Ηπειρωτική μουσική και χοροί πρέπει να σέβονται την παράδοση...

Από σήμερα (του Προφήτη Ηλία) διανύουμε ήδη την κατ’ εξοχήν περίοδο των παραδοσιακών πανηγυριών, τα οποία θα κορυφωθούν τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου, με τη συμμετοχή και εκατοντάδων αποδήμων Ηπειρωτών που θα επισκεφθούν την πατρώα γη τους.
Οι παντός είδους εκδηλώσεις αυτό τον καιρό δίνουν και παίρνουν, ιδιαίτερα όσες αναβιώνουν τις παραδόσεις και κυρίως την Ηπειρωτική Δημοτική μουσική  και τους τοπικούς χορούς. Όμως, όπως και παλαιότερα είχε επισημάνει ο «Πρωινός Λόγος», πολλά δημοτικά συγκροτήματα αλλοιώνουν «δολοφονικά» τη γνήσια Ηπειρωτική μουσική, ενώ συχνά και το κλαρίνο που είναι και το έμβλημα της παράδοσής μας, αυτοσχεδιάζει παίζοντας πρωτόγνωρα μουσικά μείγματα που περισσότερο θυμίζουν κάτι μεταξύ ποπ και ροκ συγκροτήματος!
Ας μην αναφερθούμε και σε πολλά χορευτικά, που κάθε άλλο παρά εκτελούν τους αθάνατους Ηπειρώτικους σκοπούς και καμία σχέση δεν έχουν με τα χορευτικά του Πωγωνίου, της Δερόπολης, του Ζαγορίου κ.ά., αφού βάναυσα παραποιούν την παράδοση.
* * *
Γι’ αυτό πάντα επίκαιρες είναι οι επισημάνσεις της γνωστής εκπαιδευτικού λαογράφου Ελένης Οικονομίδου-Δούβλη, που τακτικά μέσα από τις στήλες του «Π.Λ.» παρουσιάζει θέματα της Ηπειρωτικής παράδοσης, όπως και παλαιότερο άρθρο της με τίτλο «Τα χορευτικά πρέπει να σέβονται την παράδοση», χαρακτηριστικά αποσπάσματα του οποίου δημοσιεύουμε στη συνέχεια:
«Αίσθημα ευθύνης υψηλό και γνώση πρέπει να έχει πρώτα ο γυμναστής ή αυτός που θα το αναλάβει. Να τονίσω ακόμη ότι πρέπει να έχει αγάπη, μεράκι, αλλά και κυρίως σεβασμό στην παράδοση και θα πρέπει να πατήσει με «φόβο Θεού» θα έλεγα στα παλιά χνάρια των χορών μας.
Αυτό, εκτός από τις αρετές του ίδιου, θα πρέπει να είναι το πρώτο και σοβαρότερο μέλημα της Γυμναστικής Ακαδημίας, δηλαδή η σωστή ακριβής, σχολαστική, με σεβασμό καταγραφή και αποτύπωση του χορού χωρίς ίχνος «μπαλετοποίησης» ή εκσυγχρονισμού...
Σ’ αυτό θα βοηθήσει αν επισκεφτεί κανείς όσο είναι καιρός, τους λιγοστούς ηλικιωμένους, άνδρες και γυναίκες και καταγράψει εκεί, επί τόπου, στο μεσοχώρι του χωριού τα βήματα. Δεν υπάρχει και δεν πρέπει να υπάρχει περιθώριο για αυτοσχεδιασμούς, προσθαφαιρέσεις και φιγούρες.
Στους γυναικείους χορούς τα βήματα ήταν αργά, στρωτά, ήρεμα, με σεμνά τσακίσματα, με μικρά βήματα ή συνήθως στον τόπο, χωρίς πηδήματα και σήκωμα του ποδαριού ψηλά. Ο Ζαγορίσιος π.χ. χορός, ήταν σαν ένα κέντημα των ποδιών που αναδείκνυε ήρεμα και ντροπαλά τη γυναικεία χάρη χωρίς να προκαλεί.
Η κίνηση του κορμιού ήταν στητή, δωρική, βοηθούσε σ’ αυτό και το βαρύ κεντημένο σεγκούνι.
Το δεξί χέρι αμετακίνητο, γροθιά στη μέση και το αριστερό, έπιανε χαμηλά και όχι ψηλά το χέρι της προηγούμενης.
Δεν θα μπορούσε να διανοηθεί καν η Ζαγορίσια ή η Πωγωνίσια ή η Βορειοηπειρώτισσα ή η Σαρακατσάνα ότι θα μπορούσε να κρατήσει και να κουνήσει άσπρο μαντήλι, ή να γελάσει, ή να σηκώσει το χέρι ψηλά και να χοροπηδήσει στο μεσοχώρι.
Ξεχωριστό το κεφαλοδέσιμο της Πωγωνίσιας, της Δεροπολίτισας αλλά και της Ζαγορίσιας.
Κι έρχομαι στην παραποίηση της φορεσιάς. Οι φορεσιές πρέπει να ράβονται πάνω σε παλιά σχέδια, με υλικά που να πλησιάζουν όσο το δυνατόν εκείνα. Ακόμη και το είδος και το χρώμα του υφάσματος πρέπει να προσεχθεί γιατί τα πολύ λαμπερά δεν ταίριαζαν.
Πρέπει επίσης να προσεχθεί και ο στολισμός της γυναίκας. Η παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά δεν θέλει τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο. Μετρημένα και ειδικά τα κοσμήματα, οι ζώνες, τα τσαπράκια, τα σκουλαρίκια κι οι καρφίτσες ανάλογα με την ενδυμασία.
Τι να πει κανείς για τους αντρικούς χορούς, λεβέντικους μεν αλλά όχι «μπαλετοποιημένους», ο δεύτερος... υπέφερε κι οι άλλοι ακολουθούσαν... εν ευθυμία!..
Θυμάμαι με συγκίνηση εκλεκτούς χορευτές που ζούσαν το χορό, μερακλωμένοι, στον κόσμο τους, έβαζαν το χέρι στην καρδιά ή σήκωναν την τσάκιση του παντελονιού τους, χόρευαν πάνω στα ποτήρια, όλος ο χορός λίγα μέτρα, στον τόπο, χωρίς θεατρινίστικα πηδήματα και σε καμία περίπτωση δεν έδειχναν... να πυροβολούν με το χέρι, ή να βγάζουν άναρθρες κραυγές όπως δυστυχώς συμβαίνει πολλές φορές με τα... σύγχρονα τα χορευτικά μας!».
* * *
Ας φροντίσουμε φέτος, να σεβαστούμε περισσότερο την Ηπειρωτική παράδοση που είναι ξεχωριστή και μοναδική, για να μας σεβαστούν και οι άλλοι.