Στο χείλος του γκρεμού...

ΓΝΩΜEΣ

• Γράφει ο  ΣΠΥΡΟΣ  ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ, Φιλόλογος-Συγγραφέας

•  Βρισκόμαστε στο χείλος του γκρεμού· έστω κι αν μερικοί ακόμα δεν το έχουμε πάρει χαμπάρι. Ύστερα από εξάμηνες "μπαρουφαϊκές" διαπραγματεύσεις, ο πολιτικός κόσμος της χώρας – παλιός και νέος – κατέληξε σε μια πρώτη συμφωνία με τους Ευρωπαίους εταίρους μας· συμφωνία που προοιωνίζεται ένα νέο Μνημόνιο (Συμφωνία – Γέφυρα (!!) κατά τους κυβερνώντες) και η οποία απέτρεψε, προς το παρόν, την απομάκρυνσή μας από την Ευρωζώνη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εξέλιπε ο κίνδυνος κάτι τέτοιο να ακολουθήσει.
Ποια είναι τα συστατικά στοιχεία και αυτής της νέας συμφωνίας; Γνωστά σε εντονότερο βέβαια βαθμό, από το παρελθόν: βαριά φορολογικά μέτρα που θα κληθεί, και πάλι, να πληρώσει ο Λαός, και "αξιόπιστες μεταρρυθμίσεις" τις οποίες θα κληθεί να πραγματοποιήσει στο δημόσιο τομέα η Κυβέρνηση.
Και στο δεύτερο αυτό στοιχείο βρίσκεται βασικά το πρόβλημα, ή αν θέλετε ο μεγάλος κίνδυνος: "Είμαι υποχρεωμένος – τόνισε πρόσφατα ο πρωθυπουργός – να εφαρμόσω μια συμφωνία την οποία δεν την πιστεύω". Και γιατί δεν την πιστεύει; Αυτό συμβαίνει, βασικά για δυο λόγους:
• Πρώτος λόγος, γιατί με αυτή τη συμφωνία, όπως φάνηκε απ’ τις τρεις ψηφοφορίες στη Βουλή, είναι αντίθετος – και την καταψήφισε – ένας μεγάλος αριθμός βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ με αποτέλεσμα να έχει χάσει στην ουσία τη δεδηλωμένη και να κυβερνάει με την ανοχή και την ψήφο των κομμάτων της αντιπολίτευσης, τα οποία, βέβαια, ενεργούν, κατά τη δήλωσή τους με γνώμονα το συμφέρον της πατρίδος, πίσω από το οποίο κρύβεται, ασφαλώς, το δικό τους καθαρά κομματικό συμφέρον.
• Δεύτερος λόγος γιατί ο πρωθυπουργός άλλα – τα εντελώς αντίθετα – πίστευε, διακήρυττε και υποσχόταν στο λαό, πριν από τις εκλογές τις οποίες κέρδισε με αυτές τις υποσχέσεις και συνέχισε να διακηρύσσει τα ίδια και για κάποιο χρόνο, μετά τις εκλογές, απευθυνόμενος όχι μόνο προς το λαό που τον ψήφισε, αλλά και προς τους Ευρωπαίους Εταίρους, με τους οποίους είχε ανοιχτούς λογαριασμούς:
Και τι έλεγε; Τέρμα τα Μνημόνια τέρμα η τρόϊκα, τέρμα η λιτότητα, τέρμα η ανεργία, τέρμα η φτώχια, τέρμα η υποτέλεια· τώρα – πρόσθεσε – έρχεται η ελπίδα, η αξιοπρέπεια, εθνική περηφάνια και η εθνική ανεξαρτησία. Συνόδευε μάλιστα αυτές τις βαρύγδουπες διακηρύξεις και με αυστηρές προειδοποιήσεις προς τους Εταίρους μας στην Ευρώπη, προκειμένου να είναι έτοιμοι να λάβουν τα μέτρα τους, αν θέλουν να μην οδηγηθεί η Ενωμένη Ευρώπη στη διάλυση και να ανακτήσει το χαμένο κύρος της: "Ήρθα – είπε ο πρωθυπουργός – να σώσω την Ελλάδα – την οποία δεν είχε προλάβει να σώσει ο Γιωργάκης, ούτε, στη συνέχεια ο Σαμαράς – και να αλλάξω την Ευρώπη: να γίνει η Ευρώπη η Ένωση που θα υποστηρίζει το δίκαιο των λαών, που θα αποβλέπει στην αλληλεγγύη, και άλλα ηχηρά παρόμοια.
Και στον ίδιο πάντοτε τόνο, πρόσθετε: "Εμείς θα χτυπάμε τα νταούλια και η Ευρώπη θα χορεύει πεντοζάλη".
Και γιατί τα έλεγε αυτά;
Πρώτα, υποστηρίζουν κάποιοι, για να ικανοποιήσει το ταπεινωμένο από τους Ευρωπαίους Εταίρους μας λαϊκό αίσθημα, και έπειτα για να είναι συνεπής προς τις διακηρύξεις, και τις απόψεις αρκετών, όπως φάνηκε από τις ψηφοφορίες στη Βουλή, συνιστωσών του κόμματός του οι οποίες συνενώθηκαν για καθαρά εκλογικούς λόγους δε διαλύθηκαν όμως ούτε απομακρύνθηκαν από τις σταθερές αντιλήψεις του.
