Με τα προνόμια της Μονής Σινά και η Αγία Αικατερίνη Ιωαννίνων!

Με την ευκαιρία της χθεσινής γιορτής της Αγίας Αικατερίνης (25 Νοεμβρίου) παρουσιάζουμε τον ΑΧΤΝΑΜΕ (Διαθήκη) του προφήτη Μωάμεθ, με τα προνόμια της Μονής Σινά, Αγίας Αικατερίνης, που αποτέλεσε το σωσίβιο στις τόσες τρικυμίες που πέρασε τόσους αιώνες, όχι μόνο η Μονή Σινά, αλλά και όλα τα μοναστήρια και τα μετόχια, όπως είναι και η Αγία Αικατερίνη Ιωαννίνων. Ο Αχτναμές αυτός του προφήτη Μωάμεθ, τον οποίο παραθέτουμε στην συνέχεια αυτούσιο σε μετάφραση, συντάχτηκε σε κουφική γραφή. Η γραφή αυτή είναι παλαιά αραβική, που πήρε το όνομα από την πόλη Κούφα, όπου καλλιεργήθηκαν τα πρώτα βιβλία του Κορανίου. Σε δύσκολες περιστάσεις, πολέμους, λεηλασίες κ.λπ. τοποθετούσαν τον Αχτναμέ στο καμπαναριό, ακριβώς επάνω από την εξωτερική πύλη, μέσα σε γυάλινη προθήκη… για την προστασία της Μονής από λεηλασίες!
Ενέπνεε τέτοιο σεβασμό, ώστε οι Τούρκοι πολίτες και στρατιωτικοί, διαβαίνοντας μπροστά από τη Μονή, με βαθειά υπόκλιση έστελναν ευλαβικό ασπασμό με το δεξί χέρι τους στο ιερότατο αυτό σύμβολο του Ισλάμ (το ίδιο συνέβαινε και στο Ναό της Μονής Αγίας Αικατερίνης στα Ιωάννινα).
Κάποτε η Μονή Σινά φιλοξένησε τον Μωάμεθ. Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης ο Προφήτης παραχώρησε τον Αχτναμέ.

Αχτναμές
Εν ονόματι του Ελεήμονος και φιλεύσπλαχνου Θεού εξ ου η αντίληψις.
Τόδε εστί γράμμα όπερ έγραψε Μωάμεθ, ο Υιός του Αμντουλάχ, ο απόστολος του Θεού, προς πάντας τους ανθρώπους της φυλής και θρησκείας αυτού ως στερεάν υποχρέωσιν και βεβαίαν υπόσχεσιν υπέρ της φυλής των Χριστιανών (Νασοανή, Μαζωραίων) όπου και αν ευρίσκονται, εν τη Ανατολή ή εν τη Δύσει, εγγύς ή μακράν οιοιδήποτε και αν ώσιν, ευγενείς ή ταπεινοί, ένδοξοι ή άσημοι. Το γράμμα τούτο έγραψε ως Αχτναμέ παραγγέλων ούτως:
1) Όστις εκ της φυλής μου ή της θρησκείας μου ήθελε τυχόν παραβεί τον όρκον και την υπόσχεσιν, άτινα περιλαμβάνονται εν τη παρούση συμφωνία, παραβαίνει την υπόσχεσιν του Θεού, περιφρονεί την θρησκείαν αυτού, (μη γένοιτο Θεέ) και καθίσταται άξιος του αναθέματος, είτε βασιλεύς είναι ο τοιούτος παραβάτης, είτε πτωχός και γενικώς οιοσδήποτε των Μουσουλμάνων.
2) Λοιπόν, οπόταν τις των μοναχών ή ασκητών προσφύγη ίνα κατοικήση εις όρος ή κορυφήν ή σπήλαιον ή εις πεδιάδα ή εις παραλίαν ή άμμον ή εις Μοναστήριον ή εκκλησίαν ή απλώς εις ευωτήριον οίκον, εγώ έσομαι εν τω μέσω αυτών, μεθ’ όλης της ψυχής μου αμυνόμενος υπέρ αυτών, διότι είναι υποτελείς μου (ραγιά) και δικοί μου και εγώ θέλω να αποστρέψει απ’ αυτών την βλάβην του θανάτου.
3) Διατάσσω και απαγορεύω να ζητείται παρ’ αυτών κεφαλικός φόρος (χαράτσι) ή άλλα νέα δοσίματα, βία και δυναστεία κατ’ αυτών δεν επιτρέπεται.
4) Ουδείς δικαιούται να επιβάλλη εις αυτούς ν’ αλλάξωσιν επίσκοπον εκ της επισκοπής αυτού ή ηγούμενον, ούτε να εκβάλλη μοναχόν εκ της μοναστείας αυτού, ούτε ασκητήν εκ του κελλιού του.
5) Ουδείς να παρακωλύσει τους περιοδεύοντας μοναχούς από της περιοδείας αυτών.
