Ανησυχητικές διαστάσεις έχει λάβει το φαινόμενο και στην Ήπειρο

ΕΦΥΓΑΝ ΟΙ ΝΕΟΙ, ΕΡΗΜΩΝΟΥΝ ΤΑ ΧΩΡΙΑ!

Δεκάδες σχολικές μονάδες δε θα λειτουργήσουν και φέτος στο Ν. Ιωαννίνων και στους γειτονικούς καθώς δεν υπάρχουν αρκετοί μαθητές • Μεγάλο το πλήγμα από το κλείσιμο δημόσιων υπηρεσιών

«Ανάχωμα» ζωής οι προνοιακές δομές σε ακριτικές περιοχές…

Όσο πάει και εντείνεται η ερήμωση της υπαίθρου, η οποία ειδικά σε περιοχές ακριτικές και φτωχότερες όπως η Ήπειρος γίνεται ακόμα πιο αισθητή με το πέρασμα του χρόνου.

Το φαινόμενο έχει λάβει άκρως ανησυχητικές διαστάσεις, με σοβαρές παράπλευρες «απώλειες» όπως το κλείσιμο σχολικών μονάδων στα χωριά εξαιτίας της έλλειψης ικανού μαθητικού πληθυσμού για να τις συντηρήσει. Στο πλαίσιο αυτό, δεκάδες Δημοτικά και Νηπιαγωγεία θα μείνουν κλειστά τη νέα χρονιά στους τέσσερις Νομούς της περιφέρειάς μας, σπρώχνοντας προς τις πόλεις τις λίγες νέες οικογένειες που έχουν απομείνει στους μικρούς οικισμούς. Στην εγκατάλειψη της υπαίθρου συμβάλλουν εξάλλου τα απανωτά λουκέτα σε τράπεζες και δημόσιες υπηρεσίες οι οποίες εξυπηρετούσαν τους μόνιμους κατοίκους της. 

Το… ρεύμα πάντως μπορεί να αναστραφεί σε βάθος χρόνου με τις κατάλληλες πολιτικές. Προς το παρόν κρίσιμη είναι η στήριξη δομών πρόνοιας που λειτουργούν ακόμα σε ακριτικές κυρίως περιοχές.

Μειώνονται οι μαθητές

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία που αποδεικνύουν την πορεία συρρίκνωσης του πληθυσμού της υπαίθρου είναι η διαρκής μείωση του μαθητικού δυναμικού της.

Η έλλειψη παιδιών στα χωριά και στους τέσσερις Νομούς της Ηπείρου, καθώς ελάχιστες νέες οικογένειες έχουν απομείνει πλέον σ’ αυτά, οδηγεί κάθε χρόνο στο κλείσιμο και μερικών ακόμα σχολικών μονάδων από εκείνες που για πολλές δεκαετίες λειτουργούσαν σ’ αυτά. Έτσι, για το νέο σχολικό έτος το υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε πως σε όλη την Ήπειρο θα μείνουν κλειστά 40 Δημοτικά Σχολεία και Νηπιαγωγεία με την αιτιολογία της έλλειψης μαθητών και μαθητριών. Κάποια από αυτά δεν λειτούργησαν και πέρυσι ή τα αμέσως προηγούμενα χρόνια, όμως είναι ξεκάθαρο πως κάθε φορά προστίθενται και νέα λουκέτα.

Λουκέτα σε σχολεία

Στον Νομό Ιωαννίνων ανήκει η πλειοψηφία των σχολικών μονάδων στις οποίες δεν πρόκειται να χτυπήσει κουδούνι τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, με τα περισσότερα να είναι σχολεία ορεινών οικισμών. Ακόμα και μεγάλα χωριά θα εμίνουν φέτος χωρίς σχολική μονάδα, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το Τσεπέλοβο Ζαγορίου!

Πιο αναλυτικά, στον Νομό Ιωαννίνων κλειστά θα μείνουν τη νέα σχολικά χρονιά τα Νηπιαγωγεία Αβγού, Βοτονοσίου, Δίστρατου, Επισκοπικού, Ηλιόκαλης, Κεφαλοχωρίου, Πλατανούσας, Τσεπελόβου και τα Δημοτικά Σχολεία 25ο Ιωαννίνων, Ασβεστοχωρίου, Ζωοδόχου, Κεφαλοχωρίου, Κοντινών, Ματσουκίου, Νεοχωρόπουλου, Πλατανούσας, Ποταμιάς και Τσεπελόβου.

Στην Άρτα δε θα λειτουργήσουν το 7ο νηπιαγωγείο, τα Νηπιαγωγεία Γαβριάς, Κεραμάτων, Κυψέλης, Λουτρότοπου, Πέτρας, Ροδαυγής και τα Δημοτικά Σχολεία Αμπελιών Αμμότοπου, Κομμένου και Παλαιοκατούνας.

Στη Θεσπρωτία κλειστά θα είναι τα Νηπιαγωγεία Γκρίκας, Κεστρίνης, Γκρίκας -Ψάκας και τα Δημοτικά σχολεία Κεστρίνης και Μαζαρακιάς. Τέλος, στην Πρέβεζα δεν θα λειτουργήσουν τα Νηπιαγωγείς Αρχαγγέλου, Βαλανιδοράχης, Βουβοποτάμου, Καστροσυκιάς, Πέτρας και το 1ο ειδικό νηπιαγωγείο Πρέβεζας.

Φεύγουν στην πόλη

Τι θα γίνει λοιπόν τη νέα χρονιά με τις οικογένειες που ζουν σε χωριά, έχουν μικρά παιδιά αλλά σχολείο δεν υπάρχει για να τα στείλουν; Θα χρειαστεί να μεταφέρονται καθημερινά στις πιο κοντινές μονάδες, οι οποίες ειδικά για ορισμένα απομακρυσμένα χωριά, απέχουν δεκάδες χιλιόμετρα! Πρόκειται για ζήτημα που απασχολεί όσους έχουν απομείνει στην ύπαιθρο, κάποιο εκ των οποίων επιλέγουν, για χάρη των παιδιών τους, να μετακομίσουν σε κοντινές πόλεις εγκαταλείποντας τις γεωργοκτηνοτροφικές δραστηριότητές τους σ’ αυτά. 

Κλείνουν υπηρεσίες

Η φυγή και των τελευταίων οικογενειών με παιδιά θα αφήσει τα χωριά της Ηπείρου σχεδόν έρημα, με λίγους μόνο ηλικιωμένους να… φυλούν Θερμοπύλες. Κι αυτοί με τη σειρά τους αντιμετωπίζουν προβλήματα. 

Από τη μία, είναι η ανασφάλεια που δημιουργεί η απουσία κόσμου, ειδικά στους ακριτικούς οικισμούς. Μία ανασφάλεια που κάνει και τους ηλικιωμένους να αφήνουν το σπίτι τους, τουλάχιστον τους δύσκολους χειμερινούς μήνες, πηγαίνοντας να μείνουν με τα παιδιά τους. Από την άλλη είναι η απουσία υπηρεσιών όπως τράπεζες, ΔΟΥ και ΕΛΤΑ που δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τη ζωή των λιγοστών κατοίκων της υπαίθρου. Ήδη τα τελευταία χρόνια έκλεισαν υποκαταστήματα και δημόσιες δομές ακόμα και σε κωμοπόλεις της Ηπείρου με οικονομική δραστηριότητα και κίνηση όπως η Κόνιτσα, το Δελβινάκι, το Μέτσοβο και οι Φιλιάτες και όλα δείχνουν πως θα υπάρξει και συνέχεια. 

Να μπει «φρένο»…

Αυτή η πορεία ερήμωσης της υπαίθρου μοιάζει πολύ δύσκολο να ανακοπεί και ακόμα δυσκολότερο να αναστραφεί. Για να γίνει κάτι τέτοιο, θα πρέπει η Πολιτεία να εφαρμόσει μία σειρά από κατάλληλες πολιτικές δίνοντας καταρχήν σημαντικά κίνητρα, οικονομικά και φορολογικά, σε όσους θέλουν να ζήσουν σε χωριά και δημιουργώντας φυσικά κατάλληλες υποδομές, εκπαιδευτικές, προνοιακές και άλλες για να φέρουν και τις οικογένειές τους και να μείνουν μόνιμα σ’ αυτά. Κίνητρα πρέπει να δοθούν και σε επιχειρήσεις για να δραστηριοποιηθούν στην ύπαιρθο ανοίγοντας νέες θέσεις εργασίας.

Θα χρειαστούν πάντως αρκετά χρόνια για να γίνει αυτό, όμως τίποτε δεν είναι ακατόρθωτο. Προγράμματα, για παράδειγμα, όπως αυτά για Νέους Αγρότες είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, έστω κι αν η ανταπόκριση νέων ανθρώπων δεν είναι πάντα η επιθυμητή. 

Οι δομές μέριμνας

Σημαντική για τον τόπο είναι, εξάλλου, η λειτουργία τα τελευταία χρόνια δομών κοινωνικής μέριμνας σε απομακρυσμένες περιοχές και της Ηπείρου, όπως το Παράρτημα της Κιβωτού του Κόσμου σε Πωγωνιανή και Κόνιτσα όπως και οι Μονάδες Προστασίας Παιδιού στις ίδιες ακριτικές κωμοπόλεις, αλλά και η δομή φιλοξενίας προσφύγων στα Δολιανά. Ωφελούμενοι των δομών αυτών και προσωπικό δίνουν ζωή και ζωντάνια στις περιοχές όπου αυτές λειτουργούν.

Προβάλλει επομένως ως επιβαλλόμενη η στήριξή τους από την Πολιτεία μέσω της αναγκαίας χρηματοδότησης, προκειμένου να συνεχίσουν απρόσκοπτα το έργο τους που, εκτός από προνοιακό, είναι ταυτόχρονα κοινωνικό και σε ορισμένες περιπτώσεις και εθνικό.