Καμπανάκι για αυτάρκεια σε γεωργικά προϊόντα…

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

Καμπανάκι για αυτάρκεια
σε γεωργικά προϊόντα…

   Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΡΑΚΑΤΣΟΥΛΗ,
Ομοτ. Καθηγητή Γεωπονικού Παν/μίου Αθηνών

* Με παλαιότερα άρθρα μου από τις αρχές του 2011 μέχρι τέλους του 2013 («Καθημερινή», «Εφημ. των Συντακτών», «Τα Γιάννινα», «Πρωινός Λόγος») προσπάθησα, επί ματαίω, ν’ αφυπνίσω τους εκάστοτε Υπουργούς Γεωργίας να εγκύψουν, κατά προτεραιότητα, στην επιτακτική ανάγκη εξασφάλισης της αλυσίδας διατροφής του ελληνικού λαού και εφαρμογής συγκεκριμένων διαρθρωτικών μέτρων (π.χ. αναδιάρθρωση καλλιεργειών κ.ά.) και μεταρρυθμίσεων (π.χ. μικρός κλήρος). Δυστυχώς όμως,  παρά  την  ορατή  προέλαση  της  πείνας  (αςερωτηθούν αρτοποιοί και εστιάτορες) κανένας υπουργός δεν καταπιάστηκε με το πρόβλημα, που έγκειται στη δημιουργία βιωσίμων γεωργοκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων.
Όλοι τους περιορίζονται στην εφαρμογή των οδηγιών της ψευδεπίγραφης ΚΑΠ, η οποία αλλιώς σχεδιάστηκε στην αρχή, αλλιώς εξελίχθηκε στο χρόνο (σύγκρουση συμφερόντων Βορρά – Νότου) και αλλιώς κατέληξε σήμερα, καπελλωμένη από τον GATT και μπλεγμένη στα πλοκάμια, διά της «αθώας...» παγκοσμιοποίησης της αγοράς, διεθνών εταιριών – γιγάντων (σποροπαραγωγής, ζωοτροφών, μεταλλαγμένων, φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων), γεγονός που της αποστέρησε σε σημαντικό βαθμό την πρωτοβουλία κινήσεων και την περιόρισε σε μικράς εμβέλειας ενδοκοινοτική αγροτική πολιτική, η οποία, δυστυχώς, δεν είναι καν ενιαία (ιδέ μεταλλαγμένα), αλλά και άδικη για το Νότο, αφού ο Βοράς θέλει εισαγόμενα φτηνά γεωργικά προϊόντα και να εξάγει βιομηχανικά. Εμείς ποια βιομηχανικά προϊόντα θα εξάγουμε σε ανταγωνιστικές τιμές και σε ποια έκταση; Μ’ αυτά τα δεδομένα και τα συσσίτια στους Δήμους και τις Εκκλησίες (πόσους θα σιτίσουν ακόμα;) διαπραγματευόμαστε, σκληρά, στις Βρυξέλλες και καταγγέλλουμε τις χώρες που μας σπρώχνουν στη φτώχεια και στη μιζέρια. Να τις πείσουμε για τις ιδιαιτερότητές μας και να τύχουμε ειδικών ρυθμίσεων.
Προς τη δημιουργία βιωσίμων γεωργικών εκμεταλλεύσεων η ΕΟΚ (1985) χρηματοδότησε πιλοτικό πρόγραμμα (1985-1990) και μας έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, αλλά το τότε Υπουργείο Γεωργίας αποδείχθηκε παντελώς ανίκανο ν’ αξιοποιήσει την ευκαιρία, λόγω, κυρίως, αδαούς πολιτικής ηγεσίας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας. Σήμερα, οι προοπτικές της γεωργίας μας είναι εξαιρετικά δυσοίωνες γιατί οι συνθήκες ανταγωνισμού είναι πολύ σκληρές και αμείλικτες (φτηνά μέσα μεταφοράς, φτηνά γεωργικά προϊόντα, από τρίτες χώρες). Το κόστος παραγωγής είναι υψηλό (ενέργεια, εργασία, υψηλότοκος δανεισμός, ακριβό ευρώ, αυστηρές κοινοτικές προδιαγραφές παραγωγής και εμπορίας με σεβασμό στο περιβάλλον και στην ισορροπία των οικοσυστημάτων κ.ά.) και μη ανταγωνιστικό σε πολλά προϊόντα, αν συνεχισθεί η πεπατημένη.
Επιπλέον, ο μικρός κλήρος, η γήρανση του αγροτικού πληθυσμού, η εγκατάλειψη ακόμα και γονίμων γαιών, η κακή αξιοποίηση των κοινοτικών επιδοτήσεων, η εγκληματική υστέρηση στον τομέα της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, η έλλειψη πυξίδας προσανατολισμού της γεωργικής ανάπτυξης (ό,τι γίνεται οφείλεται στην ιδιωτική πρωτοβουλία τυχαία και συμπτωματικά), η έλλειψη συστηματικής έρευνας της διεθνούς αγοράς (τι κάνουν επ’ αυτού οι Πρεσβείες μας;), η μη επίκαιρη αγροτοπιστωτική πολιτική, η μη ύπαρξη υγιών γεωργικών συνεταιρισμών (προμήθειες, παραγωγή, εμπορία και τέλος η πρόσφατη εκτός τόπου και χρόνου άδικη φορολόγηση των υφισταμένων γεωργικών επιχειρήσεων), δεν προοιωνίζονται μέλλον λαμπρό για μια σύγχρονη και ανταγωνιστική ελληνική γεωργία. Τα λάθη πάντα πληρώνονται, αλλά πόσο άραγε φταίνε οι αγρότες (αλήθεια πού είναι το μητρώο των πραγματικών αγροτών;) όταν η πολιτεία θεωρεί αυτό το ζωτικής σημασίας για τη χώρα υπουργείο, ως παρακατιανό;
Πλην του αειμνήστου Ευαγγ. Αβέρωφ που με το μαζικό διορισμό 500 γεωπόνων άλλαξε τη φυσιογνωμία της γεωργίας, ποιος άλλος υπουργός άφησε το στίγμα του; Δυστυχώς, ουδείς. Όλοι πέρασαν σαν διεκπεραιωτές τρεχόντων θεμάτων. Κανείς τους δεν είχε το παραμικρό όραμα για τη γεωργία (πλην ορισμένων Γεν. Γραμματέων – Γεωπόνων και Γεν. Δ/ντών πριν τους καταργήσει το ΠΑΣΟΚ). Στο πέρασμά τους διέλυσαν υπηρεσίες (π.χ. την υπηρεσία Εγγείων Βελτιώσεων κ.ά.), ναρκοθέτησαν και κομματικοποίησαν υγιείς γεωργικούς συνεταιρισμούς, οι οποίοι χειραγωγήθηκαν από τους μεσάζοντες και εμπόρους μέχρις ουσιαστικής διάλυσής τους, για να λέμε σήμερα, έκπληκτοι «άλλη τιμή στο χωράφι, κι άλλη στο ράφι». Έλεγχος και προστασία; Μηδέν. Καταχρέωσαν τους αγρότες με εύκολα δάνεια, τα οποία αργότερα δεν μπορούσαν να ξεπληρώσουν, γιατί εξέλειπε η προοπτική ευχερούς τοποθέτησης των προϊόντων τους στην αγορά, αφού οι μελέτες γράφονταν στο γόνατο και το κύκλωμα έμπαινε σε άμεση λειτουργία... Ποιος υπουργός έκαμε τομές στη γεωργία; Γιατί η Πολιτεία αγνοεί συστηματικά το πολυσχιδές αντικείμενο αυτού του υπουργείου και κατ’ εξακολούθηση διορίζει στην ηγεσία άσχετα, κατά κανόνα, πολιτικά πρόσωπα;
Δεν αντιλαμβάνεται, ότι η εξασφάλιση της διατροφικής αλυσίδας του πληθυσμού είναι πρώτης προτεραιότητος για τα σημερινά δεδομένα; Οι πειραματισμοί σ’ αυτό το υπουργείο δεν έχουν θέση. Η γεωργία δεν είναι εργοστάσιο που μπαίνει σε λειτουργία ανεβάζοντας το διακόπτη. Απαιτεί προετοιμασία, κόπο και χρόνο. Απαιτεί ρεαλιστικό σχεδιασμό, προγραμματισμό δράσεων και εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων. Σ’ αυτό το υπουργείο «τα πάντα ρει» και αν οι υπουργοί και το επιτελείο τους δεν γνωρίζουν από «ροές» και δυσκολέψουν λίγο ακόμη τα πράγματα όλο και περισσότεροι Έλληνες θα λένε το «ψωμί-ψωμάκι».
Μεταξύ των προτεραιοτήτων του υπουργείου τολμούμε να υποδείξουμε μια βραχυχρόνια που ακούει στο όνομα «αυτάρκεια σε γεωργικά προϊόντα» και μια μεσοπρόθεσμη (για μάκρο, δεν υπάρχει χρόνος για παραγωγή και εξαγωγή γεωργικών προϊόντων). Στόχοι, ομολογουμένως, δύσκολοι, αλλά οι ικανοί υπουργοί στα δύσκολα φαίνονται. Ένα και πλέον εκατ. στρέμματα, κατά μη απολύτως ηλεγμένα στοιχεία, γόνιμα και αρδεύσιμα μένουν ακαλλιέργητα. Γιατί να μην καλλιεργούνται με ζωοτροφές (ενσιρομένο σόργο, καλαμπόκι, τριφύλλια); Με τέτοιες καλλιέργειες μπορούν να εκτραφούν ανά 100 στρ. περί τις 40 αγελάδες (γαλακτοκομικά, μοσχάρια – κρέας). Είναι εύκολο; Ασφαλώς όχι. Ποτέ όμως δεν είναι αργά. Τίποτε δεν είναι εύκολο, αλλά και τίποτε δεν ήταν ευκολότερο, από το να εισπράττουμε κοινοτικές επιδοτήσεις, παίζοντας τάβλι στο καφενείο.
Πού ήταν το κράτος για να κατευθύνει σωστά τη γεωργική ανάπτυξη; Υπήρξε ποτέ υπουργός με όραμα; Η ορεινή Ελλάδα φαινόταν να ερημώνεται. Μία διορατική αγροτική πολιτική θα ήταν η ενίσχυσή τους, ώστε η λιγοστή γεωργική τους παραγωγή να συνδυασθεί με την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και προοδευτικά να προχωρήσει προς τις πεδινές περιοχές. Κατά προτεραιότητα η εφαρμογή της θα έπρεπε ν’ αρχίσει από τις παραμεθόριες περιοχές. Με μια τέτοια πολιτική σήμερα θα είχαμε ζωντανή ύπαιθρο και ασφάλεια από την αγωνία της πείνας. Ας προχωρήσουμε προς την κλάψα της αδυναμίας γιατί οι πατάτες της Αιγύπτου είναι πιο φτηνές. Πάντα ήταν και θα είναι πιο φτηνές. Εμείς όμως, χωρίς δανεικά, θα μπορούμε να τις πληρώνουμε; Να γιατί επιμένουμε για έμπειρους και ικανούς υπουργούς Γεωργίας με πολυσχιδείς, λόγω του αντικειμένου, γνώσεις, ώστε να υπάρχει ελπίδα για βιώσιμη γεωργοκτηνοτροφική ανάπτυξη.
Ο κ. Πρωθυπουργός ας το προσέξει κι ας ενισχύσει με έμπειρους τεχνοκράτες αυτό το δύσκολο υπουργείο, ιδιαίτερα σημαντικό, στη σημερινή κρίση. Η «ΚΑΜΠΑΝΑ» χτυπά, χωρίς το «ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ» γιατί ο ηχολήπτης είναι γνωστός.