Για μια εναλλακτική ενεργειακή πολιτική…

Η ενέργεια δεν είναι μόνο ένα πεδίο πολιτικής, ένα θέμα μεταξύ πολλών. Είναι μια από τις βασικές προκλήσεις της εποχής μας.
Σήμερα αντιμετωπίζουμε το θεμελιώδες ερώτημα: Μπορούμε να αναπτύξουμε μία ενεργειακή πολιτική για το μέλλον που θα μας επιτρέψει να θερμάνουμε τα σπίτια μας, να τροφοδοτήσουμε τα αυτοκίνητά μας και ταυτόχρονα να σταματήσουμε την αλλαγή του κλίματος;
Η ενέργεια είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα οικολογικό ερώτημα: Σήμερα ο παράγοντας της ενέργειας είναι ταυτόχρονα καθοριστικός για την οικονομία, την εξωτερική πολιτική, τις διεθνείς σχέσεις καθώς και την κοινωνική δικαιοσύνη. Το ζήτημα πηγαίνει στην καρδιά της οικονομίας μας. Μόνο εάν μπορούμε να εξασφαλίσουμε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να διασφαλίσουμε ότι θα τις χρησιμοποιήσουμε με αποτελεσματικό τρόπο, μπορούμε να εγγυηθούμε ότι οι επιχειρήσεις μας θα παραμείνουν ανταγωνιστικές και ότι οι θέσεις εργασίας μας είναι εξασφαλισμένες. Ταυτόχρονα, η ενεργειακή μετάβαση μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην προσπάθειά μας να ξεπεράσουμε την οικονομική κρίση. Χιλιάδες θέσεις εργασίας μπορούν να δημιουργηθούν στον ενεργειακό τομέα.
Το ζήτημα της ενεργειακής κυριαρχίας, της ενέργειας ως γεωπολιτικού παράγοντα αποκτά μεγαλύτερη σημασία. Ενώ η αξιοποίηση των δυνατοτήτων μας για την παραγωγή ενέργειας από τον άνεμο, το νερό και τον ήλιο μας καθιστά ανεξάρτητους, η χρήση των εισαγόμενων κυρίως ορυκτών καυσίμων σημαίνει ότι είμαστε ευάλωτοι σε κρίσεις σε άλλα μέρη του κόσμου.
Όλο και περισσότερο, το ζήτημα της ενέργειας γίνεται επίσης παράγοντας κοινωνικής ένταξης. Η οικονομική κρίση και η σκληρή και μονόπλευρη πολιτική λιτότητας έχουν επιδεινώσει τα οικονομικά προβλήματα και το κοινωνικό χάσμα. Ακόμα και σήμερα, τα άτομα με χαμηλό εισόδημα στερούνται τις απαραίτητες πηγές ενέργειας, για να θερμάνουν ή να φωτίσουν τα σπίτια τους. Η ενεργειακή φτώχεια παραμένει πρόβλημα για τα πιο ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας μας, τα οποία είναι επίσης εκείνα που θα πληγούν περισσότερο από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Ο ενεργειακός τομέας σήμερα αντιπροσωπεύει το 80% των συνολικών εκπομπών C02, γεγονός που τον καθιστά κλειδί για την προσπάθειά μας να περιορίσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη. Μόνο εάν ανταποκριθούμε σε αυτή την ενεργειακή πρόκληση, μπορούμε να σταματήσουμε την αλλαγή του κλίματος που έχει αρχίσει να διαμορφώνει δραματικά τον κόσμο μας.
Η ενεργειακή πρόκληση είναι μια μεγάλη ευκαιρία. Έχουν βρεθεί και βελτιώνονται συνεχώς τεχνολογικές λύσεις σε βασικές προκλήσεις. Η νέα γενιά αιολικών πάρκων προσφέρει περισσότερη ενέργεια από ποτέ. Η μείωση των τιμών των ηλιακών συλλεκτών τους καθιστά διαθέσιμους σε όλο και περισσότερους ανθρώπους παγκοσμίως. Παντού στην Ευρώπη δημιουργούνται πράσινες θέσεις εργασίας. Μερικοί από τους μεγαλύτερους επενδυτές στον κόσμο το έχουν καταλάβει. Και έτσι υπάρχουν χιλιάδες πρωτοβουλίες πολιτών μικρής κλίμακας. Η ενεργειακή μετάβαση προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα είναι το μέλλον μας στο οποίο πρέπει να επενδύσουμε τώρα.
