Πόσο αδύναμη είναι σήμερα η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία!

Στις δύο αποχαιρετιστήριες  ομιλίες  του  ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. Μπαράκ Ομπάμα έδωσε ιδιαίτερη  έμφαση  στο πρόβλημα της  Δημοκρατίας  και υπερτόνισε την ανάγκη οι πολίτες να πάρουν το θέμα της Δημοκρατίας στα χέρια τους, γιατί, όπως είπε, η Δημοκρατία είναι το πολίτευμα των πολιτών. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, το έκανε για τρεις βασικά λόγους:
Πρώτα, γιατί, όπως φάνηκε από την ομιλία του στην Αθήνα, ήταν πλήρως ενημερωμένος γύρω από την ουσία της Δημοκρατίας, όπως αυτή δημιουργήθηκε και εφαρμόστηκε, με τις αναπόφευκτες αδυναμίες της εποχής, στην Άρχαία Αθήνα, που θεωρείται και είναι η γεννήτρα της Δημοκρατίας. Εκεί, όπως αναφέρει ο Αριστοτέλης στην Αθηναίων Πολιτεία και όπως επιβεβαιώνεται από τα πράγματα,"απάντων αυτός εαυτόν πεποίηκεν ο Δήμος (ο οργανωμένος Λαός, με βάση τους νόμους που ο ίδιος ψήφιζε) κύριον και πάντα διοικείται ψηφί σμασι και δικαστηρίοις, εν  οις ο Δήμος εστίν ο κρατών". Εκεί δηλαδή ίσχυε αυτό ακριβώς που σημαίνει η λέξη Δημοκρατία(κρατεί ο Δήμος), εκεί οι πολίτες  εξούσίαζαν και αλίμονο στους πολιτικούς που δεν εφάρμοζαν αυτό που αποφάσιζε ο Λαός, ή αυτά που εκείνοι υπόσχονταν στο Λαό: Τους περίμενε ο  εξοστρακισμός, η φυλακή, ακόμα και ο θάνατος.
Έπειτα  γιατί ο ίδιος  υπήρξε επί οχτώ χρόνια Πρόεδρος μιας Χώρας, της Αμερικής, η οποία καυχιέται ότι είναι η ηγέτιδα δημοκρατική δύναμη στον κόσμο·  όσοι όμως τη γνωρίζουν από μέσα, όπως οι  πρόεδροι, ξέρουν πολύ καλά τα μειονεκτήματά της που την απομακρύνουν -λίγο ή πολύ- από την πραγματική Δημοκρατία. Εκεί η πλειοψηφία των πολιτών δε μετέχει καν στις εκλογές και οι Πρόεδροι εκλέγονται με τις γνωστές σε όλους μας διαδικασίες από τη μειοψηφία των πολιτών, δε συμμετέχουν στα κοινά, τα οποία χειρίζεται ένα σκληρό κατεστημένο, μια ελίτ που χρηματοδοτεί τους υποψήφιους  προέδρους στους ο ποίους επιχειρεί, όταν μάλιστα βρίσκει πρόσφορο έδαφος και κατορθώνει να επιβάλει τις απόψεις της και να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της, που είναι κατά βάση οικονομικά. Έτυχε να παρακολουθήσω στην ΕΡΤ την τελευταία συνέντευξη του πρώην Αρχιεπισκόπου Αμερικής, Ιάκωβου, ο οποίος  δήλωσε, επί λέξει, πως "γνώρισα πέντε προέδρους της Αμερικής· και οι πέντε μου υποσχέθηκαν ότι θα λύσουν το Κυπριακό, αλλά διαπίστωσα πως και να ήθελαν δεν μπόρεσαν να το κάνουν, γιατί άλλοι κινούσαν τα νήματα της εξουσίας.
Ούτε και ο Ομπάμα μπόρεσε στα οχτώ χρόνια που ήταν Πρόεδρος, και απ' ό,τι φαίνεται από τους λόγους του, πίστευε  στη Δημοκρατία, να το λύσει. Η επιμονή του άλλωστε και στους δυο λόγους  στη Δημοκρατία των πολιτών τα λέει όλα.
