Ελευθερία και Ισότητα!

 Η ελευθερία και η ισότητα ορίζονται ως αξίες που παραπέμπουν η μια στην άλλη. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι η πρώτη αποτελεί μια επιθυμητή κατάσταση του ατόμου και η δεύτερη μια επιθυμητή σχέση ανάμεσα στα άτομα. Πρέπει να σημειωθεί ότι η ισότητα αντικαθίσταται συχνά από τη δικαιοσύνη.

Τα θύματα μιας καταπιεστικής εξουσίας επιζητούν κυρίως την ελευθερία, ενώ μιας αυθαίρετης εξουσίας επικαλούνται τη δικαιοσύνη. Στην περίπτωση δεσποτικής εξουσίας η επιδίωξη της ελευθερίας δεν μπορεί να είναι ξέχωρη από την απαίτηση για δικαιοσύνη.

Αν και οι άνθρωποι επιθυμούν να είναι ελεύθεροι και να έχουν δίκαιη μεταχείριση, ποτέ στις κοινωνίες τα άτομα δεν ήταν όλα ελεύθερα ούτε όλα ίσα μεταξύ τους. Η ελευθερία και η ισότητα συνιστούν τις θεμελιακές αξίες της δημοκρατίας, οι αρχές που την ενέπνευσαν. Στην πραγματικότητα, η δημοκρατία δεν είναι τόσο μια κοινωνία ελεύθερων και ίσων, όσο μια κοινωνία που διέπεται από κανόνες, έτσι ώστε τα άτομα που την συνθέτουν να είναι πιο ελεύθερα και ίσα απ’ ό, τι σε οποιαδήποτε άλλη μορφή συμβίωσης. Το πόσο ελεύθερα και ίσα είναι τα άτομα συνιστά κριτήριο του δημοκρατικού χαρακτήρα μιας διακυβέρνησης. Για παράδειγμα, η καθολική ψηφοφορία αποτελεί εφαρμογή της αρχής της ισότητας, στο επίπεδο των πολιτικών δικαιωμάτων. Οι πολίτες ενός δημοκρατικού κράτους καθίστανται λόγω της καθολικής ψηφοφορίας περισσότερο ελεύθεροι και περισσότερο ίσοι.
Οι άνθρωποι είναι παράξενα όντα. Προτιμούν να είναι ελεύθεροι και όχι δούλοι, αλλά τους αρέσει να διατάσσουν παρά να υπακούουν. Ο άνθρωπος αγαπά την ισότητα, όμως αγαπά επίσης την ιεραρχία, αν έχει την τύχη να βρίσκεται στις υψηλές βαθμίδες. Πρέπει να γίνει σαφές, μια κοινωνία η οποία εμπνέεται από το ιδεώδες της αυθεντίας είναι αναπόφευκτα διαιρεμένη σε εξουσιάζοντες και μη, ενώ μια κοινωνία που εμπνέεται από την αρχή της ιεραρχίας είναι αναπόφευκτα διαιρεμένη σε ανώτερους και κατώτερους.
Τελικά, οι άνθρωποι επιθυμούν μια κοινωνία θεμελιωμένη στην αυθεντία και την ιεραρχία μόνο με την προϋπόθεση να ανήκουν στους ισχυρούς και όχι στους μη ισχυρούς, στους ανώτερους και όχι στους κατώτερους….
Το ερώτημα που αναδύεται είναι: προβληματίζονται οι άνθρωποι για το τι θα γίνει στο άμεσο μέλλον με την ελευθερία, όταν η τεχνολογική πρόοδος θα δίνει χώρο για εμφάνιση ψηφιακών δικτατοριών, όπου οι κυβερνήσεις θα είναι σε θέση να παρακολουθούν, να ελέγχουν, ακόμα και να υπαγορεύουν το πώς αλληλοεπιδρούμε, επικοινωνούμε και σκεπτόμαστε;

*Ο Χρήστος Β. Μασσαλάς είναι Καθηγητής – πρ. Πρύτανης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων