Για να λειτουργήσουν σωστά στην Ήπειρο οι Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων...

- Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΑΚΡΗ*

Η Περιφερειακή Αρχή της Ηπείρου με τους Δήμους και τους ΦΟΔΣΑ της Περιφέρειας, ανέλαβαν την διεκπεραίωση κάθε διαδικασίας για την ολοκλήρωση του σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων και το οποίο άρχισε να υλοποιείται.
Βασική υποδομή για την ολιστική διαχείριση των αστικών αποβλήτων, αποτελεί η κατασκευή και η λειτουργία της Μονάδας Επεξεργασίας Αστικών Αποβλήτων Περιφέρειας Ηπείρου, σε συνδυασμό με τα  προβλεπόμενα έργα (μικρές αποκεντρωμένες μονάδες κομποστοποίησης, πράσινα σημεία, σταθμοί μεταφόρτωσης, κ.α.)
Η Μονάδα Εγκατάστασης Αποβλήτων (ΜΕΑ) θα εξυπηρετεί το σύνολο των Δήμων της Περιφέρειας και έχει σχεδιαστεί ώστε να επεξεργάζεται κατ’ ελάχιστον 72.000 tn/έτος σύμμεικτα απόβλητα και 8.000 tn/έτος προδιαλεγμένα βιοαπόβλητα, ενώ η μέγιστη δυναμικότητα της μονάδας (βάσει ΑΕΠΟ) είναι 105.000tn/έτος (για σύμμεικτα και προδιαλεγμένα). Βασικά Χαρακτηριστικά της Μονάδας Εγκατάστασης Αποβλήτων (ΜΕΑ) είναι η  Μηχανική Ανακύκλωση για την ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών (χαρτί, πλαστικό, μέταλλο, γυαλί) και η αερόβια κομποστοποίηση του υπολειπόμενου κλάσματος, με στόχο την παραγωγή compost.

Άλλα λένε οι μελέτες...
Στο πλαίσιο της εγκεκριμένης  μελέτης ορίσθηκε ο αριθμός και η δυναμικότητα των σταθμών μεταφόρτωσης απορριμμάτων (Σ.Μ.Α.) που πρέπει να λειτουργήσουν στην Περιφέρεια Ηπείρου και  οι εξυπηρετούμενες περιοχές από κάθε ΣΜΑ. Έργα τα οποία σύντομα θα δημοπρατηθούν.
Στην μελέτη παρουσιάζεται ο σχεδιασμός των προτεινόμενων ΣΜΑ όπως η ενδεδειγμένη τεχνολογία, τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τα στοιχεία σχεδιασμού των ΣΜΑ.
Στην προβλεπόμενη  κατασκευή των ΣΜΑ και τα οποία πρόκειται να εξυπηρετούν το σύνολο της Περιφέρειας Ηπείρου, η επεξεργασία των υγρών  αποβλήτων της λειτουργίας των δεν έγινε με  ενδεδειγμένο τρόπο, στις περιβαλλοντικές μελέτες (ΑΕΠΟ) από την Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Αποκεντρωμένη Διοίκησης, όπως επίσης και από την αντίστοιχη Υπηρεσία Περιβάλλοντος της Περιφερειακής Ενότητας.
Στα έργα υποδομής για τη λειτουργία των ΣΜΑ, όπως η κατασκευή των έργων πύλης εισόδου – εξόδου, χώρος στάθμευσης ΙΧ αυτοκινήτων, πλάτωμα ελιγμών οχήματος ΣΜΑ (κοντέινερ, απορριμματοφόρων οχημάτων), μονάδα επεξεργασίας υγρών απορροών και όμβριων υδάτων, δεν ελήφθησαν οι απαιτούμενοι μέθοδοι διαχείρισης των υγρών αποβλήτων σύμφωνα με την νομοθεσία και τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις. Η τεχνική υποδομή και η διαμόρφωση του ΣΜΑ πρέπει να είναι σύμφωνη με την Υ.Α. 114218/31.10.97 «Κατάρτιση πλαισίου προδιαγραφών και γενικών προγραμμάτων διαχείρισης στερεών αποβλήτων». Στην Υ.Α υπάρχει οδηγία σχετικά με την μέριμνα για την πλύση των τροχών των οχημάτων που εξέρχονται από τον χώρο των ΣΜΑ - ΑΣΑ - ΧΥΤΑ  κλπ, για να μην μεταφέρουν στην αστική οδοποιία και αλλού λάσπες και άλλα ρυπαντικά στερεά στο περιβάλλον, δηλαδή μία σοβαρή απαίτηση που ουσιαστικά δεν προβλέφθηκε.
Όλα τα εξαρτήματα και τα οχήματα που θα χρησιμοποιούνται για την συλλογή και μεταφορά των στερεών απορριμμάτων των ΣΜΑ, πρέπει να πλένονται μετά το πέρας της εργάσιμης ημέρας για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων και πολιτών. Τα οχήματα (κοντέινερ, απορριμματοφόρα) σε αρκετές περιβαλλοντικές εγκρίσεις αναφέρουν κακώς, ότι θα πλένονται εκτός ΣΜΑ, λύση που εάν εφαρμοστεί τελικά θα στοιχίζει οικονομικά αρκετά να γίνεται σε ιδιωτικά πλυντήρια, πέρα του γεγονότος ότι σε ολόκληρη την Περιφέρεια, δεν υπάρχουν κατάλληλα πλυντήρια ειδικά για πλύσεις απορριμματοφόρων. Η ύπαρξη ειδικών συστημάτων πλύσης  οχημάτων και  κοντέινερ εντός των ΣΜΑ είναι απαραίτητη προϋπόθεση.

Τα υγρά λύματα...
Για την πλύση του εξοπλισμού (χοάνες) και του ίδιου του σταθμού (ράμπες – δάπεδα) απαιτούνται αποχετευτικά έργα κατάλληλου δικτύου, οι απορροές πρέπει να οδηγούνται σε δεξαμενή συλλογής υγρών και καθίζησης των εκπλυμάτων του Σ.Μ.Α. και μετέπειτα να γίνεται διαχείριση αυτών.
Τα υγρά απόβλητα του προσωπικού και συνολικά του σταθμού θα πρέπει να διαχειριστούν σύμφωνα με την Υ.Α.145116 /8-3-2011) «Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων αποβλήτων και άλλες διατάξεις» με σκοπό την επαναχρησιμοποίησή τους. Και όχι να αποθηκεύονται σε στεγανές δεξαμενές και την υποχρέωση να μεταφέρονται με κόστος από βυτιοφόρα, σε σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων. Με την κατασκευή αποστραγγιστικών έργων όμβριων του χώρου των εγκαταστάσεων και της εσωτερικής οδοποιίας, διασφαλίζεται η αποστράγγιση του σταθμού. Η διαχείριση συνολικά των υγρών λυμάτων του σταθμού και των στραγγισμάτων, θα πρέπει να γίνεται σε ειδικές εγκαταστάσεις εντός των ΣΜΑ, ή διαφορετικά  σε εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων με την απαραίτητη φυσικά χρήση βυτιοφόρου. Για την τελική διάθεση σε έδαφος και φυσικό αποδέκτη, απαιτείται προ επεξεργασία των λυμάτων με συγκεκριμένα όρια και μικροβιολογικές παραμέτρους, σύμφωνα και τις απαιτήσεις  της Υ.Α. 5673/400/5.3.97 «Μέτρα και όροι για την επεξεργασία αστικών λυμάτων». Στην μελέτη υπάρχουν υπουργικές αποφάσεις που αγνοούνται για τα μέτρα υποδομών των ΣΜΑ και κάποιες άλλες αποφάσεις έχουν εν μέρει παραλειφτεί, δηλαδή αυθαίρετα τροποποιηθεί.

Να επανεξεταστούν...
Η εφαρμογή των όρων και περιορισμών της ΑΕΠΟ αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την λειτουργία του ΣΜΑ και βαρύνει το αρμόδιο Φορέα εκτέλεσης και λειτουργίας του έργου, αρμόδιο Δήμο   σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
Τα μέτρα αντιρρύπανσης ή γενικότερα τα μέτρα που επιβάλλεται να ληφθούν, καθώς  και οι όροι λειτουργίας για την αντιμετώπιση της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, θα πρέπει να επανεξεταστούν και να ενταχτούν στις υπάρχουσες μελέτες πριν την δημοπράτηση των έργων των ΣΜΑ,  ώστε η τεχνική υποδομή και η διαμόρφωση του ΣΜΑ, να είναι σύμφωνη με τις προβλεπόμενες Υπουργικές Περιβαλλοντικές Αποφάσεις. Η σωστή λειτουργία των ΣΜΑ προκύπτει από την σωστή περιβαλλοντική διαχείριση των υγρών απορροών και απόβλητων, που να μη ξεχνάμε ότι  η σωστή και οργανωμένη διαχείριση επιφέρει  οικονομικό και περιβαλλοντικό όφελος.

* Ο Δημήτρης Μακρής είναι Πολιτικός Μηχανικός Τ.Ε. Συγκοινωνιακών – Υδραυλικών Έργων Υποδομής.