Ποιος πρέπει να είναι ο νέος Μητροπολίτης Ιωαννίνων...

ΓΝΩΜΕΣ

Ποιος πρέπει να είναι ο νέος

Μητροπολίτης Ιωαννίνων...

Γράφουν οι ΣΠΥΡΟΣ ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ

και ΧΑΡΗΣ ΛΕΟΝΤΑΡΗΣ*

*  Σημαντικός, οπωσδήποτε στους δύσκολους καιρούς που περνάει η πατρίδα μας, ο ρόλος τον οποίο καλείται να διαδραματίσει η Εκκλησία. Έχει, βέβαια, σήμερα η πατρίδα μας, εκεί που την κατάντησαν οι πολιτικοί μας ηγέτες, την ανάγκη της Εκκλησίας στον τομέα τον φιλανθρωπικό – κοινωνικό. Όμως το έργο της Εκκλησίας, το κύριο, αυτό που καταξιώνει την ύπαρξή της και τη δράση της, είναι έργοκαθαρά θρησκευτικό, μυστηριακό, ποιμαντικό. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο εμείς οι πολίτες που ανήκουμε στη δικαιοδοσία της Μητρόπολης Ιωαννίνων εκδηλώνουμε ζωηρό ενδιαφέρον για το νέο μητροπολίτη Ιωαννίνων τον οποίο θα εκλέξει η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος ως διάδοχο του εκλιπόντα μητροπολίτη Θεόκλητου Σετάκη.
Νιώθουμε την ανάγκη, αλλά έχουμε και την απαίτηση, οι Εκκλησιαστικοί μας ηγέτες να βρίσκονται κοντά στους ανθρώπους, να ακούνε τον παλμό της κοινωνίας, και σταθερά να κινούνται και να δραστηριοποιούνται στα πλαίσια του διακριτού ρόλου τον οποίο διαδραματίζουν μέσα σε ένα οργανωμένο κοινωνικό σύνολο, ρόλος που δεν πρέπει, σε καμιά περίπτωση, να αποστασιοποιείται από την κοινωνία της αγάπης, της ύψιστης αυτής χριστιανικής αρετής. Χαρακτηριστικές, στο σημείο αυτό, οι απόψεις, του διακεκριμένου Ιεράρχη, αρχιεπισκόπου Αλβανίας, Αναστάσιου, διατυπωμένες στο βιβλίο του "Παγκοσμιότητα και Ορθοδοξία".
"Έχει – γράφει για τον ρόλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας – την υποχρέωση να εκφραστεί με παρρησία, προφητική ενόραση και οξύτητα για την ανάγκη αλλαγής προσανατολισμού και να ανάψει κόκκινα φώτα κυκλοφορίας, ώστε να σταματήσει η λανθασμένη πορεία".
Δυστυχώς όμως· η μέχρι τώρα πορεία της Μητρόπολης Ιωαννίνων δεν μας παρέχει την ευχέρεια να αποδεχτούμε ότι ακολούθησε "τους σωστούς σηματοδότες κυκλοφορίας". Δεν είμαστε, βέβαια, σε θέση, ούτε έχουμε την απαιτούμενη ειδικότητα, κινούμενοι σε πλαίσια, καθαρά θεολογικά, να αξιοποιήσουμε, σ’ αυτόν τον τομέα, την προσφορά και το όλο έργο του εκλιπόντα μητροπολίτη Θεόκλητου Σετάκη. Έχουμε όμως το δικαίωμα, αλλά και την υποχρέωση, να αναδείξουμε, με βάση την προσωπική μας οπτική γωνία, ορισμένα βασικά ζητήματα, με τα οποία πιστεύουμε ότι μπορούμε να φωτίσουμε την παρουσία της Μητρόπολης στα πλαίσια της χριστιανικής κοινότητας του τόπου μας, αλλά και του ευρύτερου κοινωνικού χώρου. Ο προβληματισμός δεν έχει καμιά διάθεση άσκησης κριτικής του παρελθόντος· αφορά αποκλειστικά τις μελλοντικές αναγκαιότητες, με βάση το γεγονός ότι η Εκκλησία πρέπει να δείχνει εμπιστοσύνη στον άνθρωπο, να λαμβάνει υπόψη και να αποδέχεται την κριτική του.
