Τα Μουσεία, «καθρέφτης» της ιστορικής μας εξέλιξης!

ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ

Τα Μουσεία, «καθρέφτης» της ιστορικής μας εξέλιξης!

➤ Γράφει ο ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΜΠΙΓΓΟΣ*

*  Στην αρχαιότητα Μουσείο λεγόταν ο τόπος διαμονής των Μουσών, αργότερα πήρε και άλλες έννοιες. Σήμερα το Μουσείο εξυπηρετεί τρεις κυρίως σκοπούς: συλλογή, συντήρηση και παρουσίαση δημιουργημάτων του ανθρώπου ή αντικειμένων που έχουν σχέση με την Ιστορία και γενικά τις Επιστήμες. Το πρώτο Μουσείο θεωρείται αυτό που χτίστηκε από τον Πτολεμαίο Α’ στην Αλεξάνδρεια (Αιγύπτου) το 280 π.Χ. και περιλάμβανε  αγάλματα  σοφών,  αστρονομικά  όργανα και ιατρικά εργαλεία. Μέχρι το 18ο αιώνα δεν υπήρχαν δημόσια Μουσεία, μόνο ιδιωτικές συλλογές. Στα χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης η Συλλογή στο Λούβρο μετατράπηκε στο πρώτο εθνικό Μουσείο της Ευρώπης. Σημαντικό θεωρείται και το Μουσείο Αρχαιοτήτων στο Βερολίνο που ιδρύθηκε το 1830. Από τότε η ίδρυση Μουσείων πήρε ταχύ ρυθμό. Το 1870 άρχισε η συλλογή αντικειμένων λαϊκής τέχνης στα Λαογραφικά Μουσεία.
Τα Μουσεία ως συλλογή και έκθεση των δημιουργημάτων του ανθρώπου, είναι ο πιο προσιτός τρόπος στο πλατύ κοινό για τη γνωριμία με εποχές, κοινωνίες και πολιτισμούς που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη. Είναι ένας ζωντανός καθρέφτης της ιστορικής εξέλιξης από την οπτική γωνία της τέχνης. Τα διάφορα εκθέματα των Μουσείων μας δίνουν πολύτιμες πληροφορίες.
Στα Γιάννινα έχουμε σπουδαία Μουσεία, όπως το Λαογραφικό του αείμνηστου Κώστα Φρόντζου, το Βυζαντινό επίσης με αξιόλογα εκθέματα, το Αρχαιολογικό με δυσεύρετα ευρήματα από την προϊστορική Ήπειρο, επιγραφικές σπάνιες μαρτυρίες και διάφορα νομίσματα για την πολιτική και διοικητική οργάνωση της Ηπείρου. Στο Αρχαιολογικό επισημαίνουμε ιδιαίτερα την μαρμάρινη σαρκοφάγο από το Λαδοχώρι Θεσπρωτίας που παρουσιάζει παραστάσεις κυρίως από την Ιλιάδα, όπως την αναχώρηση του πολεμιστή και τον Πρίαμο με τα πολύτιμα δώρα να ικετεύει τον Αχιλλέα να του δώσει το νεκρό Έκτορα (ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ 2, ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑ, ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ, Ω, σελ. 217-219): «Θυμήσου τον πατέρα σου, ισόθεε Πηλείδη… αλλ’ έλα τώρα κάθισε και, αν και λυπημένοι, τους πόνους ας κλείσομεν στα βάθη της ψυχής μας». Επίσης σπουδαίο είναι το Δημοτικό Εθνογραφικό Μουσείο Ιωαννίνων που στεγάζεται από το 1933 στο Τζαμί του Ασλάν πασά, το οποίο οικοδμήθηκε το 1618.
Εντυπωσιακό είναι και το Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας του Παύλου Βρέλλη που ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 1983. Ο επισκέπτης κινείται μπροστά από βουνά, σπίτια, σπηλιές, εκκλησιές, σοκάκια, κλπ., ακολουθώντας μία ατέρμονα πορεία, η οποία αποδίδεται με σπάνιο ευρηματικό τρόπο από τον μεγάλο καλλιτέχνη Παύλο Βρέλλη. Έτσι, η Ελληνική Ιστορία 24 αιώνων (500 π.Χ. – 2000 μ.Χ.) παρουσιάζεται μέσα από 37 θέματα – αναφορές, επίσης δικές του επιλογές.
Σημαντικά Μουσεία έχουμε και στους άλλους Νομούς της Ηπείρου, αλλά και στο ιστορικό Νησί των Φαιάκων, την γειτονική πανέμορφη Κέρκυρα, είναι το Μουσείο Σολωμού. Όπως είναι γνωστό, ο Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του και μέχρι το θάνατό του (1798-1857) στην Κέρκυρα, όπου και έγραψε το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο μέρος του έργου του, συμπεριλαμβανομένων και των «Ελεύθερων Πολιορκημένων». Στο σπίτι του Σολωμού (στην Κέρκυρα) ιδρύθηκε από την Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών και λειτουργεί ως «Μουσείο Σολωμού» το Κέντρο Σολωμικών Σπουδών. Στο Μουσείο φυλάσσεται το γραφείο του Σολωμού και ένα μικρό αυτόγραφό του. Παράλληλα υπάρχει φωτογραφικό υλικό, αναφερόμενο στους χώρους, στα πρόσωπα και στα γεγονότα που έχουν σχέση με τη ζωή, το έργο και την εποχή του Σολωμού.
Επίσης υπάρχει πλούσια Σολωμική βιβλιοθήκη, η οποία συνεχώς εμπλουτίζεται και η οποία περιλαμβάνει όλες τις παλαιές εκδόσεις του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν», αλλά και σειρά προσωπογραφιών του μεγάλου μας Εθνικού ποιητή και των μελών της Σολωμικής Σχολής.
Είναι λοιπόν πολύ μεγάλη η αξία των Μουσείων. Μουσεία και μάλιστα Λαογραφικά μπορούν να οργανωθούν από τους δραστήριους κατοίκους και στα αναπτυσσόμενα προάστια της πολυθρύλητης πόλης των Ιωαννίνων, όπως στα Μάρμαρα, στο Νεοχωρόπουλο, στο Σταυράκι που λειτουργεί Δημόσιο Γυμνάσιο και ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια (Γένεσις και Δωδωναία). Σε συνδυασμό με άλλα αξιόλογα έργα που είναι απαραίτητα να πραγματοποιηθούν σε αυτές τις αναπτυσσόμενες περιοχές, μπορούν να γίνουν ακόμα πιο λαμπρές πνευματικές εστίες, «στολίδια» για όλη την ευρύτερη περιοχή.

* Ο κ. Αναστάσιος Μπίγγος είναι Επίτιμος Σύμβουλος Φιλολόγων Ιωαννίνων, υποψήφιος Δημ. Σύμβουλος Ιωαννίνων με την «Ανεξάρτητη Δημοτική Πρωτοπορία».