Η Κύπρος κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας (1570-1878)…

Πρόκειται για μια μακρόχρονη περίοδο κατά την οποία στη Μεγαλόνησο επικρατούσε θηριωδία και τρόμος. Εκτός από τη σημερινή τραγωδία η Κύπρος έχει γνωρίσει και στο παρελθόν από τους ίδιους δυνάστες τη βαρβαρότητα, τις εξορίες, τη γενοκτονία.
Κατά το 1000 π.Χ. εγκαταστάθηκαν στο νησί Φοίνικες που έφεραν και τη γραφή τους. Πριν από τους Φοίνικες είχαν εγκατασταθεί ελληνικά φύλα, τα οποία ίδρυσαν αποικίες. Αυτό μαρτυρείται από τον περιηγητή Παυσανία. Το 525 π.Χ. η Κύπρος υποτάχτηκε με τη θέλησή της στους Πέρσες και τους βοήθησε για την κατάληψη της Αιγύπτου. Το 57 π.Χ. κατελήφθη από τους Ρωμαίους και έχουμε τη ρωμαιοκρατία στο νησί, η οποία κράτησε μέχρι το 333 μ.Χ. Πολύ νωρίς άρχισε να διαδίδεται στο νησί ο Χριστιανισμός.
Ο Σέργιος Παύλος ήταν ο πρώτος Ρωμαίος ανθύπατος που ασπάστηκε τον Χριστιανισμό. Ακολούθως έχουμε τη Βυζαντινή περίοδο (333 μ.Χ. – 1191). Κατά το τέλος του 4ου αιώνα επικράτησε οριστικά ο Χριστιανισμός. Από το 1191-1570 έχουμε τη Φραγκοκρατία στη Μεγαλόνησο. Το 1570 ολόκληρο το νησί περιήλθε στην κυριάρχια των Τούρκων. Και αρχίζει η οδυνηρή και επώδυνη δουλεία, η οποία κράτησε μέχρι το 1878, οπότε υπογράφτηκε στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ Τουρκίας και Αγγλίας αμυντική συμμαχία, με την οποία ο Σουλτάνος εκχωρούσε την Κύπρο στους Άγγλους.
Στις 29 Ιουνίου 1878 έφτανε στη Λάρνακα ο αγγλικός στόλος και δέκα μέρες αργότερα αποβιβαζόταν στην Κύπρο ο πρώτος αρμοστής Garnet Wolseley. Από τότε που ο Σουλτάνος Σελίμ Β’ (1566-1574) νίκησε τους Βενετούς και κατάκτησε το νησί, μέχρι που την παρέλαβαν οι Άγγλοι με πράξη αγοραπολωσίας, οι κάτοικοι υπέφεραν τα πάνδεινα, όμως, ποτέ δεν έχασαν τον ελληνισμό τους.
Μετά την άλωση της Λευκωσίας (1570) και της Αμμοχώστου (1571) η Κύπρος περιερχόταν σε άλλη ωμή και απάνθρωπη βία. Η αντικατάσταση της Ενετικής κυριαρχίας από την τουρκική κυριαρχία ανοίγει μια νέα μαύρη σελίδα της Κυπριακής Ιστορίας. Ακολούθησαν άλλοι τρεις αιώνες στυγερής δουλείας. Αυτή την εποχή οι νεκροί της τουρκικής θηριωδίας υπήρξαν χιλιάδες. Εκτός από τους νεκρούς πολλοί εξανδραποδίστηκαν, ναοί λεηλατήθηκαν ή καταστράφηκαν στη Λευκωσία και στην Αμμόχωστο. Οι κατακτητές δεν περιορίστηκαν μόνο στην κατάκτηση της Μεγαλονήσου, αλλά παντού σκορπούσαν τον όλεθρο και την καταστροφή. Σε ολόκληρη την περίοδο της Τουρκοκρατίας, που κράτησε στην Κύπρο από το 1571 μέχρι το 1878, χρονιά που την διαδέχτηκε η Αγγλική κατοχή, δεν έλειψαν οι διωγμοί, οι λεηλασίες, οι εξισλαμισμοί. Κατά τη δύσκολη περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας πολλοί Κύπριοι αναγκάστηκαν να γίνουν κρυπτοχριστιανοί.
