Ο Κόσμος μας, ο Ιός και το Μέλλον...

Ο κόσμος που μας περιβάλλει είναι σύνθετος, πολύπλοκος, αινιγματικός και πολλές φορές ακατανόητος. Περιστρέφεται γύρω από τη δύναμη... και  αυτορυθμίζεται βάσει των αλλαγών που υφίσταται. Στα κράτη τα σύνορα χαλαρώνουν, η πολιτική χάνει το νόημά της και η αντιπαράθεση με διαφορετικούς πολιτισμούς υπονομεύει τις καθιερωμένες παραδόσεις. Οι πόλεις και το περιβάλλον δοκιμάζονται, ως αποτέλεσμα της αρνητικής παγκοσμιοποίησης.  Βέβαια, οι πόλεις  δεν παύουν να είναι εργαστήρια  στα οποία οι τρόποι και τα μέσα διαβίωσης με τη διαφορά μπορούν να συμβάλουν στην ενότητα του ανθρωπίνου είδους. 
Ο πλανήτης ολόκληρος βρίσκεται σε παρατεταμένη κρίση (οικονομική, πολιτική, περιβαλλοντολογική, αξιών..). Ίσως είναι πρόκληση να επωφεληθούμε από  αυτή την κρίση για να οικοδομήσουμε έναν κόσμο πιο αυθεντικό, ο οποίος θα εδράζεται: στη δικαιοσύνη, την αλήθεια, την εξάλειψη της ένδειας, την απελευθέρωση από τον φόβο και τις προκαταλήψεις... 
 Οι αρετές της ανθρώπινης δραστηριότητας, η αλήθεια και η δικαιοσύνη, είναι αδιαπραγμάτευτες. Η δικαιοσύνη είναι  η έκφραση κοινών επιλογών, οι οποίες βρίσκονται στα θεμέλια της ανθρώπινης κοινωνίας, δεν επιβάλλονται εξ ουρανού. Όμως, στην εποχή μας η αλήθεια βιάζεται και η δικαιοσύνη εκφράζει, μάλλον, το αποτέλεσμα των σχέσεων εξουσίας που διέπουν μια δεδομένη κοινωνία, δηλαδή το σύστημα κανόνων που επιβάλλει στους άλλους όποιος κατέχει την εξουσία, για να προασπίσει το δικό του συμφέρον. 
Ο φόβος είναι ο πιο απειλητικός από τους δαίμονες που φωλιάζουν στις ανοιχτές κοινωνίες της εποχής μας. Η ανασφάλεια του παρόντος και η αβεβαιότητα του μέλλοντος είναι αυτά που επωάζουν και εκτρέφουν τον πιο τρομακτικό και αφόρητο φόβο μας. Η εξάλειψη ή ο μετριασμός του φόβου μπορεί να γίνει μόνο σε περιβάλλον πραγματικής δημοκρατίας. Αλλά, το μέλλον της δημοκρατίας και της ελευθερίας μπορεί να καταστεί ασφαλές μόνο σε πλανητικό επίπεδο... 
Διάγουμε την εποχή της πληροφορίας, αλλά προχωράμε ψηλαφιστά μέσα στην άγνοια και τις προκαταλήψεις. Οι προκαταλήψεις γεννιούνται από την τυφλή προσήλωση σε ορισμένα δόγματα, από την ημιμάθεια, από την μονομερή πνευματική καλλιέργεια, από τον θρησκευτικό ή πολιτικό φανατισμό. Οι φονταμενταλισμοί κυριαρχούν ή παραμονεύουν.
Η δημιουργία του νέου κόσμου περνούσε πάντα μέσα από την παραποίηση των λέξεων! Οι λέξεις παίζουν σημαντικό ρόλο, γιατί χάρη σ’ αυτές καταφέρνουμε να εκφράσουμε τι είμαστε και τι νιώθουμε, να μεταφέρουμε αξίες... Είναι φάρμακο ή δηλητήριο και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν μικρές δόσεις αρσενικού, λίγο-λίγο θα γίνει εμφανής η τοξική τους δράση. Για παράδειγμα, ο ναζισμός τρύπωσε στη σάρκα και το αίμα του πλήθους μέσω των απλών λέξεων και των εκφράσεων σε εκατομμύρια επαναλήψεις. Σε πιο ήπιες μορφές το φαινόμενο της παραποίησης των λέξεων το συναντάμε σε κάθε μορφής λαϊκισμό. Και κάτι σημαντικό από τις θηριωδίες  στη Ρουάντα: «η γενοκτονία άλλαξε λέξεις στη γλώσσα των προσφύγων και εξαφάνισε οριστικά το νόημα κάποιων λέξεων, και κάθε φορά που ακούμε κάτι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με αυτές τις αλλοιώσεις του νοήματος». Το συμπέρασμα: προσοχή, οι σημασίες των λέξεων είναι πάντα αποτέλεσμα μιας διαπραγμάτευσης.
Οι ιδεολογίες έπαψαν να συγκινούν και για το τέλος τους επιχειρηματολογεί ο Α. Καμύ, σε άρθρο του το 1946, τονίζοντας μάλιστα ότι: «η μαρξιστική αντίληψη ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, νομιμοποιεί τον φόνο». Οι νέοι άνθρωποι τώρα φαίνονται να έχουν μια αίσθηση ότι ζώντας για το παρόν είναι περίπου το καλύτερο που μπορούν να κάνουν. Ο σοσιαλισμός και ο φιλελευθερισμός έπαψαν προ πολλού να είναι καθαρά δόγματα. Άλλωστε, η δυτική καπιταλιστική κοινωνία σήμερα περιλαμβάνει πλήθος σοσιαλιστικών θεσμών. Στον δυτικό κόσμο υπάρχει μια συναίνεση γύρω από πολιτικά θέματα: αποδοχή του κράτους πρόνοιας, αποκεντρωμένη εξουσία, σύστημα μικτής οικονομίας και πολιτικού πλουραλισμού. 
Για να μετασχηματίσουν οι άνθρωποι το κοινωνικό τους περιβάλλον απαιτείται ένα ελάχιστο ουτοπικής πίστης, αυτό το πνεύμα που έχει εκλείψει. Στις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί έχουμε ανάγκη από ηγεσίες που μπορούν να βάλουν σε τάξη την πολυπλοκότητα. Ο καλός κυβερνήτης είναι αυτός που ξέρει να υπολογίζει ή να μετρά τι είναι καλύτερο για τα κράτος και τους ανθρώπους του. Εκτός όμως από τους κυβερνήτες χρειαζόμαστε και αδέσμευτους διανοούμενους, απαλλαγμένους από ιδεολογίες, θρησκευτικές δοξασίες, δεισιδαιμονίες και με όπλο τον λόγο και την ανεκτικότητα,  να σχολιάζουν με θάρρος την επίσημη αλήθεια και να προτείνουν... Βέβαια, οφείλουμε να διδαχτούμε την ανεκτικότητα και τον συμβιβασμό για να εδραιώσουμε έναν κοινό χώρο (ο συμβιβασμός είναι το πρελούδιο πιθανών λύσεων, επώδυνων μεν ίσως όμως αποτελεσματικών-δεν υπάρχουν ευτυχείς συμβιβασμοί). Η πρόκληση είναι να ενστερνιστούμε την πίστη ότι το μέλλον θα μπορούσε να υπερβεί το παρόν. Να γίνουμε αυτό που θα θέλαμε να είμαστε.
Σήμερα όλος ο πλανήτης γη βρίσκεται στο έλεος ενός ιού. Ο ιός, όπως κάθε μεταδοτική νόσος, προκαλεί ένα αίσθημα τρόμου που είναι μεγαλύτερο και από τις αποδεδειγμένες δυνατότητές του να σκοτώνει, καθώς ως φορέας του θανάτου δεν κάνει διακρίσεις, ενώ είναι αόρατος και σιωπηλός... Η ανθρωπότητα βρίσκεται ακόμη μια φορά κοντά στην αγριότητα, μετά από δύσβατη διαδρομή για προσέγγιση της σωτηρίας της μέσω των νόμων, της θρησκείας, της επιστήμης και των παραδόσεων!  Ο ρευστός φόβος από τον κοινό εχθρό έγινε η αφορμή να συνειδητοποιήσουν οι άνθρωποι την κοινή τους μοίρα, παραμερίζοντας πολιτικές, πολιτισμικές και θρησκευτικές διαφορές, και να εργαστούν με ενωτικό πνεύμα για την αντιμετώπισή του. Η ανθρώπινη ζωή είναι ανεπιφύλακτα  ιερή. Αυτό το μήνυμα ενότητας πόσο θα κρατήσει; Ποιος κόσμος θα διαδεχτεί τον σημερινό, τι κρύβεται πίσω από τον φόβο;
Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν και μάλιστα υπάρχει τεράστια ανθρώπινη αντοχή μέσα στη συμφορά. Δεν θα νικήσουν τον θάνατο, μπορούν όμως να δώσουν νόημα στη ζωή, να δημιουργήσουν. Όμως, σε στιγμές οδύνης, εκείνοι που κατέχουν τη δύναμη πολύ συχνά υπερβαίνουν το μέτρο. Ο άνθρωπος είναι μίγμα μεγαλείου και δυστυχίας. Δεν συνειδητοποιεί ότι η  δύναμη είναι μια εξουσία που μεθάει και καταστρέφει, η αληθινή δύναμη βρίσκεται στον συμβιβασμό, και παρασύρεται στην ύβρη.
Ο ιός μας έδωσε τη δυνατότητα να κατανοήσουμε τη μικρότητά μας και να αναζητήσουμε το νόημα της ζωής. Τα πράγματα που χρειαζόμαστε είναι λίγα: να μην υποφέρουμε, να ζούμε ελεύθεροι από φόβους και προκαταλήψεις, να έχουμε φίλους και να ενισχύουμε καθημερινά την φρόνηση (πρακτική λογικότητα) που σχετίζεται με την επιλογή των δρόμων που οδηγούν σ’ έναν σκοπό προκαθορισμένο από την αρετή.
Ο ιός  θα νικηθεί. Τι θα γίνει όμως με την ανθρώπινη φύση; Η εμπειρία του καταστροφικού ιού θα αναστείλει τη θέληση κυριαρχίας, την αμοιβαία δυσπιστία και την επιδίωξη δόξας; Οι άνθρωποι για να οικοδομήσουν έναν ανθρώπινο κόσμο έχουν ανάγκη από την πραότητα, τις διαχρονικές αξίες, τον ορθολογισμό, μια καλύτερη σχέση με την πραγματικότητα και την αποστασιοποίηση από κάθε προέλευσης δοξασίες, ώστε από κοινού να καθορίζουν τις αρχές συμβίωσής τους, σε μια προσπάθεια να βελτιώσουν την κατάστασή τους. 
Ίδωμεν...
(E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.)