Τέλος, με μεγάλη προσοχή και αρκετή διακριτικότητα, με το λόγο του στην Αθήνα ύμνησε βασικά την Αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία και παρεμπιπτόντως έκανε λόγο και για τη σύγχρονη Ελληνική Δημοκρατία. Και αυτό δεν το έκανε τυχαία. Ήξερε, όπως ξέρουμε όλοι μας, ότι η σύγχρονη Δημοκρατία μας, όπως και οι άλλες Δημοκρατίες, έχει τα μειονεκτήματα της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας που την απομακρύνει από την αρχαία. Μειονεκτήματα τα οποία  επισημαίνει πρώτος ο  Ρουσσώ στο "Κοινωνικό Συμβόλαιο" κάνοντας λόγο για την Αγγλική Δημοκρατία της εποχής του: "Ο  Αγγλικός Λαός -γράφει- πιστεύει ότι είναι ελεύθερος, αλλά ξεγελιέται πολύ, γιατί ελεύθερος είναι μόνο στη διάρκεια της εκλογής των μελών του Κοινοβουλίου. Από τη στιγμή όμως που θα εκλέξει τους αντιπροσώπους, δεν είναι τίποτε". Άποψη που  συχνά, αν όχι πάντα, επιβεβαιώνεται και στη σημερινή μελαγχολική Δημοκρατία μας, με δεδομένο ότι οι πολιτικοί μας, εδώ και πολλά χρόνια, άλλα μας υπόσχονται προεκλογικά, για να μας πάρουν την ψήφο μας και άλλα κάνουν μετεκλογικά, τα εντελώς αντίθετα, για να γαντζωθούν  στην εξουσία. Έρχεται έπειτα το γεγονός ότι όλα αυτά τα χρόνια οι εκλογές γίνονται με συστήματα καλπονοθευτικά, που μετατρέπουν  με τα γνωστά μπόνους  τη μειοψηφία  στο Λαό σε πλειοψηφία στη Βουλή δυναμιτίζοντας έτσι τα θεμέλια της Δημοκρατίας. Προσθέστε σ' αυτά τον τρόπο με τον  οποίο συγκροτούνται και λειτουργούν τα πολιτικά κόμματα στη χώρα μας αναδεικνύοντας  τους ηγέτες τους είτε από το θησαυροφυλάκιο της οικογενειοκρατίας, είτε από το ταμιευτήριο  του κομματικού σωλήνα, με συνέπεια να επιβεβαιώνεται συχνά ο αρχαίος μύθος  για τον αετό και το σαλιγκάρι που βρέθηκαν, το καθένα με τον τρόπο του, στην κορυφή της  πυραμίδας.
Και το φαινόμενο αυτό ούτε τωρινό ούτε σπάνιο είναι. Παρακολουθώ εδώ και δεκαετίες την πολιτική ζωή της χώρας μας και δεν μπορώ ακόμα να διώξω απ' το μυαλό μου αυτά που είχα διαβάσει -στις 22 Φλεβάρη του 1967- σ'ένα άρθρο του Ι.Μ Παναγιωτόπουλου -ενός φωτισμένου ανθρώπου των Ελληνικών Γραμμάτων- με τίτλο "Ερήμην των Ελλήνων" στο οποίο διατύπωνε τους παρακάτω οξύτατους  χαρακτηρισμούς: "Με κούφια λόγια και σιχαμερές πραγματοποιήσεις δεν παιδαγωγούνται τα Έθνη. Ας είμαστε ειλικρινείς: Ανάμεσα στη νέα ελληνική πολιτική ηγεσία υπάρχουν πολυάριθμα  Απορρίμματα των επιστημών και των άλλων επιδόσεων. Πώς να προκόψει ο τόπος με τ' απορρίμματα; Και  πώς να μην έχει αναλάβει  μόνη της πια η Ελλάδα την επιβίωσή της  Ερήμην των Ελλήνων;".
Αυτό ακριβώς  που διαπιστώνει το 1967 ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, ότι δηλαδή η Ελλάδα πορεύεται "Ερήμην των Ελλήνων", αυτό το ίδιο μας συνέστησε με την ομιλία του στην Αθήνα, το 2016, ο Ομπάμα να προσέξουμε, δηλαδή να μην πορευόμαστε ερήμην των Ελλήνων  πολιτών, αλλά να καταστήσουμε  τη Δημοκρατία μας Δημοκρατία των πολιτών και όχι φέουδο των πολιτικών.