Έπειτα – θα ήθελα να προσθέσω εγώ – εξαιτίας της απειρίας (περί τη διαχείριση των κοινών – όχι συνδικαλιστικών και κομματικών – υποθέσεων), εξαιτίας της άγνοιας ή της αμάθειας γύρω από βασικά ζητήματα, στοιχεία τα οποία παρασύρουν, κατά το Θουκυδίδη, τον άνθρωπο, και γι’ αυτό τα καταδικάζει βάζοντας στον περίφημο "Επιτάφιο" τον Περικλή να προειδοποιεί πως "αμαθία μεν θράσος, λογισμός δε όκνον φέρει".
Ήθελε, με αυτή την προειδοποίηση, ο σοφός ιστορικός να διδάξει διαχρονικά τους ανθρώπους πως μια κοινωνία δημοκρατική είναι, βασικά, κοινωνία αυτόνομη που αυτοπροσδιορίζεται, όχι μόνο απέναντι στις ενδεχόμενες πολιτικές καταχρήσεις, αλλά και απέναντι στα έργα και στους σκοπούς που προτείνει για τον εαυτό της.
Αυτά τα όρια δεν μπορούμε να τα χαράξουμε εκ των προτέρων, με βάση τις ιδεολογίες μας και την προηγούμενη θητεία μας σε διάφορους συνδικαλιστικούς και κομματικούς χώρους, που κινούνται και δρουν, έξω και πάνω από τα ανεκτά όρια μιας γνήσιας δημοκρατικής κοινωνίας, γι’ αυτό χρειάζεται, κατά το Θουκυδίδη, ο "λογισμός", η φρόνηση, που μας καθοδηγούν, όχι με βάση τις επιθυμίες μας και τις επιθυμίες των άλλων, αλλά με βάση τη σκληρή πραγματικότητα. Όταν ξεπερνάμε αυτά τα όρια – της φρόνησης – τότε είναι αργά να τα διορθώσουμε χωρίς τις ανάλογες συνέπειες και, στο σημείο αυτό, μοιάζουμε με τους ήρωες της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, οι οποίοι εξαιτίας της "ύβρεως" – που είναι ταυτόσημη με την αλαζονεία, ιδιαίτερα αυτή που προέρχεται απ’ την εξουσία – δεν αντιλαμβάνονται ότι έχουν ξεπεράσει τα όρια της φρόνησης, και όταν, εξαιτίας των παθημάτων τους, το συνειδητοποιούν τότε επέρχεται η καταστροφή.
Μια παρόμοια τραγωδία – με την αρχαία ελληνική έννοια – ζούμε κι εμείς σήμερα. Κι αν κρίνω από την πρόσφατη συμπεριφορά, και την προσγείωση στην πραγματικότητα του πρωθυπουργού,  ο ίδιος το έχει πλήρως συνειδητοποιήσει, γι’ αυτό μάλιστα υπέγραψε τη συμφωνία με τους Εταίρους, και γι’ αυτό απάντησε, κατά τρόπο σκληρό, στους πρώην συντρόφους του, που έκαναν και εξακολουθούν να κάνουν λόγο για "άλλες πιο επωφελείς εναλλακτικές λύσεις" ότι οι λύσεις που αυτοί προτείνουν και βρίσκονται ασφαλώς έξω από τα όρια της φρόνησης σημαίνουν καταστροφή για το λαό και για το Έθνος.
Δε συμβαίνει όμως το ίδιο με όσους διαφώνησαν με τον πρωθυπουργό και την πλειοψηφία της Βουλής. Αυτοί βρίσκονται και ζουν στον κόσμο το δικό τους. Και όχι μόνο αυτό. Προβαίνουν σε δηλώσεις που όχι μόνο εκθέτουν τους εαυτούς τους, αλλά ταυτόχρονα προκαλούν και το κοινό αίσθημα. Βγαίνοντας π.χ. από τη συνεδρίαση της Βουλής, όπου καταψήφισε, για τρίτη φορά, ο Λαφαζάνης, τα μέτρα της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, δήλωσε:
"Ο ΣΥΡΙΖΑ βγαίνει ενωμένος με τις διαφορετικότητές του". Φαντάζεστε να ήταν διαλυμένος, όπως δηλαδή είναι;
Πιο απολαυστική η Ζωή· βγαίνοντας από το Μέγαρο Μαξίμου, ύστερα από δίωρη συνάντηση με τον πρωθυπουργό, μίλησε "για διαφωνίες με συντροφικότητα", την ίδια στιγμή που το πρωθυπουργικό επιτελείο μίλησε "για θεσμική δυσαρμονία" και "για ρήξη στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ". Αυτό θα πει συντροφικότητα !
Πριν από 22 χρόνια ο Κορνήλιος Καστοριάδης έκλεινε μια ομιλία του με τη φράση: "Η σημερινή κοινωνία είναι μέσα στην ύβριν και είναι θεμελιωδώς άφρων". Τι άραγε να εννοούσε;