Να προστατεύσουμε το περιβάλλον απ’ τα απόβλητα των οδικών αξόνων!

 ➤  Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΑΚΡΗ*

  Η Εγνατία Οδός ένας σύγχρονος αυτοκινητόδρομος μήκους 680 χλμ. αποτελεί το μεγαλύτερο έργο οδοποιίας που πραγματοποιήθηκεστην Ελλάδα αλλά και στον ευρωπαϊκό χώρο.
Από τα πρώτα μεγάλα έργα υποδομής της χώρας η Εγνατία, εφαρμόζει περιβαλλοντική διαχείριση με εργαλεία και εφαρμογή καινοτομιών στα θέματα προστασίας περιβάλλοντος, σε εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία. Η «Εγνατία Οδός Α.Ε.» με την δράση της, εισήγαγε μια νέα αντίληψη και μια νέα στρατηγική στην κατασκευή των οδών για την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και η εμπειρία της, μας είναι πολύτιμη.
  Ένα  από  τα  χαρακτηριστικά  μέτρα  προστασίας και αποκατάστασης του περιβάλλοντος που έχουν εισαχθεί από την εταιρία είναι οι Μονάδες Ελέγχου Ρύπανσης (Μ.Ε.Ρ.). Πρόκειται για σύγχρονα συστήματα προστασίας των ευαίσθητων υδατικών αποδεκτών, όπως ποτάμια, λίμνες, βιότοποι, θάλασσες που διαπερνά ο άξονας αυτής.
  Με την κίνηση των οχημάτων στο οδόστρωμα, επικάθονται ποσότητες από διαρροές λαδιών και λιπαντικών, τρίμματα από τα ελαστικά, καυσαέρια που προσκολλούνται στον ασφαλτικό τάπητα, λάδια και υγρά από τα ατυχήματα και πολλά άλλα τυχαία γεγονότα διαρροών. Τα όμβρια ύδατα ξεπλένουν όλα αυτά και μοιραία μετατρέπονται από αθώα υγρά σε τοξικά απόβλητα.  Τα όμβρια ξεπλένουν την επιφάνεια του οδοστρώματος, δημιουργώντας χρόνια ρύπανση στο περιβάλλον, από αιωρούμενα σωματίδια SS, DCO, BOD5, υδρογονάνθρακες και βαριά μέταλλα. Οι συγκεκριμένες υγρές απορροές είναι επιβαρυμένες με μεγάλες συγκεντρώσεις τοξικών.
Προϋπόθεση για την λύση αυτού του φαινομένου είναι η εγκατάσταση σύγχρονων συστημάτων διαχείρισης των ομβρίων όπως οι Μονάδες Ελέγχου Ρύπανσης σε μελετημένες θέσεις, ώστε τα τοξικά από τα ύδατα να διαχωρίζονται και να μη καταλήγουν οι τοξικοί ρύποι ελεύθερα στο Περιβάλλον.
Το τμήμα της Εγνατίας στην Περιφέρεια της Ηπείρου μήκους περίπου 100 χλμ., από την έξοδο της σήραγγας Δεματίου έως την Ηγουμενίτσα, διέρχεται από ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές (Άραχθος ποταμός – Λεκανοπέδιο Ιωαννίνων – Λεκάνη Δωδώνης, Τύριας ποταμός – Λεκάνη Παραμυθιάς – Λεκάνη απορροής προς Ηγουμενίτσα). Στο τμήμα αυτό δεν έχουν κατασκευαστεί ούτε και μελετηθεί αντίστοιχα έργα προστασίας του περιβάλλοντος, όπως τα συστήματα διαχείρισης των ομβρίων (Μ.Ε.Ρ.), με αποτέλεσμα οι ευαίσθητοι υδατικοί αποδέκτες που υπάρχουν στις περιοχές που αναφέρθηκαν να ρυπαίνονται και να επιβαρύνονται σταδιακά.
Στην περιοχή μας τα όμβρια ύδατα που ξεπλένουν την επιφάνεια της Εγνατίας Οδού, από την έξοδο της σήραγγας του Δρίσκου έως την είσοδο της σήραγγας Δωδώνης, δημιουργούν επιβάρυνση στο περιβάλλον του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων. Ειδικά η Λίμνη Παμβώτιδα και ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας του Λεκανοπεδίου είναι δέκτης των όμβριων της Εγνατίας. Όλα τα ρέματα, οι στραγγιστικοί τάφροι ρέουν στην Λίμνη, οι καταβόθρες Καστρίτσας, Μπάφρας και Πεδινής συνδέονται άμεσα με τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα και δέχονται την επιβάρυνση των απορροών της Εγνατίας Οδού.
Στο έργο που κατασκευάσθηκε στην είσοδο - έξοδο της πόλης μας με τίτλο «Βελτίωση του τμήματος από κόμβο Ανατολής – Α/Κ με Εναντία οδό της Ε.Ο. Ιωαννίνων Άρτας» δεν υπάρχει πρόβλεψη για αντίστοιχα έργα διαχείρισης των ομβρίων (Μ.Ε.Ρ.), με αποτέλεσματα όμβρια ύδατα της οδού να ρυπαίνουν την Παμβώτιδα και μέσω των καταβοθρών Μπάφρας και Πεδινής τον υπόγειο υδροφόρο. Στο έργο που θα κατασκευαστεί στην Περιφέρειά μας, τον αυτοκινητόδρομο της Ιόνιας Οδού, για ένα μεγάλο τμήμα του που θα διέρχεται από το Λεκανοπέδιο Ιωαννίνων, ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας του Λεκανοπεδίου μέσω των καταβοθρών Αμπελιάς και Πεδινήςκαι η Λίμνη Παμβώτιδα θα είναι δέκτες των όμβριων του άξονα.
Ομοίως, στην πόλη των Ιωαννίνων στον οδικό αστικό ιστό της πρέπει να γίνει πρόβλεψη περιβαλλοντικής θωράκισης της λίμνης από τις διαρροές των όμβριων με τα σύγχρονα καινοτόμα συστήματα διαχωρισμού.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος να υποβαθμίζουμε το περιβάλλον και την φυσική κληρονομιά μας την Παμβώτιδα, που αποτελεί τουριστικό προϊόν για την οικονομία της πόλης μας.
Κατασκευάζονται υπερσύγχρονοι δρόμοι για να μετακινούμαστε πιο άνετα, αλλά όλοι πρέπει να γνωρίζουμε τι επιβάρυνση δημιουργείται στο περιβάλλον. Η συστηματική επιβάρυνση στο περιβάλλον δημιουργεί:
• μεγάλο κίνδυνο στην υγεία των ανθρώπων, ζώων και φυτών
• οπτική μόλυνση και υποβάθμισή του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για όλους μας.
Η λύση είναι η εγκατάσταση συστημάτων διαχωρισμού (Μ.Ε.Ρ.), ώστε να γίνεται η επεξεργασία των όμβριων υδάτων και ο διαχωρισμός των μολυσμένων απόνερων πριν την διήθησή τους στο περιβάλλον.
Για όλα αυτά πρέπει να υπάρχει η θέληση των αρμοδίων φορέων και αρχών του τόπου. Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας, η Περιφέρεια Ηπείρου, ο Δήμος Ιωαννίνων σε συνεργασία με τους υπόλοιπους Δήμους της Περιφέρειας μας, η εταιρεία «Εγνατία Οδός Α.Ε.» όπως και η «Ιόνια Οδός» άμεσα πρέπει να ασχοληθούν με το θέμα της ρύπανσης των ευαίσθητων υδατικών αποδεκτών που υπάρχουν στις περιοχές που αναφέρθηκαν και να αξιοποιήσουν την εμπειρία της Εγνατίας.
Πρέπει να εγκατασταθούν Μ.Ε.Ρ. σε όλα τα σημεία της Εγνατίας Οδού που διαπερνά την ευαίσθητη περιβαλλοντικά Περιφέρειά μας. Πρέπει να προβλεφτούν και εγκατασταθούν Μ.Ε.Ρ. και στους άλλους αυτοκινητόδρομους, στην Ιόνια οδό και στους δρόμους ταχείας κυκλοφορίας.  Η προστασία της ευρύτερης υδάτινης και χερσαίας περιοχής της βιοποικιλότητας και η αναβάθμιση της φύσης και των τοπίων της Περιφέρειας Ηπείρου είναι επείγουσα και απολύτως αναγκαία.
***
Οι εταιρείες ΠΡΟΣΠΕΡ ΕΛΛΑΣ Α.Ε. και NORTH AEGEAN SLOPS συμμετείχαν στην συντήρηση των Μονάδων Ελέγχου Ρύπανσης (Διαχωριστές Υδρογονανθράκων) σε όλο το μήκος της Εγνατίας Οδού. Επισκεφτείτε στο youtube το παρακάτω σχετικό βίντεο από την εργασία αυτών των εταιριών, ώστε να δείτε τι απόβλητα δημιουργεί ένα μεμονωμένο τμήμα της Εγνατίας Οδού σε περιοχή του Μετσόβου: https://www.youtube.com/watch?v=HTIaLiTiBqs.

* Ο Δημήτρης Μακρής είναι Πολιτικός Μηχανικός Τ.Ε. Συγκοινωνιακών – Υδραυλικών Έργων Υποδομής, τ. Γεν. Γραμματέας Ε.Ε.ΤΕ.Μ.