Παθήματα και μαθήματα της δημοσιογραφίας...
Διαπιστώσεις...
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΛΕ, Φιλολόγου
* Σε δελτίο ειδήσεων της τηλεόρασης του STAR μία δημοσιογράφος μάς πληροφορούσε ότι στο Σμέρτο Φιλιατών κακοποιοί χτύπησαν έναν νεαρό, ο οποίος μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο Φιλιατρών! Τόσο απλά με ένα ρ ο τραυματίας από τους Φιλιάτες μεταφέρθηκε για νοσηλεία στο πλησιέστερο Νοσοκομείο, των Φιλιατρών, με ταχύτητα... κομήτη! Και οι τηλεθεατές των Φιλιατρών θα ψάχνουν να βρουν πού βρίσκεται ο Σμέρτος, ενώ οι τηλεθεατές του Σμέρτου πού βρίσκονται τα Φιλιατρά! Ωραία! Λίγες μέρες αργότερα δημοσιογράφος του MEGA μάς πληροφορούσε ότι κακοποιοί, έμποροι ναρκωτικών, μπήκαν στο αντίθετο ρεύμα της Εγνατίας Οδού από το Νεοχώρι Ημαθίας, αντί Θεσπρωτίας! Βέβαια, χάρη στην Εγνατία Οδό εκμηδενίστηκαν οι αποστάσεις, οπότε η Θεσπρωτία με την Ημαθία ήρθαν πολύ κοντά, τις χωρίζει μόνο «ένα τσιγάρο δρόμος» κι έτσι όσο μικραίνουν οι αποστάσεις μικραίνουν και τα λάθη! Εδώ που τα λέμε, από τα λάθη προκύπτει μια καλή ιδέα: να αδελφοποιηθούν οι Φιλιάτες με τα Φιλιατρά και η Θεσπρωτία με την Ημαθία. Δημοσιογράφοι μεγάλων καναλιών και μετά από αξιολόγησή τους ας τους δώσουν και καμιά αναβάθμιση!
Με μια πρώτη σκέψη προσπάθησα να δικαιολογήσω τους δημοσιογράφους γιατί οι άνθρωποι πιθανόν να γεννήθηκαν και να μεγάλωσαν σε αστικά κέντρα, οπότε δε γνωρίζουν από επαρχία… Με μια δεύτερη σκέψη αναθεώρησα την πρώτη γιατί η πληροφόρηση είναι μια σοβαρή υπόθεση και θα έπρεπε οι καναλάρχες, εκδότες κλπ. να εξετάζουν τους δημοσιογράφους και στο μάθημα της Γεωγραφίας. Και κατέληξα στο συμπέρασμα: «μηδείς αγεωγράφητος εισίτω εις την δημοσιογραφίαν», γιατί μπορεί να ξυπνήσουμε κάποιο πρωί και να λείπει κανένα νησί από τον ελληνικό χάρτη και δε θα πάρουμε χαμπάρι! Μεγάλης εμβέλειας τηλεπαρουσιάστρια αναρωτιόταν αν η Άρτα ανήκει στην Ήπειρο! Σκεφτείτε ποια θέση μπορεί να πάρει αυτή η κυρία όταν η Άρτα περιλαμβάνεται στο χάρτη της Μεγάλης Αλβανίας!
Ένα δεύτερο μάθημα είναι το αυτονόητο, αυτό της Ελληνικής Γλώσσας. Και όσο πλούσια είναι η γλώσσα μας, τόσο περισσότερα είναι τα γλωσσικά λάθη. Θα περιοριστώ μόνο σε δύο από τις εγκλίσεις του πολύπαθου αόριστου χρόνου, της υποτακτικής και της προστακτικής, εγκλίσεις στις οποίες παρατηρούνται –οπτικώς και ακουστικώς- σωρεία λαθών. Κατ’ αρχήν και οι δύο δεν παίρνουν αύξηση. Στη μεν υποτακτική το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στα ρήματα που στον ενεστώτα έχουν δύο λ, ενώ στον αόριστο ένα. Π.χ. να συμβάλλω, ο ενεστώτας, ενώ να συμβάλω, ο αόριστος. Ένας πρακτικός τρόπος για να χρησιμοποιήσουμε σωστά τις εγκλίσεις αυτών των χρόνων –ωσότου, αφού ζούμε στην εποχή της απλοποίησης, κάνουμε τα δύο λ ένα!- είναι η αντικατάσταση της υποτακτικής του αορίστου με συνώνυμο ρήμα που να περιέχει στην κατάληξη σ: π.χ. το να συμβάλω μπορώ να το αντικαταστήσω με το να συντελέσω, άρα αόριστος χρόνος. Αλλά και σε άλλα, όπως να προάγω (ενεστώτας), να προαγάγω (αόριστος) με συνώνυμο το να προωθήσω.
Στη δε προστακτική το πρόβλημα εντοπίζεται στη λανθασμένη χρήση αύξησης, ενώ δε χρειάζεται. Π.χ. περιέγραψε (λάθος), αντί του σωστού περίγραψε. Μπορεί να λέμε ότι η προστακτική αορίστου δεν παίρνει αύξηση, αλλά, όταν κάποιοι δε γνωρίζουν τι σημαίνει αόριστος, τι προστακτική και τι αύξηση, τα πράγματα δυσκολεύουν! Όλοι μας έχουμε το δικαίωμα στο λάθος, ουδείς αλάνθαστος, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι τα μέσα ενημέρωσης συντελούν και στη διαμόρφωση της Κοινής Νεοελληνικής γλώσσας, γι’ αυτό πρέπει να είμαστε πιο ευαίσθητοι. Άρα ο δημοσιογράφος πρέπει να γνωρίζει καλά δύο μαθήματα, τη Γλώσσα και τη Γεωγραφία.
Γιατί τα γράφουμε αυτά; Για να τονίσουμε τον δέοντα σεβασμό στο γλωσσικό και γεωγραφικό μας χάρτη.