6) Ουδέν των υπαρχόντων (υλικών) των Εκκλησιών αυτών, Μοναστηρίων ή κελλιών να αφαιρεθή ποτέ προς οικοδομή Μεσντζέντ (Μουσουλμανικού ευκτηρίου οίκου) ή οικίας Μουσουλμάνου.
7) Όστις ήθελε πράξει τι εκ τούτων, όσα απηγόρευσα, εσταί παραβάτης του ορισμού του Θεού και της Διαθήκης (Αχτναμέ) του Προφήτου Αυτού.
8) Να μην επιβαρύνονται δια φόρων οι κληρικοί, Επίσκοποι, Ηγούμενοι και μοναχοί και οι μαθηταί και οι υποτακτικοί υπηρέται, οι αφιερωμένοι εις την θρησκείαν αυτών, ούτε και να ενοχλώνται, όπου κι αν ευρίσκονται, εν ξηρά ή θαλάσση, κατ’ Ανατολάς ή κατ’ Άρκτον ή Μεσημβρίαν. Εγώ ειμί ο παραστάτης και φύλαξ της υπάρξεως αυτών από παντός ανιαρού, ότι πάντες ούτοι και πάντες οι περί αυτούς εισίν υποτελείς μου και δέον να ώσιν αμέριμνοι κατά πάντα.
9) Να μην ζητηθώσι φόροι παρ’ εκείνων, οίτινες ασκητεύουσιν εν ησυχία εν τοις όρεσιν, ούτε κεφαλικός φόρος, ούτε δέκατον εκ των εισοδημάτων αυτών, διότι ούτοι εργάζονται μόνον προς επάρκειαν του βίου αυτών.
10) Εν καιρώ εσοδείας να παρέχηται προς αυτούς εν τέταρτον κοιλόν (κοιλόν και όχι κιλόν) (κοιλόν=μέτρον χωρητικότητος 24 οκάδων) από έκαστου αρδεπίου (αρδέπιον=μέτρο χωρητικότητος 100 οκάδων) προς τροφήν των.
11) Οι κληρικοί να μην καλώνται εις στρατολογίαν εν περιπώσει πολέμου, ούτε να καταβάλλωσι φόρον κεφαλικόν επί τούτων.
12) Έτι δε εκ των Χριστιανών οι ιθαγενείς, οι καταγινόμενοι εις εμπορίας και κερδαίνοντες εξ αυτών, να μην καταβάλλωσι φόρον κεφαλικόν πλέον των δώδεκα δραχμών.
13) Πλην του κεφαλικού φόρου να μην υποχρεούνται εις άλλην πληρωμήν κατά πρόσταγμα του Θεού του λέγοντος: «Μην ενοχλείτε τους σεβομένους τα παρά του Θεού πεμφθέντα βιβλία, αλλά μεταχειρίζεσθε αυτούς κατά τον αγαθώτερον τρόπον και εμποδίζετε πάντα ενοχλούντα αυτούς». Ούτοι όπου και αν ευρίσκονται και όπου και αν μεταβαίνωσι, πρέπει να φυλάσσωνται υπό την πτέρυγα της χάριτος, παν δε κακόν να αποτρέπητε απ’ αυτών.
14) Εάν γυνή Χριστιανή υπανδρευθή μετά Μουσουλμάνου, ούτος οφείλει να κάμνει το θέλημα αυτής, μη παραβιάζων ή εμποδίζων αυτήν από της προσευχής κατά τα δόγματα της πίστεως αυτής.
15) Να μην εμποδίζει κανείς τους Χριστιανούς από της ανακαινίσεως των Εκκλησιών αυτών, αλλά και να χορηγείται βοήθεια προς τούτο.
16) Όστις παραβεί τας εντολάς ταύτας και ενεργεί εναντίον αυτών γίνεται βεβαίως παραβάτης της Διαθήκης του Θεού και του Αποστόλου αυτού, διότι το γράμμα τούτο δίδεται εις βοήθειαν των Χριστιανών προς εξάσκησιν της θρησκείας αυτών και εκπλήρωσιν της χορηγούμενης υποσχέσεως.
17) Ουδείς ποτέ να εγείρη χείρα ενόπλου κατά των Χριστιανών, μάλιστα δε οι Μουσουλμάνοι οφείλουσι να αμύνονται υπέρ αυτών.
18) Ταύτα διατάσσω δια της διαθήκης ταύτης, ουδείς δε πιστός να τολμήσει να πράξει το ενάντιον, διότι θέλω τηρηθεί αυτή εν ισχύι μέχρι της συντέλειας του κόσμου.
Μάρτυς της Διαθήκης ταύτης ην έγραψεν ο Μωάμεθ, ο υιός Αμπντουλάχ (ω δώη ο Θεός ευλογίαν και ευχήν), προς πάντας τους Χριστιανούς και της εκτελέσεως των υπεσχημένων υπογράφονται: Αλήμπιν Αμπού Τάλεμπ, Ομέρμπιν Χαττάη και ακολουθούν άλλα 19 ονόματα, σύνολο 21.