Για να πετύχει ο στόχος της ενεργειακής μετάβασης, πρέπει αλλάξουμε βαθιά τις πολιτικές μας. Πρώτα απ' όλα, την ενεργειακή μας πολιτική! Συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει δύο πράγματα:
1. Πρέπει να αλλάξουμε τις πηγές από τις οποίες λαμβάνουμε ενέργεια και να επενδύσουμε σε καθαρές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κυρίως στην αιολική και την ηλιακή. Και αυτό σημαίνει επίσης ότι πόροι, όπως το πετρέλαιο στις ακτές της Ελλάδας, δεν πρέπει να εξάγονται. Πρέπει να μείνει εκεί που είναι, υπόγειο.
2. Πρέπει να μάθουμε να χρησιμοποιούμε την ενέργεια που έχουμε πιο αποτελεσματικά και η εξοικονόμησή της να αποτελεί κεντρικό άξονα της ενεργειακής πολιτικής. Πρέπει να αμφισβητήσουμε κάποιες από τις συνήθειες της καθημερινής μας ζωής, και να διασφαλίσουμε ότι το περιβαλλοντικό κόστος της συμπεριφοράς μας αντανακλάται πλήρως στις τιμές των αγαθών που αγοράζουμε ή των υπηρεσιών που χρησιμοποιούμε.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη αποτελεί σοβαρή απειλή και οι αλλαγές που χρειάζονται, θα είναι πολύ εκτεταμένες. Ήταν λοιπόν η ώρα να ξυπνήσει τελικά ο κόσμος που έκανε το πρώτο μεγάλο βήμα. Στη Διάσκεψη του Παρισιού για το κλίμα (COP21) τον Δεκέμβριο του 2015,195 χώρες υιοθέτησαν την πρώτη παγκόσμια, νομικά δεσμευτική συμφωνία για το κλίμα.
Η συμφωνία του Παρισιού ήταν μια ιστορική επιτυχία. Ωστόσο, η δημόσια συγκατάθεση, όπως έκαναν αυτοί οι ηγέτες, είναι ένα πράγμα. Η εκπλήρωση των υποσχέσεων που δόθηκαν είναι ένα άλλο. Η αληθινή ιστορική πρόκληση είναι να εφαρμοστούν όσα έχουν συμφωνηθεί - από το χαρτί στην πράξη. Σε αυτό ο κόσμος δεν έχει ακόμη επιτύχει: Οι στόχοι που προτείνονται από τα κράτη απλώς δεν επαρκούν. Τα συγκεκριμένα σχέδια που έχουν υποβάλει τα κράτη για να απαλλαγούν από την εκπομπή CΟ2 δεν ανταποκρίνονται στη συμφωνία. Και δυστυχώς, η Ευρώπη δεν έχει διαφοροποιηθεί από αυτή την πρακτική.
Οι Ευρωπαίοι έχουν υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις για μια αειφόρο, καθαρή ενεργειακή πολιτική του μέλλοντος.
Με εμπειρογνώμονες και επιστήμονες κατάρτισαν ένα σχέδιο που καλύπτει την συμφωνία του Παρισιού για την πλήρη ενεργειακή απεξάρτηση από τον άνθρακα μέχρι το 2050. Μέχρι το 2050 ολόκληρο το σύστημα της EE πρέπει να μετασχηματιστεί και να βασιστεί πλήρως στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τα ορυκτά καύσιμα θα καταργηθούν σταδιακά, ενώ η αιολική ενέργεια, η ηλιακή ενέργεια και τα απορρίμματα βιομάζας θα αποδώσουν σχεδόν όλη την πρωτογενή ενέργεια το 2050.
Αυτή η πιο φιλόδοξη γραμμή δράσης δεν θα οδηγήσει μόνο στην αποτροπή της αλλαγής του κλίματος, αλλά θα έχει και πολλά άλλα οφέλη. Θα μπορούσαμε να μειώσουμε τους λογαριασμούς ενέργειας και την ενεργειακή φτώχεια μέσω της ενεργειακής απόδοσης. Θα μπορούσαμε να μειώσουμε τις εισαγωγές σε ορυκτά καύσιμα και να ενισχύσουμε τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα των εταιρειών μας μέσω της παραγωγής αγαθών και μηχανημάτων με τεχνολογικό και βιώσιμο πρόσημα για τις σύγχρονες κοινωνίες.
Έχουμε αποδείξει στο παρελθόν ότι οι μελλοντικές πολιτικές μπορούν να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους. Χάρη σε φιλόδοξους στόχους έχουμε ήδη δημιουργήσει περισσότερες από 1,1 εκατομμύρια θέσεις εργασίας προερχόμενες από τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας μέχρι το 2014.
