Γλώσσα της εξουσίας…

Η γλώσσα είναι παντοδύναμη. Και γι’ αυτό οι εξουσίες, είτε των δημοκρατικών πολιτευμάτων, είτε των αυταρχικών καθεστώτων, εκμεταλλεύονται τη βουλητική κυρίως  λειτουργία της γλώσσας, με σκοπό να κάμψουν το νου των δεκτών, να αλλοτριώσουν τη σκέψη τους και να προχωρήσουν στην πλύση του εγκεφάλου τους.
Κρίνω σκόπιμο να μεταφέρω ένα υποκριτικό χριστουγεννιάτικο μήνυμα, το οποίο απευθύνει ο στενός συνεργάτης του Χίτλερ, ο Ρούντολφ Ες, για να γίνει κατανοητό πως οι μηχανισμοί και τα μέσα προπαγάνδας χρησιμοποιούν τη γλώσσα της εξουσίας ώστε να εξαπατήσουν τον λαό.

Γράφει ο Ες: «Δίκαια  περήφανοι για το πνεύμα της αυτοθυσίας και αλληλεγγύης του γερμανικού λαού, θα μπορούσαμε να πούμε σήμερα. Αυτή την παραμονή Χριστουγέννων, αυτόν τον χειμώνα, η Γερμανία δεν αφήνει  κανένα από τα παιδιά της πεινασμένο…»
Πολύ εύκολα μπορεί κάποιος να αποκαλύψει την ιδεολογία της εξαπατητικής  γλώσσας της εξουσίας που υποκρύπτεται στο παραπάνω μήνυμα, αν αναλογιστεί τον όλεθρο που προκάλεσε το φασιστικό καθεστώς του Χίτλερ σε εκατομμύρια ανθρώπους. Άνθρωποι που έπεσαν θύματα του άκρατου εθνικισμού, του ακραίου ρατσισμού και μιας προπαγάνδας τέλεια στημένης η οποία τους οδήγησε στην παράκρουση και, τελικά, στην  καταστροφή.
Και πραγματικά, η «παντοδυναμία» της γλώσσας που χρησιμοποιούν οι προπαγανδιστές έγκειται ακριβώς στην αποσιώπηση και διαστρέβλωση  της αλήθειας, στον εξωραϊσμό της πραγματικότητας, στην υποσχεσιολογία και τελικά στην παραπλάνηση του δέκτη. Βέβαια, η προπαγάνδα στοχεύει στην εξυπηρέτηση σκοπιμοτήτων, ιδιοτελών σκοπών και συμφερόντων των εκάστοτε κυβερνόντων.
Όμως, δυστυχώς οι πολίτες χειραγωγούνται εύκολα και μαγεύονται από τις σειρήνες του λαϊκισμού άλλοτε άθελά τους και άλλοτε ηθελημένα, καθώς δε διαθέτουν την απαραίτητη κριτική ικανότητα που θα τους οδηγήσει στην αποκαθήλωση των δημαγωγών και στην αποκατάσταση της αλήθειας.
Εύλογα θα αναρωτηθεί κάποιος: «γιατί συμβαίνει αυτό;» ή « ποια  λύση υπάρχει;».  Σύντομα λοιπόν θα απαντήσω πως η αιτία παραπέμπει στην κρίση της παιδείας και η σωτηρία βρίσκεται πάλι στην παιδεία μας με τις δυναμικές της.  Αυτές θα καλλιεργήσουν την αρετή του ανθρώπου, θα τον συνδράμουν να αποκτήσει μηχανισμούς αντίστασης και να κατακτήσει την ελευθερία του. Γιατί την πιο μεγάλη δύναμη τη διαθέτει η πιο ελεύθερη ψυχή.

* Η Ελένη Σιάση είναι εκπαιδευτικός-Υπεύθυνη Τομέα Παιδείας της ΝΟΔΕ Ν.Δ. Ιωαννίνων