Επειγόντως να μπει «φρένο» στην ερήμωση των χωριών της Ηπείρου

ΦΘΙΝΟΥΣΑ Η ΠΟΡΕΙΑ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ!

Κ. ΤΑΣΟΥΛΑΣ: Οδηγός μας μπορεί να είναι το αναπτυξιακό παράδειγμα του Μετσόβου…

Η νεοσύστατη Υποεπιτροπή της Βουλής πραγματοποίησε την πρώτη της συνεδρίαση στην Αθήνα

Συχνά γίνεται λόγος για τη φθίνουσα πορεία που ακολουθεί η ύπαιθρος, η οποία είναι πολύ πιο εμφανής στα ορεινά τμήματα της χώρας μας, που έχουν, συν τοις άλλοις και το μειονέκτημα της γεωγραφικής απομόνωσης και δύσκολης πρόσβασης.

Το πρόβλημα είναι μείζονος σημασίας και για την Ήπειρο, η ορεινή ζώνη της οποίας είναι σήμερα αντιμέτωπη με κίνδυνο πλήρους ερήμωσης, με τα χωριά της να μετατρέπονται σταδιακά σε «φαντάσματα». Υπάρχει περίπτωση να αλλάξει κάτι; Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά. Ωστόσο, θετικό βήμα αποτελεί η σύσταση ειδικής Υποεπιτροπής στη Βουλή για τις Ορεινές Περιοχές. Το Σώμα πραγματοποίησε την πρώτη του συνεδρίαση στην Αθήνα υπό την προεδρία του Κώστα Τασούλα, ο οποίος υπήρξε εξάλλου ο κινητήριος «μοχλός» για τη σύστασή του. Ο κ. Τασούλας αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στο παράδειγμα του Μετσόβου, τονίζοντας ότι μπορεί να αποτελέσει οδηγό και για τις υπόλοιπες ορεινές περιοχές. 

Στην πρώτη αυτή συνεδρίαση της Υποεπιτροπής συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης και η Δήμαρχος Μετσόβου Μαρία - Χριστίνα Αβέρωφ.

Κρίσιμος ρόλος

Ιδιαίτερης σημασίας για περιφέρειες όπως η Ήπειρος, μεγάλο τμήμα της οποίας είναι ορεινό και δυσπρόσιτο, αποτελεί το γεγονός ότι λειτουργεί πλέον στους κόλπους της Βουλής μία Υποεπιτροπή που έχει ως αποστολή της την αναζήτηση δράσεων και πολιτικών που μπορούν να συμβάλλουν στο ξαναζωντάνεμα των ορεινών περιοχών της χώρας. Αυτό ήταν το θέμα της πρώτης συνεδρίασης της Επιτροπής που έγινε στη Βουλή όπου συζητήθηκαν «Πολιτικές για την αναγέννηση των ορεινών περιοχών». Η αλήθεια πάντως είναι ότι ο συγκεκριμένος φορέας θα χρειαστεί να δουλέψει συστηματικά και με επιμονή, καθώς το στοίχημα δεν είναι καθόλου εύκολο, αν αναλογιστεί κανείς την εικόνα που παρουσιάζουν σήμερα οι ορεινές περιοχές ανά την Ελλάδα. Μία εικόνα πληθυσμιακής συρρίκνωσης, εγκατάλειψης της παραγωγικής δραστηριότητας και εν τέλει ερήμωσης.

Μεγάλο το στοίχημα

Η κατάσταση αυτή, δηλαδή η φθίνουσα πορεία που ακολουθεί τις τελευταίες δεκαετίες η ορεινή Ελλάδα συναντάται και στην Ήπειρο. Είναι μάλιστα πιο εμφανής εδώ σε σχέση με άλλες περιφέρειες, ιδιαίτερα στους Νομούς Ιωαννίνων και Άρτας, μεγάλα τμήματα των οποίων είναι δυσπρόσιτα και στερούνται ακόμα και στοιχειωδών υποδομών. Χωριά και ορεινοί οικισμοί με δύσκολη οδική πρόσβαση, κλειστά σχολεία, χωρίς υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας κοντά, είναι δύσκολο να προσελκύσουν νέους ανθρώπους που θα τους δώσουν πνοή.

Εδώ λοιπόν βρίσκεται το μεγάλο στοίχημα για τη νέα Υποεπιτροπή της Βουλής, η οποία έχει τη δυνατότητα να επεξεργαστεί προγράμματα που μπορούν να αλλάξουν τα σημερινά δεδομένα, τουλάχιστον σε έναν βαθμό. Η Υποεπιτροπή έχει πάντως στο πλευρό της το Πολυτεχενείο, το οποίο υλοποιεί τα τελευταία χρόνια ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα στο Μέτσοβο που έχει στο επίκεντρό του τις ορεινές περιοχές. Εξάλλου, το παράδειγμα του Μετσόβου μπορεί να έχει εφαρμογή και σε άλλες αντίστοιχες ορεινές περιοχές.

Ο Κώστας Τασούλας

Τη σημασία της αποστολής της Υποεπιτροπής Ορεινών Περιοχών τόνισε και ο Πρόεδρος της Βουλής Κώστας Τασούλας κατά την πρώτη της συνεδρίαση, ζητώντας από τα μέλη της και τους συνεργαζόμενους αυτοδιοικητικούς και πανεπιστημιακούς φορείς να «πειθαναγκάσουν» την Πολιτεία με ιδέες και προτάσεις που θα συμβάλουν αποφασιστικά στην τήρηση της συνταγματικής επιταγής για ανάγκη μέριμνας του Κράτους για τις ορεινές περιοχές της χώρας. 

