Οι «δοσίλογοι» του Πολέμου και η αποκατάστασή τους!..

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

   Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΚΟΓΚΑ

* Το άρθρο του Βαλκανιολόγου Αχιλλέα Λαζάρου που δημοσιεύτηκε στον «Πρ. Λόγο», σε δύο συνέχειες, στις 24 και 25 Οκτωβρίου ήταν πράγματι πολύ κατατοπιστικό τόσο για τον κατοχικό Πρωθυπουργό Τσολάκογλου, όσο και για τα δραματικά γεγονότα της εποχής εκείνης.
Οι  πρωταγωνιστές  στις  τελευταίες  ώρες  πριν  τηνανακωχή, τον Απρίλιο του 1941 στο Βοτονόσι, ένδοξοι στρατηγοί περιμένουν πιστοί την εξέλιξη των γεγονότων και τις διαταγές της Κυβερνήσεως, ενώ οι Γερμανοί είχαν κατεβεί στη Λάρισα. Μεταξύ αυτών διαβάσαμε και ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων Σπυρίδων, τρέχει και σε επεισοδιακή συνάντηση με τους στρατηγούς απευθύνεται στον στρατηγό Πιτσίκα. «Στήλωσε τα τρεμάμενα από την αγωνία και την ηλικία του πόδια στο έδαφος, όρθωσε το ανάστημά του και φώναξε: Όχι, φτάνει πια, δεν πρέπει να αφεθεί η Ήπειρος στην εκδικητική μανία των Αλβανών και των φασιστών. Αν στρατηγέ έχεις πιθανότητα και 1% να κρατήσεις άμυνα, κράτησε και να πάω και εγώ στην πρώτη γραμμή… αν όμως όχι, τότε…». Ο στρατηγός είναι ανένδοτος. Τρέχει στο Βασιλικό Πωγωνίου και συναντά τους στρατηγούς Μπάκο και Δεμέστιχα. Διεξάγεται ζωηρή συζήτηση. Σε μια στιγμή οξύτητας ο Δεμέστιχας φωνάζει: «Θέλεις παπά να προδώσω τον όρκον μου προς τον Βασιλέα;». Ο Δεσπότης μόλις προφθάνει να ψελίσει: «Ώστε εγώ, στρατηγέ, είμαι προδότης» και σωριάζεται στο έδαφος λιπόθυμος.
Πρωταγωνιστής λοιπόν στις δραματικές εκείνες ώρες ο Δεσπότης Σπυρίδων, όταν ο Βασιλεύς Γεώργιος και η νόμιμη κυβέρνηση είχαν  καταφύγει στην Κρήτη. 300.000 στρατιώτες μας κινδύνευαν να σταλούν στα στρατόπεδα της Γερμανίας και Ιταλίας, οπότε υπογράφει με το στρατηγό Τσολάκογλου στο Βοτονόσι την ανακωχή μεταξύ Ελλάδος και Γερμανίας. Ακόμα διαβάσαμε ότι ο Σπυρίδων δε δέχτηκε να αναλάβει πρωθυπουργός της κατεχόμενης χώρας αλλά συνέδραμε όλους όσοι έπρεπε να αναλάβουν το μαρτύριο αυτό.
Στο βιβλίο του συμπατριώτη μας Κ. Αναγνωστόπουλου, έφ. αναπήρου Ταγματάρχου Πεζικού με τίτλο «Στον Πόλεμο του ‘40, όπως τον έζησα με τη διμοιρία πολυβόλων του ΙΙΙ Τάγματος Πεζικού», στη σελίδα 109, διάβασα: «Χρωστώ χάριτας στον Τσολάκογλου, Μπάκον, Κατσιμήτρον και Δεσπότην Σπυρίδωνα Ιωαννίνων, που με τη σωστή αυτή χειρονομία γυρίσαμε ζωντανοί πλέον των 300.000 χιλιάδων Έλληνες, αποφύγαμε την ταπείνωσιν και καταστροφή μας και δε μεταφερθήκαμε αιχμάλωτοι πολέμου στα Γερμανικά και Ιταλικά ανθρακωρυχεία…».
Από το βιβλίο του Γιαννιώτη Αλέξανδρου Τσουκανέλη, ανθυπίατρου στον πόλεμο του ‘40 και καθηγητού οδοντιατρικής  με τίτλο «Χρυσό Ιωβηλαίο» στη σελίδα 201 διάβασα και τα εξής που αναφέρονται στον Κατσιμήτρο: «Υπάρχει μια σκιά που βαρύνει την εποποιία του ‘40. Η σκιά των δοσίλογων. Η σκιά που έριξαν οι πραγματικοί δοσίλογοι της περιόδου εκείνης, που έζησαν τον πόλεμο στα καταφύγια της Μεγάλης Βρετανίας, όπου ήταν εγκατεστημένο το Γενικό Στρατηγείο, 500 χιλιόμετρα μακριά από το μέτωπο, ακούοντες τις μάχες " εκ του ασφαλούς…». Ο δε Στρατηγός Τσακαλώτος  στη σελ. 235 του έργου του «Σαράντα Χρόνια Στρατιώτης της Ελλάδας»  γράφει: «Ήταν λοιπόν δοσίλογοι όλοι οι πολέμαρχοι, που την τελευταία στιγμή αποφάσισαν να ξηλώσουν τις επωμίδες τους για να σώσουν από την αιχμαλωσία και τον εξευτελισμό τις τριακόσιες πενήντα χιλιάδες γενναίων πολεμιστών τους;  Αυτών που δε δίστασαν να ξεγράψουν τη ζωή τους για να πραγματοποιήσουν αυτό που η ανθρωπότητα το ονόμασε Ελληνικό θαύμα; Δοσίλογοι αυτοί, που βίωσαν τόσους αγώνες, τις τραγικές συνθήκες της ζωής και τους ποταμούς αιμάτων που πότισαν τα βορειοΗπειρωτικά βουνά;
Ένας από τους δοσίλογους αυτούς ήταν και ο Χαράλαμπος Κατσιμήτρος, που σήκωσε το βάρος να αναλάβει το βαρύτατο φορτίο του Υπουργού στην κατοχική Κυβέρνηση Τσολάκογλου. Ναι, δοσίλογοι αυτοί που  έπραξαν την τελευταία στιγμή το ύψιστο καθήκον προς την πατρίδα, τους συναδέλφους τους και δεν υπολόγισαν τον εαυτό τους. Καταδικάστηκαν ως δοσίλογοι πολλοί σε θάνατο και πέθαναν στη φυλακή πένητες και ταπεινωμένοι, αυτοί οι τρισένδοξοι στρατηγοί. Άλλοι πάλι καταδικάστηκαν σε πολυετείς φυλακίσεις και χρειάστηκε να περάσουν  χρόνια για να αποφυλακιστούν και να αποκατασταθούν στους βαθμούς τους, αλλά και ηθικά όπως ο τρισένδοξος Κατσιμήτρος…».

