και σκόπιμο, προκειμένου η φωνή του πόνου και της αγωνίας να κατανοηθεί πληρέστερα από όλα τα πλευρικά και υπερκείμενα επίπεδα ανάπτυξης και να καταστεί στάση ζωής και μόνιμο και αμετακίνητο αίτημα για άμεσες παρεμβάσεις και έργων πράξεις η αναχαίτιση της κρίσης και ανάπτυξης της Ζίτσας και της περιοχής μέσα από ένα ειδικό αναπτυξιακό πρόγραμμα και από όσα πολυειπωμένα εγχειρήματα διαθέτουμε, όπως:
1. Οι χώροι της Μαθητικής Εστίας και οι εγκαταστάσεις της ακόμα περιμένουν να φιλοξενήσουν εκεί τα μεγαλωμένα πλέον παιδιά της Στέγης των Αυτιστικών Ατόμων και να έλθουν νέα παιδιά στη Στέγη, ώστε να δημιουργηθούν ακόμα 20 θέσεις εργασίας μέσα στη Ζίτσα και να ενισχυθεί έτσι παράλληλα και η αγορά.
2. Την αναζήτηση φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας από τη θρυλική πλέον υδατόπτωση της Γλύζιανης που στην περίοδο του σχεδίου «Καποδίστριας» άδοξα εγκαταλείφθηκε και δεν ευδοκίμησε από ανώφελες ιδεολογικοπολιτικές αντιλήψεις, ματαιουμένων έτσι των προσδοκιών μας για την άρδευση της άνυδρης και λιπόσαρκης γης μας, που θα άλλαζε άρδην τον χαρακτήρα της.
3. Την ανάγκη βελτίωσης της οδικής μας σύνδεσης με την πόλη των Ιωαννίνων μέσα από κατά τόπους επαναχαράξεις και εξομαλύνσεις. Το τουριστικό και ξενοδοχειακό περίσσευμα άλλωστε των Γιαννίνων πρέπει να το διεκδικεί και η Ζίτσα και έτσι να απλώνει ευρύτερα το δικό της τουριστικό περιεχόμενο όπως τη χωροταξική και αρχιτεκτονική της δομή, τα μεταβυζαντινά της μνημεία, τους Ταξιάρχες με τη λαμπρότητά τους, έργο που αναδείχτηκε τελευταία με δαπάνη των πιστών, των δωρητών και του Μπαγκείου Ιδρύματος, την ιστορικότητα του Προφήτη Ηλία, την αρχαιότητα της Παναγίας των Καλογραιών και των Πατέρων, τη Δημοτική Πινακοθήκη Μαλάμου, τους αμπελώνες, τα οινοποιεία και τόσα άλλα.
4. Οι αμπελουργικές μας εκτάσεις ακόμα να αποδεσμευθούν από τη δασική επικυριαρχία. Ο οίνος διεθνώς πλέον θεωρείται σταθερή αξία. Η επωνυμία του δικού μας οίνου έχει μεγάλα περιθώρια ανόδου.
5. Να επαναφερθεί και τελεσιδικήσει το αίτημά μας η Ζίτσα να καθιερωθεί ως ιστορική έδρα του Δήμου Ζίτσας, αίτημα που το 2013 συζητήθηκε στη Συμβουλευτική Επιτροπή του Δήμου και δεν υποστηρίχθηκε.
6. Η επί μήνες τώρα πολλούς κλειστή «Καλλιθέα» έχει αποσυντονίσει το χωριό, ανάγκη να επισπευσθεί η νέα της εκμίσθωση και λειτουργία.
7. Και τόσα άλλα που μπορούν να ανακοινωθούν και αποφασισθούν από τη Συνέλευση ως έργα ει μάλλον μπορετά που υπακούουν σε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα ανάπτυξης.
Το χρέος ιερό και το καθήκον επιβεβλημένο για ένα έργο εφικτό και για το Συμβούλιο αλλά και για όλους τους χωριανούς υπό την έννοια πάντα ότι μια Γενική Συνέλευση ενισχύει την κοινωνική συνοχή, ανανεώνει τις πρακτικές μας και δυναμώνει την αγωνιστικότητά μας για ένα έργο στο οποίο κανείς δεν μας περισσεύει και ούτε ακυρώνεται.
Η πρωτοβουλία ως ειπωμένη και αναμενόμενη ανήκει στο τοπικό συμβούλιο της κοινότητας και πρέπει να μετατραπεί σε σταθερή αντίληψη και πορεία τόσο για τη διόρθωση λαθεμένων υπολογισμών και πρακτικών της Πολιτείας όσο και για την από μέρους μας κατανόηση (αυτοσυνείδηση) του τι είμαστε, του τι μπορούμε μαζί με τους γείτονές μας και ευρύτερα και πάντα «επ΄ αγαθώ» της τοπικής, της Δημοτικής και της εθνικής ωφέλειας.
Ωστόσο, όλες οι παραπάνω αγωνίες και αναζητήσεις πρωτοβουλιών, ερχόμενες από παλιά, για την αναχαίτιση της κρίσης στον παρόντα χρόνο, που όλοι βιώνουμε την παγκόσμια αγωνία για την πορεία του ανθρώπινου γένους πάνω στον πλανήτη ένεκα της πανδημίας του Κορωνοϊού, έχουν καταστεί ξαφνικά και απροσδόκητα άτοπα, μετακινούμενα σε ένα αισιόδοξο μέλλον.
Τώρα προέχουν οι πρακτικές μας και οι συμπεριφορές μας για την αντιμετώπιση της πανδημίας του Κορωνοϊού.
ΛΑΜΠΡΟΣ ΛΑΖ. ΔΡΟΣΟΣ