Περί λυματολάσπης…

- Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΑΚΡΗ

Με αφορμή τον θόρυβο που ξέσπασε πρόσφατα σχετικά με τη λυματολάσπη του Βιολογικού Καθαρισμού Ιωαννίνων, νομίζω πως αξίζει να γίνουν ορισμένες χρήσιμες επισημάνσεις. Καταρχήν, να πούμε πως η ιλύς του κάθε βιολογικού καθαρισμού πρέπει πρώτα να αφυδατωθεί και στην συνέχεια να επεξεργαστεί. Η σταθεροποίηση της λάσπης γίνεται αερόβια ή αναερόβια ή με συνδυασμό των δύο μεθόδων.
Η μη αφυδατωμένη ιλύς, ακόμη και η αφυδατωμένη, όταν τοποθετηθεί σε εξωτερική επιφάνεια, απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή στη διαχείρισή της. Πολλά σοβαρά θέματα τα ξεπερνούν αρκετές ΔΕΥΑ, με γενικές αυθαίρετες προϋποθέσεις. Δεν εξετάζουν, ας πούμε, το πολύ σοβαρό ζήτημα των οσμών. Της δημιουργίας πολλών εντόμων. Το σοβαρό θέμα του κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς. Παράλληλα, το ζήτημα των στραγγισμάτων (υγρά απόβλητα) το εξετάζουν πλημμελώς.
Mε τις καθημερινές βροχές συμβαίνουν τα εξής: Ένα μέρος από το νερό των βροχών, περνώντας μέσα από τη λυματολάσπη, θα καταλήξει στα υπόγεια ύδατα και θα τα μολύνει, ενώ ένα άλλο μέρος θα ξεπλύνει επιφανειακά τη λυματολάσπη και θα οδηγηθεί στα κοντινά ρέματα – τάφρους μολύνοντάς τα και αυτό κυρίως με βαρέα μέταλλα. H μόλυνση με τα στραγγίσματα θα συνεχισθεί και με τις επόμενες βροχές τόσο στα επιφανειακά όσο και στα υπόγεια νερά. Συνεπώς, το σοβαρότερο ζήτημα είναι αυτό της υπόγειας μεταφοράς ρυπαντικών φορτίων στον υδροφόρο ορίζονται από τα επιφανειακά νερά με τις απορροές και εκροές.
Σε επίσκεψη στο Βιολογικό Ιωαννίνων υποψήφιος Δήμαρχος κατά την προεκλογική περίοδο είχε   επισημάνει ότι η λυματολάσπη ξεραίνεται υπαίθρια «χωρίς καμία προφύλαξη και αντίθετα σε όλες τις προδιαγραφές». Επίσης, τα πρόσφατα δημοσιεύματα των τοπικών ΜΜΕ αναφέρουν ότι η ΔΕΥΑΙ την λυματολάσπη που βγάζει από τις δεξαμενές του Βιολογικού Καθαρισμού μας, την εναποθέτει στο διπλανό  οικόπεδο για να  στραγγίσει.
Ένα ακόμη ερώτημα είναι εάν η λυματολάσπη εναποτίθεται στον ΧΥΤΑ Ιωαννίνων και κατά πόσο στην άδεια λειτουργίας εκείνου προβλέπεται να δέχεται ένα τέτοιο φορτίο, το οποίο είναι πέραν των οικιακών και των πλήρως αδρανοποιημένων απορριμμάτων. Για το θέμα της εναπόθεσης της λυματολάσπης στους ΧΥΤΑ έχουν προκληθεί αντιδράσεις σε διάφορες περιοχές της χώρας, ενώ και οι επιστήμονες σε πολλές περιπτώσεις εκφράζουν ανησυχίες και επιφυλάξεις. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι σε έκθεση της Ε.Ε. η οποία επικεντρώθηκε στον έλεγχο 73 σταθμών επεξεργασίας λυμάτων σε τέσσερα κράτη – μέλη (Ελλάδα, Ισπανία, Ιρλανδία, Πορτογαλία), τονίζεται ότι μόνο η χώρα μας εξαφανίζει τη λυματολάσπη στους ΧΥΤΑ!
Για τη ΔΕΥΑ Ιωαννίνων, η ανάθεση της επεξεργασίας της λυματολάσπης σε ιδιώτη αποτελούσε προσωρινή λύση – λύση τριών χρόνων συγκεκριμένα. Η Δημοτική Επιχείρηση είχε καταθέσει στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» πρόταση για χρηματοδότηση μιας μονάδας προχωρημένης επεξεργασίας. Δεν γνωρίζω όμως εάν το ΕΠΠΕΡΑΑ μέχρι σήμερα έχει προχωρήσει στην υλοποίηση αυτού του μέτρου.
Τα κριτήρια επιλογής του τρόπου διάθεσης της λάσπης είναι περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά. Άρα και μόνο από αυτά τα δεδομένα διαφαίνεται η μεγάλη αναγκαιότητα της αξιοποίησης της επεξεργασμένης ή κομποστοποιημένης λάσπης από τους βιολογικούς καθαρισμούς στην γεωργία ή γενικότερα στα Ελληνικά εδάφη.
Στην περιοχή μας, Περιφερειακό σχέδιο υπάρχει αλλά πότε θα ολοκληρωθεί, είναι άγνωστο. Δυστυχώς…