Το άγχος βιάζει τη ζωή…

Γράφει ο XPHΣTOΣ B. MAΣΣAΛAΣ* πρώην Πρύτανης Πανεπ. Ιωαννίνων

•  Η σημερινή κατάσταση της χώρας ενισχύει το περιβάλλον του άγχους και της αβεβαιότητας. Το άγχος της ανεργίας, της φτώχειας, της έλλειψης προοπτικής για το μέλλον. Όλες αυτές οι μορφές του συμβάλλουν στην υπονόμευση της υγείας του ανθρώπου και προκαλούν όλες τις ασθένειες της σύγχρονης εποχής: αρτηριακή υπέρταση, ατροφία των νεφρών, έμφραγμα, κυκλοφορικές παθήσεις,...
Το άγχος που βιάζει τη ζωή αποστερεί από τον άνθρωπο τις βαθύτερες ιδιότητές του, με κυριότερη τη σκέψη. Το ον που παύει να σκέπτεται διατρέχει τον κίνδυνο να χάσει τη δυνατότητά του να αναπτύξει μια αφηρημένη σκέψη, μια γλώσσα με λέξεις και μια ηθική και υπεύθυνη συνείδηση (K. Lorentz., Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του πολιτισμού μας, Θυμάρι, 1979).
Μια από τις πιο σημαντικές επιπτώσεις του άγχους στη συμπεριφορά των ανθρώπων, είναι η αδυναμία τους να μείνουν μόνοι με τον εαυτό τους. Αποφεύγουν όλες τις ευκαιρίες για αυτοσυγκέντρωση και στοχασμό, λες και φοβούνται μήπως δουν να εμφανίζεται μπροστά τους το πορτραίτο τους!
Σε όλες τις περιοχές της πατρίδας μας, μακριά από το συνωστισμό, υπάρχουν μέρη με πανέμορφη φύση, πευκοδάση, οάσεις, όπου όμως πηγαίνουν λίγοι, μέρη όπου μπορείς να απολαύσεις τη μουσική της σιωπής, όπου υπάρχει η δυνατότητα σκέψης και διαλογισμού, να εκτιμήσεις και να απολαύσεις τη φύση. Όλα αυτά κάνουν καλό στα μάτια, στο νου, στην καρδιά, στο πνεύμα, αν και η σιωπή και η μοναξιά είναι αξίες όλο και πιο απαξιωμένες, αφού δεν θέλουμε να διαλογιζόμαστε με τον εαυτό μας.
Οι παράμετροι  της ζωής των ανθρώπων που συμβάλλουν στο άγχος, είναι ανάγκη να μετριαστούν. Τον κυρίαρχο ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή μπορούν να διαδραματίσουν η κυβέρνηση και η παιδεία.
Ο αληθινός σκοπός μιας κυβέρνησης είναι να αυξάνει τη χαρά, την ευτυχία και την ευημερία όλων των ατόμων. Για το σκοπό αυτό, το μόνο που επιζητούν οι άνθρωποι από το κράτος είναι να παραμερίσει τα εμπόδια στην ευτυχία τους, όχι να τους την εξασφαλίσει. Το κράτος δεν ενσαρκώνει ελπίδες, απλώς παρέχει υπηρεσίες. Η έλλειψη φροντίδας για τους ταπεινωμένους από την κρίση, οι προκλητικές συμπεριφορές, η ανασφάλεια, το θορυβώδες  πολιτικό σύστημα, ο ελλειμματικός πολιτικός λόγος από περιφερόμενους σε τηλεοπτικά παράθυρα πολιτικούς, η εξαφάνιση του κοινωνικού κράτους και τόσα άλλα αφαιρούν τις δυνατότητες ελαχιστοποίησης του άγχους.
Η τυπική εκπαίδευση, τα ΜΜΕ, η εκκλησία, οι διανοούμενοι και οι ενεργοί πολίτες έχουν καθήκον να διαχέουν περιβάλλον αισιοδοξίας και υπευθυνότητας με οδηγό την αλήθεια, το παράδειγμα και την ιστορία.
Οι καταστάσεις που δημιουργούν άγχος δεν πρόκειται να εκλείψουν. οι τρόποι μετριασμού του, πρέπει να εξευρεθούν. Άλλωστε, δεν είμαστε ελεύθεροι να επιλέξουμε αυτό που μας συμβαίνει, αλλά ελεύθεροι να απαντήσουμε σ’ αυτό που μας συμβαίνει. Και η απάντησή μας πρέπει να στοχεύει στην ηρεμία της ψυχής και την ισορροπία του πνεύματος, αντίβαρο στο άγχος.

✴✴✴
* Ο Καθηγητής κ. Χρήστος Β. Μασσαλάς είναι πρώην Πρύτανης
του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.