Αργότερα, εφαρμόζοντας ανάλογη τακτική με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η Υψηλή Πύλη αναγνώρισε στον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου εθναρχικά δικαιώματα, για να ευκολύνεται στη διοίκηση και στη φορολογία των υποδούλων. Αυτά συνέβαιναν μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν οι Κύπριοι ξεσηκώθηκαν μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες κατά την Ελληνική Επανάσταση, για να γνωρίσουν και πάλι το μένος και την θηριωδία των Τούρκων. Η βαρύτατη φορολογία οδήγησε το νησί σε οικονομικό μαρασμό. Πολλά δεινά γνώρισαν ακόμη οι Κύπριοι στην περίοδο της Τουρκοκρατίας από τις πειρατικές επιδρομές και από την κακοδιοίκηση των Τούρκων Πασάδων.
Τουρκική απογραφή του ελληνικού πληθυσμού της Κύπρου τον φτάνει στις 150.000. Παρά την εγκατάσταση στο νησί Τούρκων στρατιωτών και εξισλαμισθέντων, η Κύπρος, ολόκληρο το διάστημα της Τουρκοκρατίας, διατήρησε τον ελληνικό της χαρακτήρα. Η πρώτη αγγλική απογραφή του πληθυσμού της Κύπρου το 1878 βρήκε στο νησί 186.000 Έλληνες και 46.000 Τούρκους. Έτσι δημιουργήθηκε μια κατάσταση που την εκμεταλλεύτηκαν ξένα συμφέροντα αργότερα, για να μιλούν στην ελληνικότατη Μεγαλόνησο για Ελληνική και Τουρκική κοινότητα.
Στην Επανάσταση του Εικοσιένα πολλοί Κύπριοι έγιναν μέλη της Φιλικής Εταιρείας. Ο πιο σημαντικός από τους Κυπρίους Φιλικούς υπήρξε ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός. Ο Κυπριανός πρωτοστάτησε στη συγκέντρωση εφοδίων και χρημάτων για τον Αγώνα. Η πατριωτική δραστηριότητα του Αρχιεπισκόπου ενοχλούσε τους Τούρκους. Ο Κυπριανός αντιλαμβανόταν ότι δεν θα αργούσαν να τον συλλάβουν.
Πρώτη ενέργεια των Τούρκων υπήρξε ο αφοπλισμός των Κυπρίων. Ο αφοπλισμός αυτός σήμανε την αρχή των δεινών της Κύπρου. Εσήμαινε ενέργεια διώξεων. Συγχρόνως με την διαταγή για αφοπλισμό στάλθηκε και μεγάλη στρατιωτική δύναμη στην Κύπρο για να εξασφαλιστεί δήθεν η ηρεμία. Τα τουρκικά στρατεύματα δεν περιορίζονταν μόνο στη συγκέντρωση των όπλων, αλλά λεηλατούσαν και κακοποιούσαν τους φτωχούς χωρικούς.
Με ψεύτικες καταγγελίες για απόκρυψη όπλων άρχισε η δίωξη των προκρίτων και η διαρπαγή μοναστηριών και εκκλησιών. Δεν έφτανε ο αφοπλισμός των κατοίκων. Ο διοικητής θεώρησε ότι το μέτρο αυτό δεν έφτανε. Ήθελε να καταφέρει εξολοθρευτικό πλήγμα κατά των κατοίκων του νησιού. Έγραψε στην Υψηλή Πύλη ότι έπρεπε να θανατωθούν οι πνευματικοί και θρησκευτικοί ηγέτες των Κυπρίων, ώστε να μείνουν ακέφαλοι και να μη μπορούν να εξεγερθούν. Μάλιστα υπέβαλε και πίνακα με ονόματα, όπως του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, άλλων Επισκόπων, ηγουμένων μοναστηριών και δημογερόντων, προκρίτων, άλλων κληρικών και λαϊκών.
