Η διοίκηση των Πανεπιστημίων το βασικό σημείο διαφωνίας!

• Περισσότερο χρόνο για διάλογο σχετικά με τις αλλαγές που φέρνει το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας στα Πανεπιστήμια ζητάει η Σύνοδος Πρυτάνεων, η οποία ασχολήθηκε εκτενώς με το θέμα σε έκτακτη συνεδρίασή της.

Από τη μία πλευρά, η Σύνοδος είδε με θετικό μάτι τις νέες ρυθμίσεις που σχετίζονται με την οργάνωση και λειτουργία των σπουδών που προτείνει το υπουργείο. Από την άλλη, εγείρει σοβαρές ενστάσεις σχετικά με το νέο μοντέλο διοίκησης, το οποίο, μεταξύ άλλων, προβλέπει έναν Πρύτανη με αυξημένες εξουσίες που θα προεδρεύει στο Συμβούλιο κάθε ιδρύματος και μία Σύγκλητο με ρόλο που θα περιορίζεται αποκλειστικά στα ακαδημαϊκά θέματα. 

«Σκληρά» τα Γιάννενα!

Πάντως, από τα Πανεπιστήμια που συμμετέχουν στη Σύνοδο, αυτό των Ιωαννίνων μαζί με το Πάντειο εμφανίστηκαν ως τα πιο «σκληρά» ζητώντας απόσυρση του νομοσχεδίου Κεραμέως. Αντίθετα, οι ηγεσίες έξι ΑΕΙ και συγκεκριμένα των ΕΚΠΑ, ΑΠΘ, Αιγαίου, Χαροκόπειου, Διεθνούς και Ανοιχτού Πανεπιστημίου ήταν θετικές για τη φιλοσοφία και τον κύριο κορμό όλων των διατάξεών του. Παράλληλα, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η «Καθημερινή» υπάρχουν αποφάσεις Συγκλήτων εννέα ΑΕΙ που κάνουν δεκτές διατάξεις και απορρίπτουν το προτεινόμενο μοντέλο διοίκησης.  

Τα θετικά σημεία

Η Σύνοδος στην απόφασή της επισήμανε, κατά πλειοψηφία, τα θετικά σημεία του νομοσχεδίου του υπουργείου Παιδείας, που όπως αναφέρει, αντιμετωπίζουν πάγια προβλήματα. Σ’ αυτά συμπεριλαμβάνονται η δυνατότητα των πανεπιστημίων να σχεδιάζουν και να ιδρύουν νέα ή/και ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών χωρίς τον έλεγχο του Υπουργείου, η δυνατότητα για εξωστρέφεια και διεθνοποίηση των σπουδών, η δυνατότητα για εσωτερική κινητικότητα φοιτητών (ένα είδος εθνικού Erasmus), η δυνατότητα για ευέλικτες και διεπιστημονικές σπουδές, η σύνδεση εκπαίδευσης και έρευνας με τον παραγωγικό κόσμο και η βελτίωση των διαδικασιών, ώστε να καθίσταται πιο γρήγορη και αποτελεσματική η διαχείριση των ερευνητικών κονδυλίων

Τα Συμβούλια Διοίκησης

Αντίθετα, η Σύνοδος διατυπώνει, επίσης κατά πλειοψηφία, έντονο προβληματισμό για το προτεινόμενο σύστημα διοίκησης των πανεπιστημίων, καθώς θεωρεί πως ανατρέπεται ο διαχρονικά δημοκρατικός τρόπος διοίκησης με την απ’ ευθείας εκλογή των οργάνων από το σύνολο των μελών ΔΕΠ.

Ειδικότερα, ως προς την ίδρυση Συμβουλίου Διοίκησης η  Σύνοδος εκφράζει καταρχήν επιφυλάξεις, τονίζοντας ότι οι αρμοδιότητές τους δεν συνάδουν με τον μέχρι τώρα τρόπο διοίκησης των πανεπιστημίων, συσσωρεύουν μεγάλη δύναμη στη λήψη αποφάσεων, ενώ δεν διαχέεται η εξουσία σε ευρύτερα συλλογικά όργανα (Πρυτανικό Συμβούλιο, Σύγκλητος), χωρίς να υπάρχει πρόνοια για θεσμικά αντίβαρα.  Σημειώνει δε πως τα εξωτερικά μέλη του Σ.Δ. θα βρεθούν, εκ των πραγμάτων, σε δυσχερέστατη θέση να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της καθημερινής λειτουργίας των ελληνικών πανεπιστημίων.

Όπως αναφέρει, τα Συμβούλια Διοίκησης θα πρέπει να έχουν στρατηγικό και συμβουλευτικό χαρακτήρα, και να συμβάλλουν στην αναζήτηση πόρων και στη διεθνοποίηση των πανεπιστημίων.

Περί του Πρύτανη…

Όσον αφορά στον ρόλο του Πρύτανη, η Σύνοδος επισημαίνει πως το κύρος και η ισχύς του, απαραίτητη προϋπόθεση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στα ελληνικά πανεπιστήμια, πρέπει να προέλθει από την εντολή μιας ισχυρής και διευρυμένης εκλογικής βάσης, όπως έχει ήδη αποφασιστεί νομοθετικά με τον σχετικό νόμο 4692/2020. Αντίθετα, τονίζει, ένας Πρύτανης που θα επιλέγεται από ένα 11μελές σώμα, στο οποίο μάλιστα θα είναι μέλος του, δεν θα διαθέτει τη νομιμοποίηση και κύρος μέσα στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Θεωρεί μάλιστα πως η δυνατότητα διαπλοκής για τον έλεγχο της εκλογής πρύτανη αυξάνει, καθώς στην πράξη τα τέσσερα εσωτερικά μέλη μπορούν να διαμορφώσουν σχετικά εύκολα τις συνθήκες για την εκλογή στο αξίωμα του Πρύτανη ενός εξ αυτών. Εξάλλου, η Σύνοδος τονίζει πως ο Πρύτανης συγκεντρώνει υπερεξουσίες, καθώς εκτός από Πρύτανης με αυξημένες αρμοδιότητες και εξουσία είναι ακόμη προεδρεύων της Συγκλήτου, Πρόεδρος του Σ.Δ., Πρόεδρος της Επιτροπής Ερευνών, Πρόεδρος του ΚΕΔΙΒΙΜ και Πρόεδρος της Εταιρείας Αξιοποίησης της Περιουσίας. 

 Τα άλλα όργανα 

Για τη Σύγκλητο η Σύνοδος Πρυτάνεων θεωρεί πως απονευρώνεται τελείως ο ρόλος της, καθώς θα ασχολείται αποκλειστικά με ακαδημαϊκά ζητήματα, αλλά και ακόμη σε πολλά από αυτά, το Συμβούλιο Διοίκησης θα είναι εκείνο που θα έχει τον αποφασιστικό λόγο. 

Αναφορικά με τους Αντιπρυτάνεις επισημαίνει στην απόφασή της πως υποβαθμίζονται σε απλά εκτελεστικά όργανα, καθώς ούτε εκλέγονται, ούτε αποτελούν μέλη συλλογικών οργάνων, όπως με το υφιστάμενο καθεστώς (Σύγκλητος, Πρυτανικό Συμβούλιο), ενώ για τον θεσμό του Κοσμήτορα σημειώνει πως λειτουργεί πολύ καλά κάτω από το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο και δεν υπάρχει λόγος να διορίζονται/επιλέγονται οι Κοσμήτορες από τα Συμβούλια Διοίκησης.