Εγνατία - Ιόνια Οδός και περιβαλλοντικοί κίνδυνοι!
Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης που προκλήθηκε από τη βύθιση του δεξαμενόπλοιου "Αγία Ζώνη ΙΙ", νοτιοδυτικά της νησίδας Αταλάντη, στην ευρύτερη περιοχή του Αργοσαρωνικού, θα ήθελα να κάνω μια αναφορά και για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από ένα ατύχημα στην ξηρά. Ιδιαίτερα μια αναφορά σε ζητήματα περιβάλλοντος, που έχουν σχέση με τα μεγάλα έργα υποδομών τα οποία εκτελέστηκαν στην περιοχή μας, την Εγνατία και την Ιόνια οδό.
Όλοι πρέπει να γνωρίζουμε τι είδους επιβάρυνση δημιουργείται στο περιβάλλον από την λειτουργία τους. Τα ερωτήματα λοιπόν είναι πολλά. Ξέρετε τι απόβλητα δημιουργούν οι αυτοκινητόδρομοι; Τι μέτρα πρόληψης περιβαλλοντικής ζημίας έχουν; Ποιο είναι το σχέδιο αντιμετώπισης περιβαλλοντικών κρίσεων σε ένα αυτοκινητόδρομο; Ένα σημαντικό περιβαλλοντικό ατύχημα με καύσιμα σε αυτοκινητόδρομο, σαν το πρόσφατο στην θάλασσα, αντιμετωπίζεται; Και όμως, χωρίς να είμαι υπερβολικός, ο κίνδυνος να βρεθούμε αντιμέτωποι με μια αντίστοιχη οικολογική καταστροφή είναι υπαρκτός και στην ξηρά.
Σύμφωνα με έμπειρους ναυτιλιακούς κύκλους, είναι θαύμα το ότι δεν έχουν υπάρξει πολλαπλάσια τέτοια ατυχήματα τα τελευταία χρόνια σαν του Αργοσαρωνικού, καθώς στις ελληνικές θάλασσες δραστηριοποιούνται σήμερα πολλά πλοία, εκ των οποίων τουλάχιστον τα μισά είναι υπερήλικα - επιπλέοντα «σαράβαλα».
Δυστυχώς δεν συμβαίνει κάτι το διαφορετικό με τα μέσα μεταφοράς στην ξηρά, αφού κυκλοφορούν «σαράβαλα». Αν προστεθούν δε και όσα μέσα μεταφοράς ξένων συμφερόντων διασχίζουν τις εθνικές οδούς μας, αντιλαμβάνεται κανείς ότι το πρόβλημα καθίσταται μεγάλο.
Άλλη μια ερώτηση είναι, μια μικρή ποσότητα φορτίου πετρελαίου π.χ. 20.000 λίτρων ή κάποιου επικίνδυνου υγρού ή ένα υγρό απόβλητο κ.λ.π, που θα έχει διαρρεύσει από ατύχημα στον αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας ή της Ιόνιας οδού, πού μπορεί να οδηγηθεί;
Η διέλευση της Εγνατίας και της Ιόνιας γίνεται από πολλούς ορεινούς όγκους της βόρειας και δυτικής Ελλάδας, διασχίζοντας τα περισσότερα από τα μεγαλύτερα ποτάμια της Ελλάδας (Έβρος, Νέστος, Αξιός, Άραχθος, Λούρος, Αχελώος κ.λ.π.) που καταλήγουν στις θάλασσες μας. Επίσης διέρχονται σε κοντινές αποστάσεις από φυσικές λίμνες (Βόλβη, Ιωαννίνων, Αμβρακία, Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου κ.λ.π.). Μεγάλα τμήματα της Εγνατίας και της Ιόνιας οδού, στην Περιφέρεια της Ηπείρου, διέρχονται από ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές και στα τμήματα αυτά δεν έχουν κατασκευαστεί ούτε και μελετηθεί αντίστοιχα έργα προστασίας του περιβάλλοντος, όπως τα συστήματα διαχείρισης των ομβρίων, οι μονάδες έλεγχου ρύπανσης (Μ.Ε.Ρ.), με αποτέλεσμα οι ευαίσθητοι υδάτινοι αποδέκτες που υπάρχουν στις περιοχές που αναφέρθηκαν να ρυπαίνονται και να επιβαρύνονται σταδιακά, από τα υγρά απόβλητα των δυο αυτοκινητοδρόμων, κινδυνεύοντας και από μεγάλα περιβαλλοντικά ατυχήματα.
Στην περιοχή μας λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών, ειδικά τα όμβρια ύδατα ξεπλένουν τις επιφάνειες της Εγνατίας και της Ιόνιας οδού από τα τοξικά απόβλητα και δημιουργούν επιβάρυνση στο περιβάλλον του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων. Η λίμνη Παμβώτιδα και ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας του Λεκανοπεδίου είναι δέκτης -και- των όμβριων της Εγνατίας και της Ιόνιας. Όλα τα ρέματα, οι στραγγιστικοί τάφροι οι οποίες ρέουν στην λίμνη και στις καταβόθρες Καστρίτσας, Μπάφρας, Πεδινής και Μπιζανίου που συνδέονται άμεσα με τον υπόγειο υδροφόρο, δέχονται την επιβάρυνση των απορροών της Εγνατίας και της Ιόνιας. Εδώ, σε μια αστική περιοχή όπου ζουν πολλοί άνθρωποι που εξαρτώνται από την γεωργία, πτηνοτροφία κτηνοτροφία μια πολύ μικρή ποσότητα ρύπανσης από ατύχημα σε έναν από τους αυτοκινητοδρόμους μας θα έχει ισχυρή περιβαλλοντική επίπτωση.
Στοιχεία για τις έως τώρα ενέργειες καθώς και χρονοδιάγραμμα μελλοντικών ενεργειών, όπως και μέτρα πρόληψης μιας περιβαλλοντικής ζημίας στην περιοχή μας πρέπει επομένως να μας απασχολούν άμεσα.
Στα Σχέδια Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ηπείρου με τον κωδικό WD05B370 - WD05B380 αναφέρονται τα μέτρα για ρύπανση από ατυχήματα/ακραία φυσικά φαινόμενα, ώστε για την αντιμετώπιση μιας ρύπανσης του περιβάλλοντος, να καταρτιστούν τα σχέδια και οι μέθοδοι, όπου θα περιλαμβάνεται ο τρόπος προστασίας των Υδάτινων Σωμάτων από σημαντικές διαρροές και ατυχήματα.
Συμπερασματικά, όταν λέμε περιβαλλοντική διαχείριση εννοούμε κυρίως τον τρόπο οργάνωσης και εφαρμογής των μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος. Η περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών στο περιβάλλον είναι μέλημα δικό μας και της πολιτείας και δεν πρέπει να αδιαφορούμε.
* Ο Δημήτρης Μακρής είναι Πολιτικός Μηχανικός Τ.Ε. ειδικευμένος σε θέματα Συγκοινωνιακών – Υδραυλικών Έργων υποδομής.