Εξηγώντας τους λόγους που οδήγησαν στη συγκρότηση της Υποεπιτροπής, ώστε να είναι αυτοτελής και ξεχωριστή από την Υποεπιτροπή Νησιωτικών Περιοχών, τόνισε ότι «είναι δύο διαφορετικά εντελώς γεωγραφικά σχήματα, τα οποία έχουν εντελώς διαφορετικές ανάγκες και επειδή και για τα δύο μεριμνά το άρθρο 101 του Συντάγματος και καλεί τη νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία να φροντίζουν για την ανάπτυξή τους, έπρεπε, εμείς, ως νομοθετική λειτουργία, να εξοπλίσουμε το σκέλος των επιχειρημάτων των ορεινών περιοχών αυτοτελώς, με τέτοια επιχειρήματα, ώστε να έχουμε εύλογη φιλοδοξία η Διοίκηση, εν συνεχεία, αυτά τα συγκροτημένα επιχειρήματα όχι απλώς να τα ακούσει ή να τα δεχτεί, αλλά και να τα υλοποιήσει».

Το παράδειγμα Μετσόβου

Ειδική αναφορά έκανε ο κ. Τασούλας στο Πολυτεχνείο, το οποίο πρωτοστατεί, όπως είπε, σε κάτι πρωτοποριακό που είναι και ένα είδος προανακρούσματος προς την αποστολή για την ανάπτυξη των ορεινών περιοχών. 

Αναφέρθηκε μάλιστα στην ίδρυση και λειτουργία εδώ και χρόνια του Μετσόβιου Διεπιστημονικού Κέντρου Έρευνας στο Μέτσοβο, τονίζοντας πως έγινε ως ανταπόδοση από το Πολυτεχνείο της προσφοράς των ευεργετών του Μετσόβου. «Το Μέτσοβο είναι η «Alma Mater» του ευεργετισμού, αλλά είναι και η «Alma Mater» του αναπτυξιακού υποδείγματος, το οποίο αν το επικαιροποιήσουμε, θα μπορέσουμε να συνεισφέρουμε προς τη Διοίκηση, προς την Κυβέρνηση αυτά ακριβώς τα επιχειρήματα που χρειαζόμαστε για την ανάπτυξη των ορεινών περιοχών, ώστε να είμαστε σύμφωνοι με το Σύνταγμα», σημείωσε.

«Υπάρχει η βούληση…»

Ο Πρόεδρος της Βουλής υπογράμμισε πως το Μέτσοβο αναπτύχθηκε επειδή ο Ευάγγελος Αβέρωφ στα νιάτα του έπεισε έναν ευεργέτη μετσοβίτικης καταγωγής που ζούσε στην Ελβετία, τον Βαρώνο Μιχαήλ Τοσίτσα, να αφήσει μία περιουσία τριών εκατ. δολαρίων και να διοχετευθούν αυτά τα χρήματα σε δράσεις, οι οποίες επεβίωσαν διαχρονικά, απέδωσαν διαχρονικά και στήριξαν αυτό το πρωτοφανές αναπτυξιακό υπόδειγμα. «Στόχος μας είναι τώρα να καταλύσουμε το πρωτοφανές του Μετσόβου, να μην είναι πρωτοφανές, αλλά να είναι επαναλαμβανόμενο. Να πετύχουμε, δηλαδή, αυτό το υπόδειγμα να εφαρμοστεί και σε άλλες περιοχές εκσυγχρονισμένο, βέβαια, γιατί αυτό ήταν ένα υπόδειγμα του 1950, το οποίο επεβίωσε. Θέλει και αυτό διορθώσεις, αλλά πρέπει να επαναληφθεί», είπε χαρακτηριστικά.

Καταλήγοντας, ο Κ. Τασούλας διαβεβαίωσε πως «υπάρχει η γνώση, υπάρχει η πολιτική βούληση, υπάρχει η θεσμική κατοχύρωση, υπάρχει το Σύνταγμα. Αυτό που πρέπει θα το κάνουμε… Πρέπει να δικαιωθεί αυτή η προσπάθεια όχι ως προσπάθεια συντάξεως εκθέσεων ή προτάσεων, αλλά ως προσπάθεια πειθαναγκασμού της Διοίκησης μέσω επιχειρημάτων για την πειστική ανάπτυξη των ορεινών περιοχών που τόσο ξεχωριστές είναι και που τόσο ανάγκη το έχουν». Εξέφρασε δε τη χαρά του που η Βουλή πρωτοστατεί σε τέτοιες πρωτοβουλίες.

Ο Αλέκος Καχριμάνης

Καλή αρχή χαρακτήρισε ο Αλέκος Καχριμάνης σε ανάρτησή του την πρώτη συνεδρίαση της Υποεπιτροπής Ορεινών Περιοχών της Βουλής, τονίζοντας πάντως ότι χρειάζονται σχέδιο και πολύπλευρες παρεμβάσεις για να αλλάξει η σημερινή εικόνα.

 Συγκεκριμένα, ο Περιφερειάρχης αναφέρει σχετικά τα εξής: «Είναι γεγονός πως χρειάζεται ένας ειδικός σχεδιασμός με συγκεκριμένη στόχευση για τις ορεινές περιοχές! Απαιτούνται ριζικές παρεμβάσεις που θα λύσουν προβλήματα, θα ανακόψουν την ερήμωση στα χωριά και θα διαμορφώσουν συνθήκες ισόρροπης ανάπτυξης. Χρειάζεται δουλειά στις υποδομές, την προσβασιμότητα, την αντιμετώπιση συγκοινωνιακών ανισοτήτων, τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα και κίνητρα στους νέους που ζουν στις ορεινές περιοχές».