Μια μικρή αναφορά στον ταγματάρχη Δ. Ουάλλας…
Το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου 1944 οι δυνάμεις των ΕΟΕΑ - ΕΔΕΣ στην περιοχή της Θεσπρωτίας έλαβαν εντολή από το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής να προσβάλλουν τη Γερμανική φρουρά στον κόμβο του οδικού άξονα Ιωαννίνων - Ηγουμενίτσας στη θέση «Μενίνα».
Η μάχη αυτή διεξήχθη στις 17 και 18 Αυγούστου με μεγάλη επιτυχία. Η φρουρά των Γερμανών αποτελούνταν από 250 άνδρες βαριά εξοπλισμένους και 300 περίπου αλβανοτσάμηδες οπλισμένοι και αυτοί. Η περίλαμπρη αυτή μάχη των ανταρτών του Ζέρβα (λεπτομέρειες γράφει ο κ. Γκορέζης στο φ. της 17 Αυγούστου του «Πρ. Λόγου») στοίχισε 87 νεκρούς, 58 τραυματίες και 109 αιχμαλώτους Γερμανούς, σύνολο 265. Από την πλευρά των ανταρτών οι απώλειες ήταν νεκροί 25 αξιωματικοί και αντάρτες και 31 τραυματίες.
Μεταξύ των 25 δικών μας νεκρών ήταν και ο Άγγλος Ταγματάρχης Δαυίδ Ουάλλας (David Wallace).
O Δαυίδ Ουάλλας, γεννημένος το 1914 στη Σκωτία, αποφοιτά από Κολέγια της πατρίδας του, σπουδάζει αρχαία Ελληνική και Λατινική γραμματεία στο Κολέγιο της Οξφόρδης και με υποτροφία επιδίδεται στη εκπόνηση της διατριβής του με θέμα "Τα Φράγκικα κάστρα στην Ελλάδα". Ο πόλεμος του 1940 τον βρίσκει στην Αθήνα και διορίζεται ακόλουθος τύπου στη Βρετανική πρεσβεία στην Αθήνα. Τον Απρίλιο του 1941 κατατάσσεται στο Βρετανικό στρατό και το 1943 επιλέγεται από το Foreign Office να αποσταλεί στη χώρα μας προκειμένου να αναφέρει εκεί την τρέχουσα κατάσταση. Ο Ουάλλας γνωρίζει καλά την ελληνική γλώσσα από τη θητεία του στην Αθήνα το 1939 - 41 και έχει επαρκή γνώση των ελληνικών πολιτικών πραγμάτων. Με το βαθμό του ταγματάρχου τη νύχτα της 14 Ιουλίου 1943 πέφτει με αλεξίπτωτο στην περιοχή που ελέγχεται από τον Ναπ. Ζέρβα, μένει εκεί για λίγες μέρες, αναχωρεί για το Περτούλι, όπου βρίσκεται η έδρα του κοινού στρατηγείου των Εθνικών Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών, συναντάται με τους αξιωματικούς της Αγγλικής αποστολής Myers και Woodhoυse και γνωρίζεται με όλους τους πρωταγωνιστές των γεγονότων της εποχής εκείνης (Ψαρρό, Πυρομάγλου, Καρτάλη, Τζήμα, Σαράφη, Βελουχιώτη).
Ο Myers γράφει για τον Ουάλλας: "Δεν ήταν πάνω από 30 ετών, οξύνους και ευθύς". Ήταν όμως ο εκπρόσωπος του Υπ. Εξωτερικών της Αγγλίας, παρατηρούσε τα πάντα και το ενημέρωνε με αναφορές του. αλλά και με επισκέψεις του στο Κάιρο, όπου συναντούσε και ενημέρωνε προφορικά τον Αρχηγό του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής. Τον Ιούλιο του 1944 επιστρέφει στην Ελλάδα από την Ιταλία με πλωτό και παραμένει στη περιοχή της Παραμυθιάς για να παρακολουθήσει στις 17 Αυγούστου τη μεγάλη επίθεση των ανταρτών του Ζέρβα κατά των Γερμανών στη Μενίνα. Το τι συνέβη στη Μενίνα περιγράφεται σε αναφορά του Αμερικανού Λοχαγού Rogers:
"Ο ταγματάρχης Wallace έφτασε στην περιοχή Μενίνας ως επικεφαλής του σταθμού και μου ζήτησε να είναι πολύ κοντά για να παρατηρεί. Τοποθέτησα δίπλα του έναν ικανό αξιωματικό, τον παρακάλεσα να βρίσκεται σε απόσταση ασφαλείας και συμφώνησε. Σε κάποια φάση τη μάχης σηκώθηκε και δέχτηκε πυρά από βαρύ πυροβόλο. Έζησε μόνο λίγα λεπτά…".
