Μάστιγα σήμερα ο αναλφαβητισμός!

• Η 8η Σεπτεμβρίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του Αναλφαβητισμού. Σύμφωνα με την Ουνέσκο «αναλφάβητος είναι όποιος δεν έχει αποκτήσει τις αναγκαίες γνώσεις και ικανότητες για την άσκηση όλων των δραστηριοτήτων για τις οποίες η γραφή, η ανάγνωση και η αρίθμηση είναι απαραίτητες».
Δυστυχώς, στην εποχή μας και, κυρίως, στη χώρα μας παρατηρείται έντονα το φαινόμενο του λειτουργικού αναλφαβητισμού. Λειτουργικά αναλφάβητοι είναι όσοι διδάσκονται γραφή και ανάγνωση, αλλά στην συνέχεια δεν καλλιεργούν αυτές τις γνώσεις, με αποτέλεσμα να εξασθενεί το πνεύμα τους. Έτσι, τα άτομα αδυνατούν να κατανοήσουν απλά γεγονότα τα οποία αναφέρονται στην καθημερινή τους ζωή, οπότε και χειραγωγούνται ευκολότερα.
Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, πως ο αναλφαβητισμός είναι φαινόμενο δηλωτικό της πολιτισμικής ανάπτυξης ενός λαού. Το παράδοξο είναι πως εμφανίζεται και στις αναπτυγμένες χώρες, όπου πλήττει βασικά τα οικονομικά εξαθλιωμένα στρώματα, τις κατώτερες κοινωνικές τάξεις, τις γυναίκες, τον αγροτικό πληθυσμό, τους μετανάστες και γενικά τις μειονότητες.
Όμως, ο αναλφαβητισμός λειτουργεί ανασταλτικά για την πρόοδο των κοινωνιών, αφού ο αναλφάβητος βυθίζεται στον σκοταδισμό, είναι δέσμιος προκαταλήψεων, φανατίζεται, γίνεται άβουλο ενεργούμενο και καθίσταται πνευματικά ανελεύθερος.
Ταυτόχρονα, δυσχεραίνουν οι δημοκρατικές διαδικασίες, καθώς οι αναλφάβητοι αδυνατούν να συμμετέχουν σε συλλογικές δραστηριότητες, πολιτικές ή κοινωνικές. και έτσι αναδεικνύουν τα ολοκληρωματικά καθεστώτα.
Η πολιτεία, λοιπόν, οφείλει να κατοχυρώσει το δικαίωμα στην μόρφωση για όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από φυλή, φύλο, θρήσκευμα, κοινωνική ή οικονομική κατάσταση. Παράλληλα, πρέπει να απαγορεύσει την παιδική εργασία.
Το κράτος χρειάζεται να ενισχύει τα προγράμματα επιμόρφωσης για τους ενήλικες αναλφάβητους και να δημιουργήσει τμήματα υποδοχής για τα παιδιά των παλιννοστούντων, των  μεταναστών ή των προσευχών.
Επίσης, είναι απαραίτητο να δημιουργήσει σύγχρονα εκπαιδευτικά κέντρα, ιδιαίτερα στις αγροτικές και τις υποβαθμισμένες περιοχές. Σύντομα, το κράτος έχει χρέος να παρέχει οικονομική υποστήριξη στις οικογένειες των οικονομικά ασθενέστερων μαθητών, ώστε να μην αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις σπουδές τους.  
Τέλος, είναι ανάγκη τα ΜΜΕ εξαιτίας της τεράστιας δύναμης που διαθέτουν να οργανώνουν εκστρατείες ενημέρωσης σχετικά με τις αρνητικές συνέπειες, του αναλφαβητισμού στην κοινωνία αποτρέποντας τα παιδιά να αφήσουν το σχολείο.

* Η Ελένη Σιάση είναι Υπεύθυνη Τομέα Παιδείας της ΝΟΔΕ Ν.Δ. Ιωαννίνων.