Η μάνα, το ιερότερο πρόσωπο και για τον πιο σκληρό ηγέτη!

ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΕΣ

Η μάνα, το ιερότερο πρόσωπο

και για τον πιο σκληρό ηγέτη!

Το παράδειγμα του Ρωμαίου στρατηγού Κοριολανού

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΕΜΟΣ

*  Η δεύτερη Κυριακή του Μαΐου καθιερώθηκε ως ημέρα της Μητέρας. Και αυτό για να τιμηθεί το ιερότερο πρόσωπο για κάθε άνθρωπο στον κόσμο. Και τονίζεται κάθε φορά η αστείρευτη αγάπη για τα παιδιά της και οι θυσίες που μπορεί να κάμει γι’ αυτά.
Υπάρχει και μία άλλη πλευρά του θέματος: Η παράκληση της μητέρας εξευμενίζει τον σκληρόκαρδο ηγέτη γιο της. Η αρχή αυτή, η πλευρά αυτή επαληθεύεται στο πρόσωπο ενός Ρωμαίου στρατηγού, του Γάιου Γναίου Μάρκιου, ο οποίος επονομάστηκε Κοριολανός.
Ο Γάιος Γναίος Μάρκιος ήταν Ρωμαίος στρατηγός του 5ου π.Χ. αιώνα. Ήταν ανδρείος, ευγενής, εγκρατής, δίκαιος, αλλά ισχυρόγνωμος και του άρεσαν οι πόλεμοι. Άλλωστε αφορμή συχνών πολέμων έδιναν οι Ουόλσκοι. Οι Ουόλσκοι ήταν γειτονικός λαός των Ρωμαίων. Αρχαία ιταλική φυλή αγνώστου προελεύσεως. Επολέμησαν με μανία εναντίον των Ρωμαίων από το 500 π.Χ. μέχρι το 300 π.Χ. περίπου, μέχρις ότου σιγά – σιγά υποτάχτηκαν στους Ρωμαίους και εκλατινίστηκαν.
Στον πόλεμο που έγινε το 493 π.Χ. ο στρατηγός Γάιος Γναίος Μάρκιος κατέλαβε την πόλη των Ουόλσκων Κοριόλη. Το γεγονός αυτό ενθουσίασε τους Ρωμαίους, οι οποίοι για την νίκη του αυτή τον επωνόμασαν Κοριολανό.
Η υπεροψία του, όμως, ως πατρικίου προκάλεσε το μίσος του λαού εναντίον του. Το 490 π.Χ. καταδικάστηκε σε εξορία. Αγανακτισμένος από την αγνωμοσύνη του λαού, που ελησμόνησε τις τόσες ευεργεσίες του ο Κοριολανός κατέφυγε στους Ουόλσκους, τους οποίους τόσες φορές είχε νικήσει άλλοτε και τους εξήγειρε τώρα εναντίον της πατρίδας του και ανέλαβε μάλιστα ο ίδιος την αρχηγία τους.
Μάταια η Ρωμαϊκή Σύγκλητος αγωνίστηκε στέλνοντας πρεσβείες να αναχαιτίσει την ορμή του, κατευνάζοντας την οργή του εναντίον της Ρώμης. Τότε η αδελφή του Κοριολανού Ποπλικόλα Βαλερία, αφού πήρε μαζί της την μητέρα του Βετουρία, την οποία υπεραγαπούσε ο Κοριολανός, την σύζυγό του Βολουμνία και τα παιδιά του, πήγαν στο εχθρικό στρατόπεδο και συνάντησαν τον Κοριολανό.
Οι παρακλήσεις της μητέρας του Βετουρίας έκαμψαν τον εξαγριωμένο ήρωα και είπε στην μητέρα του: «Νενίκηκας νίκην ευτυχή τη πατρίδι, εμοί δε ολεθρίαν»… [=Ενίκησες (μητέρα) νίκη ευτυχή για την πατρίδα, αλλά για μένα καταστροφική]. Η φωνή της μάνας έχει τέτοια επίδραση στην ψυχή του παιδιού της που την ημερεύει, όσες άγριες διαθέσεις και να έχει…
Ο Κοριολανός, μετά από αυτό, διέλυσε αμέσως το στράτευμα των Ουόλσκων, οι οποίοι εκδικούμενοι τον εφόνευσαν. Αυτό προέβλεψε όταν είπε στη μητέρα του ότι η νίκη της αυτή θα είναι καταστροφική για τον ίδιο «…εμοί δε ολεθρίαν».
Το θέμα αυτό αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς λογοτέχνες, ποιητές, πεζογράφους, μουσικούς, κλπ.
Όλοι αυτοί εμπνεύστηκαν και έγραψε ο καθένας κάτι από τη ζωή του μεγάλου Ρωμαίου στρατηγού…
Ξεχωρίζει, όμως, από όλα η τραγωδία που έγραψε ο Σαίξπηρ με τον τίτλο «Κοριολανός».
Ο Σαίξπηρ στηρίχτηκε στις πληροφορίες του Πλουτάρχου και τη λαμπρή «Εισαγωγή» του Μπετόβεν.