Το Foreign Office δεν αρκέστηκε στις παραπάνω πληροφορίες και ζήτησε από το Ζέρβα περισσότερες πληροφορίες για τον τραυματισμό και την απώλεια του Ταγματάρχη Ουάλλας. Στις 21 Αυγούστου 1944 ο Συνταγματάρχης Κρανιάς, ο αρχηγός των επιχειρήσεων Μενίνας, αναφέρει λεπτομερώς "περί του τραυματισμού του Συμμάχου Άγγλου Ταγματάρχου Ουάλλας Δαυίδ":
«Την 16ην τρέχοντος παρουσιάσθη στον σταθμόν και ητήσατο όπως ακολουθήσει τα τμήματα άτινα θα δράσωσι εκ του δεξιού και να προωθηθεί εις το πρώτο κλιμάκιο ίνα δυνηθεί να δράσει και ο ίδιος. Εν τη επιθυμία του ταύτη έφερον αμέσως αντιρρήσεις, ούτος όμως ήτο ανένδοτος και εξηναγκάσθην να υποχωρήσω, χορήγησα σε αυτόν δύο συνδέσμους αντάρτες, τον Κουλούρην Νικόλαον και Τζίμαν Κων/νον προς προστασίαν του. Την 5:25 π.μ. της 17-8-44 εξαπολύθη η επίθεσις των ημετέρων. Κατ’ αυτήν ο εν περιλήψει σύμμαχος Ταγματάρχης προωθήθη φθάσας εις το προαύλιον οικήματος τινός, όπου και ετραυματίσθη θανασίμως. Εκ των ανθισταμένων γερμανών ένιοι ετράπησαν εις φυγήν διαβάντες τον Καλαμάν και έτεροι προς Μαντζάρι. Εντός του οικήματος ευρέθη ο Ταγματάρχης Ουάλλας ημιθανής, τον οποίον μεταφέραμε αμέσως εις την Μονήν Τσουρίλας, όπου και εξέπνευσεν. Αναφέραμεν αμέσως εις την Μεραρχίαν ίνα διατάξει σχετικώς τα της ταφής του…».
Από μια μοιραία παρόρμηση να πολεμήσει το γερμανό κατακτητή της αγαπημένης του χώρας, της Ελλάδας, έχασε τη ζωή του, χωρίς να έχει κλείσει ακόμα τα τριάντα του χρόνια, ένα λαμπρό παλικάρι, με μόρφωση και με υψηλό βαθμό θέσεως στην πατρίδα του.
Ο Στρατηγός Ναπ. Ζέρβας μόλις πληροφορήθηκε τον θάνατο του Ουάλλας, μαχόμενου στην πρώτη γραμμή του αγώνα, διέταξε την ταφή του με όλες τις τιμές Στρατηγού εν ενεργεία στο Νεκροταφείο της Παραμυθιάς και ανήγειρε αργότερο σεμνό μνημείο, στο οποίο υπάρχει η εξής επιγραφή: "Εδώ ανάμεσα στους συντρόφους του αντάρτες αναπαύεται ένας Άγγλος, ο ταγματάρχης David Wallace. Σκοτώθηκε στη μάχη της Mενίνας στις 17 Αυγούστου του 1944. Η ελληνική γη έχει την τιμή να φιλοξενεί αυτόν τον ήρωα".
Στο νεκροταφείο της Παραμυθιάς βρίσκεται ο τάφος του Ουάλλας, που έπεσε μαχόμενος τους κατακτητές μας. Κανένας δεν ανάβει ένα κεράκι στη μνήμη του. Καμιά ιδιαίτερη τιμή δεν του γίνεται από καμιά αρχή. Μήπως θα έπρεπε ο Δήμος Σουλίου ή άλλος πολιτιστικός ή αγωνιστικός Σύλλογος να θυμίσει στη νεολαία της περιοχής τη θυσία ενός τέτοιου νέου;
Ας είναι η μικρή αυτή αναφορά της θυσίας ένα κεράκι στη μνήμη του. Γιατί το αξίζει και το ΔΙΚΑΙΟΥΤΑΙ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΓΚΑΣ
