Ο Σαραντάπορος κινδυνεύει ακόμα από μικρά υδροηλεκτρικά έργα!
Mπορεί η υπολεκάνη απορροής του Αώου και των παραποτάμων του με κυριότερο τον Σαραντάπορο να χαρακτηρίστηκε πρόσφατα από το ΥΠΕΝ ως Προστατευόμενο Τοπίο και Προστατευόμενος Φυσικός Σχηματισμός, με αποτέλεσμα να τίθενται περιορισμοί όσον αφορά στις επιτρεπόμενες δραστηριότητες εντός της περιοχής, απαγορεύοντας, μεταξύ άλλων, τη χωροθέτηση υδροηλεκτρικών σταθμών, συμπεριλαμβανομένων των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι έχει εξαλειφθεί η απειλή. Μάλιστα, αρκετά ΜΗΥΕ σχεδιάζονται εκτός της νεοσύστατης προστατευόμενης περιοχής, ενώ άλλα βρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο αδειοδότησης.
Μόνη λύση είναι η υπαγωγή ολόκληρης της λεκάνης απορροής του Αώου σε ενιαίο καθεστώς ισχυρής προστασίας, η οποία θα διασφαλίσει την ελεύθερη ροή των ποταμών και ρεμάτων από την επέκταση των υδροηλεκτρικών, σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση των περιβαλλοντικών οργανώσεων MedINA, EcoAlbania, EuroNatur και RiverWatch. Πρόκειται όπως αναφέρουν, για ένα απαραίτητο και συνάμα επείγον μέτρο ώστε να επιτευχθεί η προστασία ολόκληρης της λεκάνης απορροής του Αώου με τη δημιουργία του πολυαναμενόμενου Διασυνοριακού Εθνικού Πάρκου Άγριου Ποταμού.
Επιστημονική Εβδομάδα
Βήματα προς αυτή την κατεύθυνση γίνονται. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και η Επιστημονική Εβδομάδα στον Σαραντάπορο, η οποία ολοκληρώθηκε πριν λίγες ημέρες. Στο πλαίσιό της μια διεπιστημονική ομάδα από την Ελλάδα, την Αλβανία, την Αυστρία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Σλοβενία, τη Ρουμανία, την Ελβετία και τις ΗΠΑ, συνεργάστηκε για να πραγματοποιήσει εκτεταμένη έρευνα πεδίου στον παραπόταμο του Αώου. Τα νέα επιστημονικά δεδομένα θα ενισχύσουν τον πρόσφατο χαρακτηρισμό του μεγαλύτερου τμήματος της υπολεκάνης απορροής του Σαραντάπορου ως Προστατευόμενου Τοπίου και Προστατευόμενου Φυσικού Σχηματισμού από το YΠΕΝ.
Περισσότεροι από εξήντα επιστήμονες, συνοδευόμενοι από δημοσιογράφους, φωτογράφους, ακτιβιστές και καλλιτέχνες, φιλοξενήθηκαν στη Βούρμπιανη Μαστοροχωρίων, στην καρδιά της Βόρειας Πίνδου. Οι ερευνητές προσέγγισαν περισσότερα από 50 χλμ. ποταμού και ρεμάτων, αποκαλύπτοντας το πλούσιο μωσαϊκό της ζωής. Δουλεύοντας σε ομάδες, οι επιστήμονες μελέτησαν ψάρια, πουλιά, φυτά, πεταλούδες, ακρίδες, βενθικά μακροασπόνδυλα, θηλαστικά, νυχτερίδες, φυσικοχημικά και υδρομορφολογικά χαρακτηριστικά του ποταμού, ενώ δύο κοινωνικοί επιστήμονες παρακολούθησαν και κατέγραψαν τον τρόπο εργασίας των υπόλοιπων ομάδων. Τους επόμενους μήνες, οι εμπειρογνώμονες θα αξιολογήσουν τα ευρήματά τους και θα ετοιμάσουν μια συνθετική έκθεση μέχρι το τέλος του έτους, η οποία θα παραδοθεί στα υπουργεία, στις περιφερειακές αρχές, καθώς και στις τοπικές κοινότητες.
Ο κίνδυνος δεν πέρασε…
Τη σημασία της έρευνας στον Σαραντάπορο επισήμαναν σε δηλώσεις τους εκπρόσωποι περιβαλλοντικών φορέων που συμμετείχαν στην Επιστημονική Εβδομάδα. Συγκεκριμένα, ο Gabriel Singer, Οικολόγος Ποτάμιων Οικοσυστημάτων από το Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ ανέφερε: «Συχνά οι άνθρωποι ξεχνούν ότι τα ποτάμια δεν είναι απλώς μεμονωμένα υδάτινα σώματα. Τα ποτάμια σχηματίζουν δίκτυα, στις μέρες μας όμως πολύ σπάνια διασώζονται τέτοια ενιαία δίκτυα. Με το σύστημα Αώου/Vjosa, συμπεριλαμβανομένων των παραποτάμων, έχουμε μια μοναδική ευκαιρία στην Ευρώπη να διαφυλάξουμε ένα ολόκληρο δίκτυο ποταμών που αποστραγγίζει μια λεκάνη απορροής περίπου 7.000 τ.χλμ.».
Από την πλευρά του, ο Δημήτρης Παπαγεωργίου, Τοπικός Συντονιστής και Υπεύθυνος Έργου του MedINA προειδοποίησε πως «αν και οι νέες διατάξεις αποκλείουν την κατασκευή περίπου 15 ΜΥΗΕ στην υπολεκάνη του Σαραντάπορου, περίπου 20 έργα θα μπορούσαν ακόμη να κατασκευαστούν νόμιμα εντός της περιοχής» και πρόσθεσε: «Η υπαγωγή ολόκληρης της λεκάνης απορροής του Αώου σε ενιαίο καθεστώς ισχυρής προστασίας θα διασφαλίσει την ελεύθερη ροή των ποταμών και ρεμάτων από την επέκταση των υδροηλεκτρικών».
