Πλημμυρικά φαινόμενα στο Λεκανοπέδιο Ιωαννίνων…

 ➤  Του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΑΚΡΗ*

  Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια μεγάλη οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων (εκτός σχεδίου δόμηση αλλά και ένταξη περιοχών στο σχέδιο πόλης) και έχουν κατασκευαστεί και κατασκευάζονται σημαντικά οδικά δίκτυα (Εγνατία, Παράκαμψη, Ιόνια) που όλα έχουν μεταβάλλει τα δεδομένα.
Ειδικά κατά την χειμερινή περίοδο πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη τον παράγοντα  «Όμβρια ύδατα», που είναι τα νερά της βροχής, τα νερά που προέρχονται από το λιώσιμο των χιονιών, τα νερά από τις στέγες, τους κήπους, το πλύσιμο των δρόμων και πλατειών και τα αγροτικά απόβλητα, τα οποία προέρχονται από τους αγρούς κατά τις περιόδους των βροχοπτώσεων.
Φέτος οι έντονες χειμερινές βροχοπτώσεις πλημμύρισαν αρκετά τμήματα του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, ειδικά  στις περιοχές Μπάφρας, Πεδινής  και στο Πέραμα. Το πρόβλημα όμως δεν τελείωσε εκεί. Με τις πλημμύρες το περιβάλλον επλήγη από ρυπαντικές ουσίες που παρέσυραν οι βροχές από τις αποπλύσεις της επιφάνειας του εδάφους, κυρίως ο υπόγειος υδροφόρος  ορίζοντάς μας, μέσω των καταβόθρων δέχτηκε μεγάλες ποσότητες ρύπων, καθώς  και η Λίμνη των Ιωαννίνων μέσω των αποχετευτικών αυλακών (τάφρων) και ίσως και το πόσιμο νερό ως αποτέλεσμα εισροών των ρύπων στο δίκτυο ύδρευσης.
Παρόμοια προβλήματα ρύπανσης, σχετικά με τις πλημμύρες εμφανίζονται και σε άλλες πόλεις και περιοχές της χώρας, θα αναφέρω την φετινή καταστροφή από τις πλημμύρες του Βιολογικού Καθαρισμού της πόλης του Ηρακλείου Κρήτης και τη μεγάλη ρύπανση της παράκτιας ζώνης στην Θάλασσα.  
Για να αντιμετωπίσουμε ένα γενικό «κίνδυνο πλημμύρας» ή να ανατρέψουμε σε μια περιοχή την «επικινδυνότητα πλημμύρας» και με  αναφορά στα τρέχοντα θέματα, ως τέως υπάλληλος των Έγγειων Βελτιώσεων του Υπουργείου Γεωργίας και στην συνέχεια της Διεύθυνσης Τ.Υ. Τμήματος Υδραυλικών Έργων της Ν.Α.Ι. που ασχολιόμουν με αρδευτικά, αποστραγγιστικά και αντιπλημμυρικά έργα, θα αναφερθώ στα εξής:
- Στην περιοχή μας τα αποχετευτικά - αποστραγγιστικά  έργα του περαστικού ιστού της πόλης των Ιωαννίνων (Μπάφρα, Πεδινή, Πέραμα) δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την ποσότητα του νερού που έπεφτε με συχνή ένταση για αρκετές ημέρες, λόγω της κακής συντήρησης αρκετών τμημάτων των αποχετευτικών - αποστραγγιστικών έργων (τάφρων και καταβοθρών), έργα του παλαιού Αρδευτικού Έργου του Λεκανοπέδιου Ιωαννίνων από το 1965, που αφέθηκαν στο σύνολο σχεδόν στην τύχη τους, παρά τις σχετικές παρεμβάσεις που γίνονται τμηματικά από την Περιφέρειά μας.
