63 χρόνια από την εκδημία του Σπυρίδωνα Βλάχου
• Συμπληρώθηκαν προχθές 63 ολόκληρα χρόνια (21 Μαρτίου 1956) από το θάνατο του πρωτοπόρου στα εκκλησιαστικά, εθνικά και κοινωνικά θέματα μακαριστού Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνα Βλάχου, ο οποίος θεωρούσε αδιανόητο το διαχωρισμό Ελληνικού Έθνους και Ορθοδόξου Εκκλησίας και μόχθησε για τη διασφάλιση αυτής της ενότητας.
Στον πολυετή αρχιερατικό του βίο το πρόσωπό του συνδέθηκε με την απελευθέρωση της Κόνιτσας, την ίδρυση του ιεροδιδασκαλείου Βελλάς (που ήταν η κορωνίδα της πολύτιμης και πολυσχιδούς δράσης του με την προσφορά στην πατρίδα διακεκριμένων ανδρών), τον αγώνα του και την αγωνία του για τα ζητήματα του Βορειοηπειρωτικού, του Μακεδονικού και του Κυπριακού, που είναι και σήμερα ανοιχτές πληγές.
Ο καταγόμενος από τη Ρουψιά Πωγωνίου Σπυρίδων Βλάχος (γεννήθηκε στη Χιλή του Πόντου), ο Βελλάς και Κονίτσης και έπειτα από Ιωαννίνων Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, ήταν απόλυτα ταυτισμένος με την Ήπειρο και επηρεάστηκε από αυτή ιστορικά και ιδεολογικά. Υπήρξε μύστης της Ηπειρωτικής ιδέας και το απέδειξε σε πολλές περιπτώσεις. Αποφοίτησε το 1899 με βαθμό «άριστα» από τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης κι ευθύς με τον πρώτο βαθμό της ιεροσύνης διακόνησε και δίδαξε στους ναούς και τα σχολεία του Γαλατά.
Την ίδια χρονιά χειροτονήθηκε σε πρεσβύτερο, προχειρίσθηκε σε αρχιμανδρίτη και τοποθετήθηκε στην Καβάλα ως αρχιερατικός επίτροπος του Μητροπολίτου Ξάνθης. Ήταν τότε μόλις 27 ετών. Ύστερα από πέντε χρόνια, το 1906, σε ηλικία 33 ετών, από μια πατριωτικά ευαίσθητη περιοχή, μετακινήθηκε, μετά την εκλογή του ως Μητροπολίτης Βελλάς και Κονίτσης, στον τόπο του, που είχε μεγάλη ανάγκη το πνευματικό του έρεισμα.
Το 1916 εκλέχθηκε Μητροπολίτης Ιωαννίνων, όπου παρέμεινε για 33 ολόκληρα χρόνια, αντιμετωπίζοντας δύσκολες και διχαστικές πολιτικοκοινωνικές συνθήκες με αίσθημα υψηλής εκκλησιαστικής ευθύνης και καθαρή συνείδηση. Με αυτό τον τρόπο υπερέβαινε τις διχαστικές καταστάσεις τόσο στην Εκκλησία όσο και στο Έθνος. Κατά την Κατοχή, οπότε άδικα κατηγορήθηκε από μια μερίδα ότι δεν έπραξε ό,τι έπρεπε, είχε σαφή προσανατολισμό: Επεδίωξε, και τα κατάφερε, να προστατεύσει αμάχους από τη δολοφονία και την εξόντωση, παρά να προφυλάξει την υπόληψη και την υστεροφημία του. Μετά την εκδημία του Αθηνών Δαμασκηνού το Μάιο του 1949, η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδας στράφηκε προς το πρόσωπο του Σπυρίδωνα και τον εξέλεξε Αθηνών. Έχοντας κατάρτιση, διπλωματικότητα, τολμηρότητα, ηγετικά χαρίσματα, αναδείχθηκε αγωνιστής, μα προπαντός οραματιστής και πραγματοποιός. Ξόδεψε όλη του τη στοργή, όλη του την αγάπη για την Εκκλησία και την Ελλάδα, με διάθεση αυταπάρνησης, διαφυλάσσοντας ταυτόχρονα την πολύτιμη συνοχή.
Η. Μ.