Αυτό για να γίνει χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε πως σε μια σύγχρονη Δημοκρατία  υπάρχει και ένας δεύτερος χώρος, όπου λειτουργεί ο δημοκρατικός διάλογος, ασκείται, όπου και όταν  χρειάζεται η κριτική, η οποία  για να είναι εποικοδομητική πρέπει να παρέχει και στοιχεία θετικής αντιπροσφοράς. Ο χώρος αυτός είναι η εξωκοινοβουλευτική Δημοκρατία, απαρτίζεται δε από κάθε λογής συλλογικά όργανα υπεύθυνων και ελεύθερων πολιτών, χωρίς  προσωπικές και κομματικές δεσμεύσεις, με κύριο γνώμονα το κοινό συμφέρον, με προσήλωση στην επιθυμία να λένε την αλήθεια διαπιστωμένη από ορθολογική έρευνα, με δύναμη ηθική που θα τους επιτρέπει να υπερνικάνε, χωρίς να υπολογίζουν τις τυχόν συνέπειες, τα εμπόδια που φράζουν το δρόμο προς την κοινωνική πρόοδο, εμπόδια που συχνά προβάλλονται  από καλά οργανωμένα συμφέροντα και υπόθάλπονται δυστυχώς και από δυνάμεις θεσμικές και εξωθεσμικές που δρουν στο παρασκήνιο και δημιουργούν  τα γνωστά προβλήματα στο κοινωνικό σύνολο.
Αυτό ήταν και το απόσταγμα από τις δυο αποχαιρετιστήριες ομιλίες του Ομπάμα: Κάθε Αλλαγή -είπε- είναι δύσκολη υπόθεση γιατί προσκρούει στην απροθυμία των κυβερνώντων να εφαρμόσουν τους Θεσμούς που είναι τα θεμέλια της Δημοκρατίας. Άποψη με ιδιαίτερη σημασία για μας που επί δεκαετίες σε τούτη την ταλαίπωρη πόλη αγωνιζόμαστε να πείσουμε τις ανάξιες πολιτικές ηγεσίες του τόπου να προχωρήσουν σε μια απλή και αυτονόητη αλλαγή: Να μας απαλλάξουν από το άθλιο καθεστώς της τουρκοκρατίας και των φασιστικών καθεστώτων, να εφαρμόσουν το Σύνταγμα της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας με βάση το οποίο ορκίστηκαν να κυβερνήσουν τη  Χώρα.
Εδώ ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα και γι' αυτό και ο Ομπάμα επέμεινε στην ομιλία του, επισημαίνοντας ότι: "Το Σύνταγμα για τη Δημοκρατία  είναι δώρο πολύτιμο. Όμως το ίδιο δεν έχει καμιά δύναμη. Τη δύναμή  του την οφείλει στους πολίτες που αγωνίζονται να πείσουν τους αξιωματούχους για το εφαρμόσουν και να λογοδοτήσουν για τη μη εφαρμογή του". Πού να καταλάβουν όμως από τέτοιες  πολιτικές παρακαταθήκες  οι βαθιά νυχτωμένοι πολιτικοί μας που, τυφλωμένοι από τη λάμψη της εξουσίας, είναι πρόθυμοι όχι μόνο να προδώσουν τους αγώνες των πολιτών για Αλλαγή και για κοινωνική  πρόοδο, αλλά να ευτελίζουν και τον ίδιο τον εαυτό τους  διαπράττοντας το πολιτικό και ηθικό αμάρτημα  της επιορκίας;
Οι  δύο  άκρως  ενδιαφέρουσες  αποχαιρετιστήριες ομιλίες του Ομπάμα δίνουν τη δυνατότητα σε κάθε υγιώς σκεφτόμενο πολίτη που ενδιαφέρεται και αγωνίζεται για τα κοινά να συνειδητοποιήσει πόσο αδύναμη είναι, όπως λειτουργεί, η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία μας και πόσο απαραίτητη για την επιβίωση του Έθνους  μας είναι, ως αμοιβαίο συμπλήρωμά της, με τα γνωρίσματα που της αποδώσαμε πιο πάνω, η Συμμετοχική Δημοκρατία. Όσο  σ’ αυτή δεν υπάρχει κάθε επιθυμητή διέξοδος από το τραγικό αδιέξοδο στο οποίο έχουμε περιέλθει, θα εξακολουθεί να βρίσκεται στη σφαίρα του απραγματοποίητου και στη νοσηρή φαντασία εκείνων που και με τη δική μας συνενοχή  το δημιούργησαν, χωρίς  να  επιδιώξουν να βγάλουν και τα απαραίτητα  διδάγματα από τα παθήματά τους που είναι κατά βάση δικά μας παθήματα.