Δύο εγγραφές με Ηπειρωτικό ενδιαφέρον στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά
Την εγγραφή 19 νέων στοιχείων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας ανακοίνωσε χθες το Υπουργείο Πολιτισμού.
Δύο μάλιστα αφορούν την Ήπειρο: Το Αντάμωμα των Σαρακατσαναίων στον Γυφτόκαμπο και οι αμπελουργικές παραδόσεις Μετσόβου - Κατώγι Αβέρωφ.
Τα Δελτία για τα 19 στοιχεία άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς υποβλήθηκαν το 2022. Έτυχαν συστηματικής επεξεργασίας από τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την Εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) και, φυσικά, τις ίδιες τις κοινότητες των φορέων.
Σε δηλώσεις της η Υπουργός Λίνα Μενδώνη, ανέφερε μεταξύ άλλων: «Με την εγγραφή δεκαεννέα νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, το Υπουργείο Πολιτισμού κάνει ένα ακόμα σημαντικό βήμα για την προστασία και ανάδειξη της συλλογικής μας ταυτότητας. Τα στοιχεία που εγγράφονται εμπεριέχουν το αποτύπωμα των ανθρώπων στο διάβα του χρόνου. Ένα αποτύπωμα που συμπυκνώνει την εμπειρία, τη γνώση, τις δεξιότητες, την ευρηματικότητα, τη δημιουργικότητα και το συναίσθημα του λαού μας όπως αυτά εκδηλώνονται σε διάφορους τόπους, αποτελώντας ψηφίδες της εθνικής μας αυτοσυνειδησίας. Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά της πατρίδας μας φέρει βαθιά τα ίχνη ενός πλούσιου και, ως κάποιο βαθμό, ανεξερεύνητου παρελθόντος του λαού μας. Ταυτόχρονα είναι βιωμένη παράδοση, ζωντανό στοιχείο του Πολιτισμού μας…».
Σχετικά με τις Ηπειρωτικού ενδιαφέροντος εγγραφές, το Υπουργείο Πολιτισμού αναφέρει τα εξής:
- Το Ετήσιο Αντάμωμα Σαρακατσαναίων Ηπείρου πραγματοποιείται από το 1979 στον Γυφτόκαμπο Ζαγορίου Ιωαννίνων, στη Σαρακατσάνικη Στάνη, πιστό αντίγραφο της σαρακατσάνικης ζωής, σε ένα κατάφυτο περιβάλλον. Σαρακατσάνοι από κάθε γωνιά της Ελλάδας συγκεντρώνονται σε μια μεγάλη υπαίθρια πολιτιστική εκδήλωση, στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν την παράδοσή τους, την πολιτιστική τους κληρονομιά και τις αμοιβαίες σχέσεις. Επιτελούν τα έθιμά τους με αναπαραστάσεις από τη νομαδική ζωή, παραδοσιακούς χορούς και αφηγήσεις.
- Ο αμπελώνας του Μετσόβου, από τους ορεινότερους της Ελλάδας, μακρόβιος και παραδοσιακά φιλόξενος, συνδεδεμένος ιστορικά με την οικονομική, κοινωνική, θρησκευτική και πολιτιστική ζωή των Βλάχων της Πίνδου, υφίσταται σταδιακή εγκατάλειψη από τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, αφανίζεται από τη φυλλοξήρα στη δεκαετία του 1940, αλλά αναμπελώνεται στα τέλη της επόμενης δεκαετίας. Έκτοτε, με τη δημιουργία οινοποιητικών εγκαταστάσεων που παράγουν οίνους υψηλής ποιότητας, παραμένει μέχρι και σήμερα στενά δεμένος με την πολιτισμική και παραγωγική ταυτότητα του τόπου αποτελώντας σημείο αναφοράς για τους μόνιμους κατοίκους του Μετσόβου αλλά και τους επισκέπτες του.
* * *
Τα υπόλοιπα 17 στοιχεία που εγγράφονται στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας είναι τα εξής: Ριζίτικα τραγούδια Δυτικής Κρήτης, η τέχνη παρασκευής παραδοσιακού τουλουμίσιου τυριού στον Ζάρακα Λακωνίας, η Αμπελοοινική Παράδοση της Ραψάνης, η Αμπελοοινική Παράδοση της Λήμνου, η Κεραμική και Γλυπτική Τέχνη του Χαράλαμπου Γκούμα (Αιγάλεω, Αθήνα), η κεραμική τέχνη του Δημήτρη Κουβδή (Άγιος Στέφανος Μανταμάδου Λέσβου), η αγγειοπλαστική παράδοση των Μαργαριτών Μυλοποτάμου Κρήτης, ο Χορός των παπάδων ή χορός των γερόντων στις κοινότητες Επίσκεψης και Νυμφών Βόρειας Κέρκυρας, Αρμαθιές: παρασκευή και κατανάλωση στον Ζάρακα Λακωνίας, η παραγωγή χορτάρινης σκούπας στον Φάρο Τυφλών της Ελλάδος, ο Καλαματιανός Χορός, το Ιερό Δάσος Αγίων Θεοδώρων, Μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων, Κοινότητα Ραψάνης Δήμου Τεμπών, οι Πρακτικές διαχείρισης του νερού στους οικισμούς του Ζάρακα Λακωνίας. Η στέρνα, η Κοινοτική διαχείριση του νερού στον Τόρνο Ευρυτανίας, το Καρναβάλι Καθαράς Δευτέρας στη Νέδουσα Ταΰγετου, το Πατρινό Καρναβάλι και το Μουούρι το Πασχαλιάτικο έδεσμα της Καλύμνου.