Η Υψηλή Πύλη χωρίς δισταγμούς δέχτηκε το σχέδιο και το ενέκρινε. Για να μην αντιληφθούν οι Κύπριοι την τύχη που τους περίμενε, τους κάλεσαν στις 9 Ιουλίου 1821 στο τουρκικό διοικητήριο της Λευκωσίας, για να υπογράψουν δήθεν ευχαριστήριες επιστολές προς τον Σουλτάνο και να τον διαβεβαιώσουν για την υπακοή τους.
Αντί, όμως, να γίνουν αυτά ο Τούρκος διοικητής τους διάβασε το διάταγμα της θανατικής τους ποινής. Λίγοι πρόκριτοι γλύτωσαν, οι οποίοι κατέφυγαν στη Λάρνακα και κρύφτηκαν σε ξένα προξενεία. Αφορμή για τα εγκλήματα αυτά ήταν η αποκάλυψη επαναστατικών προκηρύξεων. Οι σφαγές συνεχίστηκαν ως τις 14 Ιουλίου. Πάνω από 470 άτομα βρήκαν τον θάνατο.
Όλοι αποκεφαλίστηκαν, εκτός από τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό και τον αρχιδιάκονο Μελέτιο, οι οποίοι απαγχονίστηκαν. Κατά την παράδοση ο Κυπριανός απαγχονίστηκε από μια συκαμιά. Ο γιατρός Αγγελάτος Παναγής γράφει ότι ο Κυπριανός απαγχονίστηκε στο Διοικητήριο της Λευκωσίας. Γράφει σχετικά: «1821 Ιουλίου 9/21 Σάββατον μετά το μεσημέριον εκρέμασαν τον Κύριον Κυπριανόν Αρχιεπίσκοπον Κύπρου εις Λευκωσίαν φιόρι ντέλλα πόρτα ντε σεράγκλιο του ηγεμόνος ντέλι Κιουτσούκ Μεχμέτ, τους δε άλλους τρεις Μητροπολίτας την αυτήν ώραν εκαρατόμησαν».
Γαλήνιος και ατάραχος ο Κυπριανός, αφού προσευχήθηκε, παρέδωσε την ψυχή του στο Θεό. Τις εκτελέσεις ακολούθησαν δημεύσεις περιουσιών, εξορίες γυναικοπαίδων και κάθε είδους διώξεις. Οι θηριωδίες αυτές αντί να κάμψουν την αγωνιστικότητα των Κυπρίων, πέτυχαν το αντίθετο αποτέλεσμα. Όσοι πρόκριτοι σώθηκαν συγκεντρώθηκαν στη Μασσαλία και με μια πατριωτική προκήρυξη διαδήλωσαν την απόφασή τους να αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό. Η ίδια πάλι ιστορία επαναλήφτηκε στο μαρτυρικό νησί με την εισβολή του Αττίλα. Παρόμοιες σκηνές βίας, καταστροφών, λεηλασιών, ληστρικών επιδρομών και εξανδραποδισμού των κατοίκων.
Η Τουρκία συνέχισε ως το 1878 την βαρβαρότητά της. Το 1878 με πράξη αγοραπωλησίας, παρεχώρησε την Κύπρο στην Αγγλία με μίσθωμα 92.600 λιρών, που θα κατέβαλλε κάθε χρόνο στο Σουλτάνο. Έτσι στις 12 Ιουλίου 1878 στο Διοικητήριο της Λευκωσίας κατέβηκε η τουρκική σημαία και ανέβηκε η αγγλική.
Η νεώτερη τουρκική εισβολή στην ελεύθερη πια Κύπρο δεν υστέρησε σε βαρβαρότητα και κτηνωδία. Η δήθεν «προστατευτική» επέμβαση εξελίχτηκε σε ληστρική επιδρομή. Το νέο αίμα των Κυπρίων μαρτύρων είναι νωπό.
Το νησί διχοτομήθηκε και τα στρατεύματα κατοχής διαφεντεύουν σε μεγάλο τμήμα του νησιού. Ο κυπριακός λαός βιώνει μέχρι σήμερα για σαράντα χρόνια τη διχοτόμηση και τον διαχωρισμό της αγαπημένης τους πατρίδας.