- Ο κ. Δήμαρχος αναφέρθηκε στην ανάγκη να εκπονηθεί νέα μελέτη για τα αποστραγγιστικά έργα, κάτι που δεν με βρίσκει σύμφωνο. Η δήλωση του Προέδρου του ΤΕΕ Χρ. Παπαβρανούση πως «ένα μικρός καθαρισμός απέδειξε ότι το σύστημα μπορεί να δουλέψει» που ήταν παρών και το 2010, με βρίσκει θετικό.  Πρέπει  να είναι συνεχής αυτός ο καθαρισμός χωρίς εγκατάλειψη, ώστε όντως οι κίνδυνοι για  ζημιές από τις πλημμύρες, σε πληθυσμό, εγκαταστάσεις, κλπ. κατά τα έντονα καιρικά φαινόμενα να αντιμετωπίζονται. Να δώσουμε, όπως αναφέρει, «έμφαση στην συντήρηση του αποστραγγιστικού συστήματος ώστε να είναι πιο αποτελεσματικό». Πρέπει  να γίνεται πιο καλή απορροή και αποστράγγιση της ευρύτερης περιοχής του Λεκανοπεδίου μας και να αντιμετωπίζουμε την έκτακτη κατάσταση χωρίς  μεγάλες καταστροφές και οικονομικές ζημιές, τους πόρους και το ανθρώπινο δυναμικό να το δαπανούμε και να το απασχολούμε πρωτύτερα και όχι μετά.
- Οι δηλώσεις του κ. Περιφερειάρχη είναι σωστές, ότι η διαχείριση των υδάτων ανήκει στο Κεντρικό Κράτος με εφαρμοστή και εκτελεστή την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Όλοι γνωρίζουμε ότι η Περιφέρεια ήταν παρούσα και το 2010 και το 2015 με τις απαραίτητες παρεμβάσεις και προσωπικά πιστεύω ότι η διαχείριση των νερών ανήκει σε όλους. Βέβαια, ένα φορέας θα πρέπει να συσταθεί ώστε να ελέγχει και να διαχειρίζεται αυτά τα ζητήματα.
- Ο ρυθμιστής στάθμης της Λίμνης Παμβώτιδας είναι ένα έργο που κατασκευάστηκε στο Πέραμα, ώστε να επιτυγχάνεται η διατήρηση, της  μέγιστης στάθμης της Λίμνης Παμβώτιδας και είναι συνδυασμός υπερχειλιστή και ρουφράκτου με θυρόφραγμα κυλινδρικό, που ανυψώνεται με ηλεκτροκινητήρα.
Το θυρόφραγμα, το θεωρούν ως αιτία για τις πλημμύρες της Λίμνης με πρώτο αποδέκτη το Νησί  Ιωαννίνων. Δεν πρέπει να υποστεί  καμία παρέμβαση και αντικατάσταση προς το παρόν. Το μόνο που θέλει είναι και αυτό συλλογική παρακολούθηση και ενασχόληση, «καλή διαχείριση του θυροφράγματος», όπως δηλώνει και εδώ κ. Παπαβρανούσης, ώστε το υψόμετρο της στάθμης να παρακολουθείται και να ελέγχεται τακτικά και σε περιόδους εντόνων καιρικών φαινομένων καθημερινά προ της εκδήλωσης των φαινομένων.
- Το δε περίφημο υψόμετρο της στάθμης της Λίμνης  «469,54 μ.»  για μένα είναι μόνο ένα αριθμητικό νούμερο που αντιστοιχεί σε ένα υψομετρικό σημείο. Χρειάζεται μια νέα  έρευνα και εδώ δεν μιλώ για αλλαγή του. Αυτό μπορεί να συζητηθεί με όλους τους φορείς (Δημαρχείο, Περιφέρεια, ΤΕΕ, Συλλόγους, κλπ.) και με βρίσκει σύμφωνο, αλλά τουλάχιστον να γίνει η ορθή εφαρμογή του, στο αντίστοιχο αναφερόμενο σημείο και να ληφθούν σοβαρά όλα τα θέματα.

***
Προσωπικά έχω ασχοληθεί αρκετά και ερευνήσει το θέμα και με προβληματίζουν τα γραφόμενα σε σχετικό έγγραφο του ΓΕΝ, πως από την αναφορά της αυτοψίας (1992), προκύπτει το συμπέρασμα, ότι όταν γίνεται λόγος για στέψη του υπερχειλιστή εννοείται το «ανώτατο σημείο του μεταλλικού φράχτη του υπερχειλιστή».  
* Ο Δημήτριος Μακρής είναι Πολιτικός Μηχανικός Τ.Ε. Συγκοινωνιακών – Υδραυλικών Έργων Υποδομής.