Σήμερα είναι ακόμη δυνατή η παροχή ενέργειας βασισμένης πλήρως σε ανανεώσιμες πηγές. Στην πραγματικότητα αυτό συμβαίνει στην Πορτογαλία! Μόλις πριν από λίγες ημέρες ο εθνικός οργανισμός ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ανακοίνωσε στην ιστοσελίδα του ότι η παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας αντιπροσώπευε το 100% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη διάρκεια του Μαρτίου. Και αν η Πορτογαλία μπορεί να το κάνει, η Ελλάδα μπορεί να το κάνει κι αυτή! Η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ηλιακό δυναμικό στην Ευρώπη, με ηλιακή ακτινοβολία 300 ημερών και σχεδόν 50% περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία από ό,τι στη Γερμανία, που είναι ο παγκόσμιος ηγέτης στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά. Έχει επίσης υψηλές δυνατότητες για αιολική ενέργεια και άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ωστόσο, ο αγώνας ενάντια στην αλλαγή του κλίματος, δεν είναι ο μόνος λόγος για την καταπολέμηση της υπεράκτιας γεώτρησης πετρελαίου.
Η εξόρυξη πετρελαίου παραμένει μια επικίνδυνη τεχνολογία. Το 2010 η υπεράκτια γεώτρηση Deepwater Horizon, εξερράγη στον Κόλπο του Μεξικού, 70 χλμ. από τις ακτές των ΗΠΑ. Η έκρηξη όχι μόνο σκότωσε 11 άτομα πληρώματος αλλά οδήγησε στη χειρότερη πετρελαϊκή καταστροφή στην ιστορία των ΗΠΑ. 4.9 εκατομμύρια βαρέλια / 210 εκατομμύρια γαλόνια πετρελαίου απορρίφθηκαν στον ωκεανό που σχημάτισε ένα πετρελαιοφόρο αποτέλεσμα που καλύπτει μια περιοχή μεγέθους της Τζαμάικα και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της έκρηξης παραμένουν καταστροφικές μέχρι και σήμερα. Μόνο ο τομέας του τουρισμού υπέστη οικονομική ζημία 2,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ ο τομέας της αλιείας ακόμη περισσότερο, ήτοι 2,5 δισεκατομμύρια.
Σήμερα, η Ελλάδα έχει σχέδια για γεωτρήσεις σε οκτώ περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των τουριστικών νησιών της Ηπείρου, της Ζακύνθου και της δυτικής Πελοποννήσου. Παράκτια πετρέλαια, αλλά και οι εξερευνήσεις φυσικού αερίου και σχιστολιθικού φυσικού αερίου, σχεδιάζονται σε προστατευόμενες περιοχές Νατούρα 2000, σε σημεία βιοποικιλότητας και σε παρθένες περιοχές κοντά σε πολιτισμικά και ιστορικά μνημεία και σε σεισμογενείς περιοχές. Κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει με ακρίβεια αυτή τη στιγμή ποια θα είναι τα οικονομικά οφέλη που θα αποκομίσει η χώρα μας από τις εξορύξεις υδρογονανθράκων. Και παρόλο που μεγάλες εταιρείες ισχυρίζονται οικονομική βιωσιμότητα δεν είναι σαφές πόσες τοπικές θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν. Το μόνο σίγουρο είναι ο αρνητικός αντίκτυπος σε άλλους τομείς, όπως ο τουρισμός και η γεωργία.
Δεν πρέπει να εμπλέκουμε τη χώρα στις επικίνδυνες αυτές περιπέτειες. Οι Έλληνες πολιτικοί, θα πρέπει να οδηγήσουν την χώρα προς την πράσινη μετάβαση με δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Για δεκαετίες οι ευρωπαίοι Πράσινοι αγωνίστηκαν για την καθαρή ενέργεια και μια πιο οικολογική οικονομία. Παρ' όλα αυτά, εξακολουθεί να είναι ένας αγώνας που διεξάγουμε ενάντια σε πολύ ισχυρούς αντιπάλους και μεγάλες επιχειρήσεις που υπερασπίζονται τα συμφέροντά τους.
Εάν λοιπόν θέλουμε να πάρουμε το δρόμο προς μια μετάβαση στην πράσινη Ενέργεια, πρέπει να γίνουν οι σωστές πολιτικές επιλογές.

ΒΟΥΛΑ ΤΣΕΤΣΗ