Θα ιδούμε μια σκηνή από το κείμενο του Σαίξπηρ: Οι τρεις γυναίκες, η μητέρα του Κοριολανού Βετουρία, η σύζυγος του Βολουμνία και η αδελφή του Βαλερία είναι γονατιστές μπροστά του και τον θερμοπαρακαλούν. Ο Κοριολανός δεν απάντησε σε όσα του είπαν οι τρεις γυναίκες. Και τότε, η σύζυγός του η Βολουμνία είπε: «Γυναίκες γονατίστε να τον ντροπιάσουμε. Για το όνομα Κοριολανός δείχνει περισσότερη υπερηφάνεια παρά οίκτο για τις παρακλήσεις μας. Ας γονατίσουμε για να δώσουμε ένα τέλος και ύστερα να γυρίσουμε στη Ρώμη να πεθάνουμε μαζί με τους γειτόνους μας». Ο Κοριολανός έριξε μια ματιά στις γονατισμένες γυναίκες, ύστερα προχώρησε και έπιασε αμίλητος το χέρι της μητέρας του Βετουρίας λέγοντας: «Ω μητέρα μου, τι έκανες; Κύτταξε, ανοίγουν οι ουρανοί και οι θεοί κυττάζουν κάτω και γελούνε μ’ αυτή την τερατώδη σκηνή. Μητέρα μου, κέρδισες μια νίκη εύκολη για τη Ρώμη, αλλά πίστεψέ με, για το παιδί σου αυτή η νίκη θα είναι καταστροφή αν όχι ο θάνατός του. Μα ας γίνει ό,τι γίνει».
Έπειτα στράφηκε προς τον Αμφίδιο, τον στρατηγό των Ουόλσκων: «Αμφίδιε, αδυνατώντας να κάνω πόλεμο, θα κλείσω ωφέλιμη ειρήνη. Πες μου, φίλε Αμφίδιε, αν βρισκόσουνα εσύ στη θέση μου θα άκουγες λιγότερο τη μητέρα σου;». Και ο Ουόλσκος στρατηγός απάντησε: «Μα κι εγώ κατασυγκινήθηκα».
Ο Κοριολανός τότε του είπε: «Πες μου, όμως, φίλε, τι είδους ειρήνη θέλεις να γίνει; Γιατί εγώ μια φορά δεν θα ξαναπάω στη Ρώμη, θα έρθω μαζί σας και σε παρακαλώ να με βοηθήσεις σ’ αυτό το ζήτημα».
Ο Αμφίδιος έδειχνε πως συμφωνούσε, ωστόσο, από μέσα του είπε: Χαίρομαι που βρέθηκες σε τέτοια θέση που να μη μπορείς να συμβιβάσεις τον οίκτο με την τιμή, ωστόσο, εγώ απ’ αυτό θα κυττάξω να βγάλω το κέρδος μου…
Και υπογείως ο Αμφίδιος οργάνωσε ολόκληρη συνωμοσία. Και, όταν βρέθηκαν όλοι μαζί εφώναξαν: «Σκοτώστε τον! Σκοτώστε τον! Σκοτώστε τον!».
Και πριν ο Κοριολανός προλάβει να αμυνθεί ο Αμφίδιος με τους συνωμότες του ορμούν και τον χτυπούν με τα σπαθιά τους. Ο Κοριολανός έπεσε αιμόφυρτος. Ο Αμφίδιος πηδάει ξαφνικά και πατάει θριαμβευτικά επάνω στο πτώμα του…
Μια βαρειά καταθλιπτική σιωπή απλώθηκε ξαφνικά πάνω από τον τόπο του δράματος. Όλοι και αυτοί ακόμη οι συνωμότες, κύτταζαν το καταματωμένο σώμα του θρυλικού στρατηγού (Κοριολανού) που κοίτονταν κατάχαμα, ένας θλιβερός άψυχος σωρός και δεν πίστευαν στα μάτια τους.
Τότε ακούστηκε η τρεμάμενη φωνή του Αμφίδιου που έλεγε: Τώρα πέρασε ο θυμός μου και αισθάνομαι λύπη. Τρεις από τους καλούς πολεμιστές ας με βοηθήσουν να σηκώσουμε το πτώμα. Χαμηλώστε τα δόρατά σας και χτυπείστε πένθιμα τα τύμπανα. Αν και στην πόλη αυτή έκανε πολλές γυναίκες χήρες και στέρησε από πολλούς τα παιδιά τους, που ακόμα κλαίνε, ωστόσο, αφήνει μια ένδοξη φήμη.
Βοηθείστε. Ο Αμφίδιος έσκυψε πρώτος και με τη βοήθεια τριών πολεμιστών σήκωσαν το πτώμα. Ύστερα ενώ οι σάλπιγγες και τα τύμπανα χτυπούσαν ένα πένθιμο εμβατήριο προχώρησαν φέροντας το πτώμα του Κοριολανού στην τελευταία του κατοικία…
Οι πρόκριτοι και οι γέροντες του διοικητικού συμβουλίου με βαρειά βήματα και δακρυσμένα μάτια ακολούθησαν σιωπηλοί, θαρρείς και κήδευαν ένα μεγάλο δικό τους ήρωα και όχι έναν ξένο».
Ο Άγγλος ποιητής Τόμας Έλιοτ (1888-1966) έγραψε ποίημα μεγάλο με τον τίτλο «Κοριολανός», που χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο επιγράφεται: «Θριαμβευτική πορεία» και το δεύτερο: «Δυσκολίες πολιτευομένου».
Ο Πλούταρχος έγραψε τους παράλληλους βίους: «Αλκιβιάδης – Κοριολανός».