Το παρόν έγραψεν ιδιοχείρως ο Αλήμπιν Αμπού Τάλεμπ εν τω Μεσντζέντ του Προφήτου των δευτέρω έτει της Εγείρας, τη Τρίτη ημέρα του Μουχαρέμ, ο δε Προφήτης (ω είη Ειρήνη) επέθηκε τον τύπον της μιας αυτού χειρός.
Αντίγραφον εκ της Μονής Σινά.
TTT
Όπως είδαμε στην αρχή ο Αχτναμές δόθηκε από τον προφήτη Μωάμεθ στη Μονή Σινά.
Η Μονή εφοδίασε με αντίγραφα όλα τα μετόχια της. Ένα από τα μετόχια της είναι και η Αγία Αικατερίνη Ιωαννίνων, στο οποίο υπάρχει ζωγραφισμένη καλλιτεχνικά η παλάμη της δεξιάς του προφήτη στην θέση όπου μπήκε το αποτύπωμά της στο πρωτότυπο. Σε δύσκολες περιστάσεις, πολέμους, λεηλασίες κ.λπ, τοποθετούσαν τον Αχτναμέ στο κωδωνοστάσιο, ακριβώς επάνω από την εξωτερική πύλη, μέσα σε γυάλινη προθήκη με ακοίμητο καντήλι για την προστασία της Μονής από λεηλασίες. Μόλις το έβλεπαν οι Τούρκοι έκαναν μια βαθιά υπόκλιση, έστελναν ευλαβικό χαιρετισμό και έφευγαν…
Όταν κάποτε μεταξύ 1909 και 1911, Τούρκοι και Αλβανοί μπέηδες θέλησαν να καταπατήσουν τα κτήματα της Μονής ο ηγούμενος Άνθιμος Κτενιάδης τράβηξε αμέσως απτόητος στο Σαράι του Βαλή (=Νομάρχη) ζωσμένος την δερμάτινη κυλινδρική θήκη, όπου φυλάγονταν το αντίγραφο του Αχτναμέ του προφήτη Μωάμεθ με τα προνόμια της Μονής Σινά.
Μόλις έφθασε μπροστά στην πύλη του Διοικητηρίου φορτσάτος και με ανοιχτό το ράσο επίτηδες, για να φαίνεται η θήκη του Αχτναμέ, άρχισε να φωνάζει οργισμένος: «Ποιος είναι αυτός ο άπιστος που περιφρονεί την προσταγή του προφήτη και θέλει να καταπατήσει τα δικαιώματα της Μονής του Σινά;» Η φρουρά θορυβήθηκε και ο αρχιφύλακας αξιωματικός έτρεξε να μάθει τι συμβαίνει.
- Να με πάτε αμέσως στο Βαλή να του πω τα ζορμπαλίκια μερικών αγάδων. Ο πασάς μαθαίνοντας τα καθέκαστα, δέχτηκε αμέσως τον Άνθιμο όρθιος μαζί με το επιτελείο του, ασπάστηκε τον Αχτναμέ με βαθειά ευλάβεια κατά το μουσουλμανικό έθιμο ακουμπώντας ελαφρά τις άκρες των δαχτύλων του δεξιού χεριού του στο ιερό αυτό έγγραφο και από εκεί στα χείλη του και στο μέτωπό του.
Με μεγάλη προσοχή άκουσε το αίτημα του Άνθιμου και την ίδια στιγμή εξαπέλυσε αυστηρότατες διαταγές μη λάχει και τολμήσει κανένας να βάλει χέρι στο Μοναστήρι και τα κτήματά του, που τα έχει υπό την ιερή προστασία του ο Προφήτης, γιατί δεν είναι να σταθεί μπροστά του.
Από τότε η Μονή έμεινε ανέγγιχτη. Κατά τους Ελληνοτουρκικούς πολέμους 1897 και 1912-13, ο Αχταναμές είχε εκτεθεί στο καμπαναριό της ακριβώς επάνω από την εξωτερική πύλη, ανοιχτός μέσα σε γυάλινη προθήκη με ακοίμητο καντήλι για προστασία της από λεηλασίες. Εκεί βρήκαν άσυλο πάρα πολλές χριστιανικές οικογένειες για το φόβο σφαγών από άτακτα στοιχεία που λυμαίνονταν την ύπαιθρο…
Στις 25 Μαρτίου 1906 ιδρύθηκε η «Ηπειρωτική Εταιρεία» που ήταν η «Φιλική Εταιρεία» της Ηπείρου. Σκοπός της ήταν να βοηθήσει μ πολλούς τρόπους τον Ελληνικό Στρατό να ελευθερώσει την Ήπειρο.
Ο Ηγούμενο της Αγίας Αικατερίνης Άνθιμος Κτενιάδης έθεσε στη διάθεση της Ηπειρωτικής Εταιρείας τη Μονή για να βοηθήσει τον αγώνα της.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΕΜΟΣ