Τα δημοψηφίσματα και η Ευρωπαϊκή Ένωση...
- Γράφει ο ΧΡΗΣΤΟΣ Β. ΜΑΣΣΑΛΑΣ, πρώην Πρύτανης Πανεπ. Ιωαννίνων
Οι υπέρμαχοι της άμεσης δημοκρατίας, όπως είναι φυσικό, υποστηρίζουν ότι τα δημοψηφίσματα παράγουν σαφείς εντολές του λαού προς την κεντρική εξουσία, διαμορφώνουν περιβάλλον δημόσιου διαλόγου και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια κοινωνία ενημερωμένων πολιτών. Οι αντίπαλοι της άμεσης δημοκρατίας επιμένουν ότι τα δημοψηφίσματα συνιστούν στρεβλό μέσο χειραγώγησης των μαζών (όπλο των δικτατόρων και των δημαγωγών κατά τη Θάτσερ),
γιατί απλοποιούν με επικίνδυνο τρόπο σύνθετα προβλήματα δημόσιας πολιτικής και εγκρίνουν πολλές φορές μέτρα αντιφατικά μεταξύ τους. Κατά τον I. Krastev (Μετά την Ευρώπη, Εκδόσεις Παπαδόπουλος, 2018): αν ζητηθεί από τους πολίτες να ψηφίσουν την ίδια μέρα για αύξηση των κοινωνικών δαπανών και μείωση της φορολογίας, το πιο πιθανό είναι να υποστηρίξουν και τα δύο, αν και η μείωση της φορολογίας καθιστά αδύνατη την αύξηση των κοινωνικών δαπανών! Οι επικριτές της άμεσης δημοκρατίας υποστηρίζουν ακόμη ότι το αποτέλεσμα ενός δημοψηφίσματος καθορίζεται κυρίως από το συναίσθημα παρά από πολιτικά επιχειρήματα.
Ποιος ο ρόλος των δημοψηφισμάτων στη λειτουργία της Ε.Ε.;
Τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να διενεργούν δημοψηφίσματα που μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία της. Το παράδειγμα του Brexit αποτελεί την απόδειξη.... Από τη δομή της όμως η Ε.Ε. είναι ένας χώρος διαπραγμάτευσης, ενώ τα δημοψηφίσματα την αποκλείουν. Κατά συνέπεια τα δημοψηφίσματα μπορεί να λειτουργήσουν ως πολιτικά εργαλεία εκβιασμού ή και διάλυσης της Ε.Ε.
Από την ιστορία είναι γνωστό ότι δημοψηφίσματα συνόδευσαν τις διαλύσεις που έζησε η Ευρώπη την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα. Οι λαϊκιστές απειλούν με δημοψηφίσματα την Ε.Ε., αν και τρομάζουν από τα προβλήματα που θα δημιουργήσει η επιτυχία τους. Το δημοψήφισμα του 2015 στην πατρίδα μας θα αποθαρρύνει εκείνους που διατηρούν ψήγματα σοβαρότητας.
Ο κίνδυνος διάλυσης της Ε.Ε. θα ελλοχεύει όσο τα κράτη μέλη δεν συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να ενεργούν με τρόπους ασύμβατους με τους κανόνες της συνομοσπονδίας της οποίας αποτελούν συστατικά της.
Οφείλουμε να κατανοήσουμε ως πολίτες ότι οι ψηφοφόροι των οφειλετών κρατών πρέπει να στερηθούν σε σημαντικό βαθμό το δικαίωμά τους να αλλάζουν οικονομική πολιτική, διατηρώντας ωστόσο τη δυνατότητα να αλλάζουν κυβερνήσεις, που θα υποστηρίζουν τα συμφέροντά τους στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε.
Η έκρηξη των εθνικών δημοψηφισμάτων θα καταστήσει την Ε.Ε. μη κυβερνήσιμη...
* O Καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς-π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
