Σε δυσάρεστες αναδρομές…

- Όσο και να θέλει ένας μέτοικος περιπλανώμενος  σε αυτή την πόλη να ξεχάσει, δυσάρεστα γεγονότα του παρελθόντος, δεν τον αφήνουν αδιάφορο όσα ακραία «φονικά συνθήματα», των διάφορων «τάσεων»  και «αποχρώσεων» και αφίσες της σύγχρονης Αριστεράς, γεμίζουν τους τοίχους.
- Ένας μέτοικος χωριάτης, που έφθασε ανταρτόπληκτος στα Γιάννενα, παιδί με το φόβο στα μάτια και την αγωνία επιβίωσης, διαβάζοντάς τα, αναπόφευκτα κάνει δυσάρεστες αναδρομές της σκέψης και του λογισμού, σε εκείνη την περίοδο, μιας και τότε Αριστεράς.
- Μια τέτοια αναδρομή, ανασύρθηκε στη σκέψη του μέτοικου, όταν είδε στους τοίχους της πόλης μια αφίσα, για την «γιορτή της νίκης της Μουργκάνας»! Ήταν μια πρόκληση στο υποσυνείδητο, να ανακυκλώσει τα γεγονότα εκείνων των καιρών.  Ναι, η Μουργκάνα ήταν ένα μεγάλο στρατιωτικό γεγονός που κατέληξε στη συντριβή  του «άπαρτου κάστρου» των αριστερών συμμοριτών (έτσι τους έλεγαν και τους έγραφαν τότε όλα τα ΜΜΕ της εποχής και τα επίσημα έγγραφα και χείλη της Πολιτείας, η ιστορία είναι και έτσι γραμμένη ).
- Αλήθεια, ποια «νίκη» γιορτάζουν, τι πρόσφερε εκείνο το «άπαρτο κάστρο», προς τι το τόσο αίμα, μετά μάλιστα μια άλλη συντριβή του κινήματος στη μάχη της Κόνιτσας; Όλος ο βορειοδυτικός Νομός των Ιωαννίνων, γνώρισε καταστροφές και υπέστη θυσίες που ακόμη και σήμερα διατηρούν  δυσάρεστες αναμνήσεις. Η Μουργκάνα στήθηκε και οργανώθηκε σαν ορμητήριο για να αποκλειστούν τα Γιάννενα από την Κόνιτσα. Οι επιδρομές των ανταρτών που έφθαναν μέχρι τις παρυφές της πόλης, και στα χωριά, με ναρκοθετήσεις του δρόμου ακόμη και στο Λυκόστομο, με θύματα άμαχους  και καταστροφές ακόμη και δημόσια έργα και άλλες εγκληματικές ενέργειες. Αυτές είναι κάποιες πρώτες δυσάρεστες ειδήσεις που έφθαναν κάθε μέρα από το ορμητήριο της Μουργκάνας. Στη  Μουργκάνα οδηγήθηκαν  πολλοί νέοι αλλά και κοπέλες και γυναίκες που στρατολογήθηκαν στα γύρω χωριά Φιλιατών, Ζίτσας και Πωγωνίου, και πολλοί χάθηκαν στις συγκρούσεις.  Κάτοικοι των γύρω από την Μουργκάνα χωριών, όσοι δεν στρατολογήθηκαν με το ζόρι, μεταφέρθηκαν στην Αλβανία, ανάμεσα σε αυτούς και πολλά παιδιά του παιδομαζώματος που οδηγήθηκαν στις ανατολικές χώρες. Ο  Νίκος Γκατζογιάννης στο βιβλίο του  «ΕΛΕΝΗ» δίνει πολλά στοιχεία για το τι υπέφεραν οι κάτοικοι με μια περιγραφή και δημοσιογραφική έρευνα που έκανε, για την μάνα του Ελένη που εκτελέστηκε εκεί στο «άπαρτο κάστρο».