Κοινή είναι η πεποίθηση ότι έλειψαν πολλά, όλα αυτά τα χρόνια, που επαυξάνουν έτσι τις προσδοκίες μας από το νέο μητροπολίτη. Προσδοκίες που μας επιτρέπουν να επιθυμούμε ο μητροπολίτης και όλος ο κλήρος της Μητρόπολης να κοπιούν και να ενδιαφέρονται να εκπληρώνουν την αποστολή τους, όπως αυτή καθορίζεται από τους κανόνες της Εκκλησίας και από τους νόμους της Πολιτείας. Αποστολή, κατά βάση, θρησκευτικής διαπαιδαγώγησης, που απαιτεί τις ανάλογες, καθαρές και ανιδιοτελείς δραστηριότητες (κηρύγματα, ομιλίες, εκδόσεις έργων πνευματικού περιεχομένου, προσιτές στο πλατύ κοινό, και κυρίως πόρτες ανοιχτές για όλους). Κάθε δε προσφερόμενη υπηρεσία προς τους πολίτες, στον τομέα τον κοινωνικό – φιλανθρωπικό, θα πρέπει να έχει το κριτήριο της ανθρώπινης – θα λέγαμε της ανθρωπιστικής – διάστασης, και όχι της ατομικής διάκρισης.
Κάτι τέτοιο όμως προϋποθέτει μητροπολίτη απαλλαγμένο από κοσμικές σκοπιμότητες και ξένες προς το πνευματικό και θρησκευτικό του καθήκον δραστηριότητες. Μητροπολίτη που να δημιουργεί συνθήκες διαλόγου και επικοινωνίας με τους πολίτες προς εξυπηρέτηση του καλώς εννοούμενου συλλογικού συμφέροντος. Με αυτό το περιεχόμενο στη δράση του ο νέος μητροπολίτης θα αποκαταστήσει τις σχέσεις ανάμεσα στην Εκκλησία και στην κοινωνία, σχέσεις, δυστυχώς, κλονισμένες σε πολλά σημεία και θα στεριώσει σχέσεις εσωτερικής αλληλεγγύης με τους πολίτες·
Είναι, για τούτο, πρώτιστη ανάγκη για το νέο μητροπολίτη να αποφύγει φθοροποιές πρακτικές του παρελθόντος, οι οποίες είχαν αποστασιοποιήσει τη Μητρόπολη από θεσμούς συνταγματικής τάξης και νομιμότητας, και συνεπώς δημοκρατικής λειτουργίας. Υπάρχει στη Μητρόπολη Ιωαννίνων, και μόνο σ’ αυτή από ολόκληρη την Ελλάδα, μια κληρονομιά, αντικοινωνική και αντιδημοκρατική, με προνόμια που απορρέουν όχι από τη συνταγματική τάξη και τη νομιμότητα, αλλά από τα δίσεχτα χρόνια της τουρκοκρατίας, και τα εξίσου δίσεχτα περιόδων συνταγματικής εκτροπής και ανωμαλίας του ελεύθερου βίου της πατρίδας μας.
Χρέος, ιερό μάλιστα, αυτή την κληρονομιά, με δική του προαίρεση, να την απαρνηθεί, και να θέσει βάσεις υγιείς για μια άλλη πορεία της Μητρόπολης που θα ανταποκρίνεται πλήρως στο πνεύμα της ευνομούμενης Πολιτείας και της υγιούς εκκλησιαστικής ηγεσίας, ώστε να ικανοποιεί πλήρως το κοινό περί δικαίου αίσθημα.
Αυτή η στάση του νέου μητροπολίτη απέναντι σε μια τέτοια κληρονομιά, επαχθή και φθοροποιό για τον ίδιο και για τη Μητρόπολη, αποτελεί προϋπόθεση αναγκαία, όχι όμως ικανή, για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του με αίσθημα υψηλού εκκλησιαστικού φρονήματος και πολιτικής ευθύνης. Χρειάζεται παράλληλα, με πλήρη σεβασμό προς την ιστορία την πνευματική και θρησκευτική αυτής της πόλης, και την, κατά περιόδους προσφορά της Μητρόπολης, να απαλλαγεί από σχέσεις υποταγής ή και ηγεμονίας, με παράγοντες της πολιτικής εξουσίας, σε επίπεδο τοπικό ή κεντρικό. Να απαλλαγεί επίσης από το σφιχτό εναγκαλισμό των κάθε λογής αυλοκολάκων, διορισμένων απ’ τον ίδιο εφοροεπιτρόπων και συμβούλων, καθώς επίσης και των κάθε μορφής αυτοαποκαλούμενων "ελλογιμότατων" και "ευυπόληπτων" πολιτών, που τόση ζημιά έχουν προκαλέσει στη Μητρόπολη και στην κοινωνία της πόλης. Αυτοί όλοι πρέπει, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, να απομακρυνθούν από τη Μητρόπολη, και να πάψουν να προσφέρουν τις "υπηρεσίες" τους.
Έτσι μόνο θα είναι σε θέση, απ’ την πρώτη μάλιστα στιγμή, να αντλεί τη δύναμή του και το κύρος του, από το υψηλό Εκκλησιαστικό του αξίωμα και από την εμπιστοσύνη που θα δείχνουν στο πρόσωπό του και στο έργο του οι πολίτες, αρκεί, βέβαια, να τους αντιμετωπίζει με το πνεύμα της Χριστιανικής αγάπης, της ισότητας και της δικαιοσύνης.
Έτσι μόνο θα πάψει η Μητρόπολη Ιωαννίνων να αποτελεί "οίκο εμπορίου" και να αποκτήσει την ταυτότητα του "Οίκου του Θεού" που είναι και η αποστολή της, αποστολή ταυτόσημη με βασικές πνευματικές και ηθικές αξίες, με τους ίδιους τους κανόνες της Εκκλησίας μας.
Υπάρχουν ευτυχώς, στο χώρο της Εκκλησίας αξιόλογοι πατέρες με το απαιτούμενο πνευματικό και ηθικό ανάστημα, αλλά και τη συνακόλουθη με αυτό, κοινωνική αποδοχή, κατάλληλοι για το υψηλό αξίωμα του μητροπολίτη Ιωαννίνων.
Ας ελπίσουμε ότι η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος, με αυτά τα κριτήρια θα προβεί στην εκλογή του νέου μητροπολίτη, ώστε ο ίδιος, στη συνέχεια, ("συνετός και δυνατός, πραγματικός μητροπολίτης, όχι κομματιαστός, παπάς που θα ασκεί την ποιμαντική, αφιλάργυρος, και με αγάπη για τον κόσμο και την πατρίδα", όπως ακριβώς τον προδιέγραψε ο Αρχιεπίσκοπος με τη συνέντευξή του σε τοπικό τηλεοπτικό κανάλι) να ικανοποιήσει, με την προσωπικότητα και το πνευματικό – θρησκευτικό του έργο, τη λαϊκή προσδοκία για μια γνήσια και ορθόδοξη πορεία της Μητρόπολης, όπως ακριβώς απαιτούν οι καιροί και οι ανάγκες της εποχής μας και του τόπου μας.
* Οι κ.κ. Σπύρος Εργολάβος και Χάρης Λεοντάρης είναι πρώην δημοτικοί σύμβουλοι Ιωαννίνων, Φιλόλογοι – συγγραφείς.