Μια εμπιστευτική εγκύκλιος
του Τσολάκογλου
Στον εμπιστευτικό φάκελο της Γενικής επιθεωρήσεως Σχολείων Ηπείρου, βρήκα  μια εμπιστευτική εγκύκλιο, που πρωτοκολλήθηκε στις 6-4-1942 στο πρωτόκολλο της Γεν. Διοικήσεως Ηπείρου. Ιδού τι αναφέρει:
«ΕΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΥΒΡΝΗΣΕΩΣ  
Αθήναι 9 Μαρτίου 1942  
ΠΡΟΣ ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΑ
Ουδενός διαφεύγει η κρίσιμος περίοδος ην διέρχεται η Πατρίς μας. Την περίοδον ταύτην εκμεταλλεύονται κυρίως η Βουλγαρική και η Βλαχική προπαγάνδα. Είναι επιτακτική ανάγκη να αντιδράσωμεν δι όλων μας των δυνάμεων. Και θα αντιδράσωμεν δια της διαφωτίσεως του λαού μας επί των κινδύνων οίτινες επαπειλούσι την εθνική του υπόστασιν… Ιδιαιτέρα προσοχή απαιτείται από όλους μας εις τους καταχθονίους σκοπούς των προπαγανδών της Βουλγαρικής και Βλαχικής».

Και αφού απαιτεί από όλους τους υπευθύνους υψηλό φρόνιμα στην επιτέλεση των καθηκόντων τους, προτρέπει την εκκλησία και τα Σχολεία να  αγρυπνούν στις δόλιες ενέργειες Βουλγάρων και Βλάχων.
Αυτόν τον πρωθυπουργό λοιπόν τον καταδίκασε το δικαστήριο δοσιλόγων σε θάνατο, που μεταβλήθηκε σε ισόβια και πέθανε στη φυλακή ανέστιος, πένης και περιφρονημένος…

***
Αυτά έχει η Πατρίδα μας στην ιστορική της διαδρομή. Εδώ στην Ήπειρο βρεθήκαμε μάρτυρες προ ολίγων ετών να αποκαθίσταται η Τιμή του «δοσίλογου» Κατσιμήτρου και να αναγράφεται και πολύ δικαίως στην προμετωπίδα του Στρατηγείου «VΙΙΙη ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΚΑΤΣΙΜΗΤΡΟΣ».
Ας είναι! Έστω και τώρα, αρχίζουμε σιγά - σιγά να ανακαλούμε μερικές ιστορικές αδικίες!