- Μια παρένθεση «Αριστερής» έμπνευσης και εκτέλεσης, Όταν ζήτησε ο Γκατζογιάννης να γυρίσει στην Ελλάδα την «Ελένη» σε κινηματογραφική ταινία, στη δεκαετία του 1980, οι «προοδευτικοί» της τότε Αριστεράς, και ζηλωτές της «ελεύθερης έκφρασης» το απαγόρευσαν. Η ταινία γυρίστηκε στην Ισπανία, και όταν προβαλλόταν στην Ελλάδα, οι ίδιοι ζηλωτές της «ελεύθερης έκφρασης», έστελναν «αγωνιστές» της Αριστεράς και εμπόδιζαν την είσοδο θεατών στις αίθουσες, γιουχάροντας και απειλώντας όσους το τολμούσαν. Όταν γινόταν οι μάχες της Μουργκάνας,  το 1948, γινόταν και η δίκη της ομάδας Πρίντζου. Και εκεί, σχεδόν όλοι οι κατηγορούμενοι «με δηλώσεις τους αποκήρυξαν το ΚΚΕ και καταδίκασαν τον ένοπλο αγώνα των ανταρτών». Τι γιορτάζουν τώρα μετά από αυτή την καταδίκη του αγώνα τους, από τους συντρόφους τους;
- Αλλά πέραν αυτών που δοκίμασαν οι κάτοικοι των γύρω από τη Μουργκάνα χωριών, το παιδομάζωμα, και τις άλλες καταστροφές από τις συγκρούσεις, το πρόγραμμα της εορτής είχε και επίσκεψη στα πεδία των μαχών! Και εδώ  η πρόκληση είναι μεγάλη. Πεδία των μαχών στο «άπαρτο κάστρο», αλλά ασφαλώς εκεί κάπου θα πλησίασαν και σε ένα μνημείο του Ελληνικού Στρατού, που στήθηκε το 1971 για τους 121 αξιωματικούς και άντρες του 611 Τάγματος Πεζικού του Ελληνικού Στρατού, οι οποίοι από το 1948 θεωρούνταν αγνοούμενοι στις μάχες της Μουργκάνας. Το 1971 με μια θεομηνία αποκαλύφθηκαν οι σκελετοί των αγνοούμενων, δεμένοι με σύρματα και εκτελεσμένοι από τους αντάρτες. Ήταν ένα έγκλημα που οι «αγωνιστές» της Μουργκάνας έκρυβαν όλα αυτά τα χρόνια. Ανάμεσα στους εκτελεσθέντες ήταν και ο γιατρός Σταυρόπουλος. Αυτούς τους ηρωϊσμούς γιόρτασαν;
- Η ιστορία της Μουργκάνας αποκάλυψε και την ξενοκίνητη ανταρσία του «τρίτου Γύρου». Στα καταγραφέντα πολεμικά αντικείμενα που βρέθηκαν μετά την κατάρρευση του «άπαρτου κάστρου», φαίνεται η έξωθεν βοήθεια. Κάτι που βεβαιώνεται σήμερα και από άλλες πηγές. Τα όπλα που βρέθηκαν  δεν ήταν από εκείνα που έκρυψαν μετά τη Βάρκιζα. Βρέθηκαν εκεί  2 πυροβόλα και 567 βλήματα και 134 κιβώτια με βλήματα όλμων, 16 βαρείς όλμοι, και 25 μικρότεροι, αντιαεροπορικά μυδράλια,  300 νάρκες διαφόρων τύπων. 130 μπαζούκας. Αυτά είναι τα πειστήρια της ξενοκίνητης εκείνης ανταρσίας που γιόρτασαν.
- Ένας «μαχητής»  του «άπαρτου κάστρου», που έφυγε και έμεινε στις ανατολικές χώρες, έγραψε ένα βιβλίο για τη Μουργκάνα. Περιγράφει μια επιχείρηση μιας ομάδας που ξεκίνησε από τη Μουργκάνα για να κάνει ένα σαμποτάζ σε στρατιωτική φάλαγγα που θα εκινείτο από Κόνιτσα προς Ιωάννινα. Αναφέρει τον απίθανο αριθμό 200 αυτοκινήτων! Η επιχείρηση έγινε (είχαν τις πληροφορίες τους!), και έκαναν ζημιές. Στη φάλαγγα ήταν και Νοσοκομειακά αυτοκίνητα με τραυματίες στρατιώτες, πολλούς από τους οποίους εκτέλεσαν στα φορεία.
- Σαν ανταρτόπληκτοι μέτοικοι, αφήσαμε ένα κομμάτι από τη ζωή μας σε αυτή την πόλη, αλλά οι δυσάρεστες αναμνήσεις, και τα τραγικά γεγονότα που συνδέονται με εκείνη την ανταρσία μας ταράζουν ακόμη τον ύπνο. Και οι αφίσες της γιορτής «της Νίκης της Μουργκάνας» προκαλούν μια αναδρομή  στις περιπλανήσεις του μέτοικου που θάθελε να ξεχάσει, αλλά δεν τον αφήνουν  οι ιδεοληψίες εκείνων που επιμένουν να εξαγνίσουν μια ανταρσία που άφησε πίσω της πόνο και δάκρυα.
- Υστερογραφόντας αυτή την περιπλάνηση διαπίστωσα ότι την επόμενη της «εορτής της νίκης», είχαν εξαφανιστεί όλες οι αφίσες στην πόλη.  Κάποιοι φρόντισαν να μη μείνει ίχνος. Σύντροφοι ή άλλοτροπική «Αριστερή τάση»; Συντροφικά μαχαιρώματα.
- Και οι περιπλανήσεις του μέτοικου συνεχίζονται …

ο  μέτοικος