Όρα το μέλλον…

 Αυτό μας προτρέπει ο Περίανδρος, τύραννος της Κορίνθου. Να βλέπουμε το μέλλον, να προσέχουμε το μέλλον. Αυτό καλό θα ήταν να το διαβάσουν και βασικά να το ενστερνιστούν άπαντες στο Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης των Ιωαννίνων.

Εν μέρει το πράττουν, εν πολλοίς όχι. Ο νυν δήμαρχος της πόλης έχει ένα φιλόδοξο πλάνο εκμετάλλευσης κοινοτικών και εθνικών πόρων (πρόγραμμα Τρίτσης και άλλα) προκειμένου όπως λέει να βάλει την πόλη των Ιωαννίνων στον δρόμο για το μέλλον. Στα πλαίσια αυτού του οράματος δημιουργούνται νέοι δρόμοι, μεγαλύτερες οδοί, κόμβοι που θα συμβάλλουν στην ολοένα αυξανόμενη κίνηση στους δρόμους.

Προσωπικά μου δίνεται η εντύπωση του «ένα βήμα μπροστά, δύο βήματα πίσω». Εν προκειμένω δεν θα εστιάσουμε στα πεπραγμένα της δημαρχιακής αρχής, αλλά σε δύο σημαντικά «διακομματικά» ζητήματα. Βασικά και κομβικά σημεία που θα παίξουν καθοριστικό ρόλο για το μέλλον της πόλης και της ευρύτερης περιοχής.
Το πρώτο, πιο απλό, απτό και εύκολα υπολογίσιμο είναι ο αερολιμένας Ιωαννίνων.

Το τοπικό αεροδρόμιο «Βασιλεύς Πύρρος» είναι ένα απελπιστικά μικρό αεροδρόμιο ικανό να διαχειρίζεται λίγες πτήσεις μέσα στην ημέρα και σχεδόν αποκλειστικά πτήσεις από και προς Αθήνα. Το αεροδρόμιο Ιωαννίνων είναι «τύποις» διεθνές με ελάχιστες πτήσεις από και προς Ισραήλ αλλά την Κύπρο ενίοτε. Ενδεικτικά από το 1994 μέχρι και το 2011 οι περισσότερες αφίξεις εξωτερικού ήταν την χρονιά του 2007 με 1.362 επιβάτες ενώ υπάρχουν και αρκετές χρονιές με 0 (ολογραφώς μηδέν) αφίξεις από το εξωτερικό (βλ. επίσημη ιστοσελίδα αεροδρομίου Ιωαννίνων Βασιλεύς Πύρρος). Οι αριθμοί γίνονται περαιτέρω μίζεροι εάν αναλογιστεί κανείς ότι υπάρχουν μικρότερες πόλεις στην ευρύτερη περιοχή (Κέρκυρα, Πρέβεζα, Ζάκυνθος) που έχουν πραγματικά διεθνή αεροδρόμια με χιλιάδες επί χιλιάδων διεθνών αφίξεων κάθε χρόνο.
Δεν γίνεται λοιπόν να θες να κάνεις την πόλη σου μια μοντέρνα και σύγχρονη πόλη, ανοιχτή σε όλους, όλο τον χρόνο με ένα τέτοιο αεροδρόμιο. Είναι καταλυτικής σημασίας να υπάρχει ένας κανονικός διεθνής, σύγχρονος αερολιμένας στην πόλη που να μπορεί να λειτουργεί όλες τις ημέρες του χρόνου με απευθείας πτήσεις από και προς τις βασικότερες πόλεις της Ευρώπης. Οι πτήσεις από και προς Κύπρο και Ισραήλ είναι μια ωραία (και σημασιολογική) αρχή αλλά χρειάζεται να γίνουν και άλλα πολλά προκειμένου η πόλη των Ιωαννίνων να αποτελέσει ξανά διεθνή κόμβο. Πτήσεις και διασυνδέσεις με πόλεις της Ευρώπης είναι το ουσιαστικό άνοιγμα της πόλης στην Ευρώπη. Σε μια τέτοια περίπτωση ο τουρισμός θα ανέβει δεδομένα, όλο τον χρόνο, ενώ οι επιχειρηματικές ευκαιρίες θα αυξηθούν κατακόρυφα αφού η πόλη θα είναι εύκολα προσβάσιμη. Αυτό συνεπάγεται αύξηση εσόδων, αύξηση κρατήσεων στα ξενοδοχεία, αύξηση ενοικιαζόμενων αυτοκινήτων, δημιουργία νέων επιχειρήσεων και ανάπτυξη των υπαρχόντων. Η ανάπτυξη λοιπόν και ο εκσυγχρονισμός του αεροδρομίου είναι αυτονόητος και αναγκαίος.
Αυτό ήταν το πρώτο, απλό και αυτονόητο ζήτημα που αυτό το άρθρο θα θίξει. Το έτερο είναι το πολύπαθο Παλαιό Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Όπως αναφέρει και ο Τάσος Κούτλας σε παρεμφερές άρθρο του «Με την ίδρυση του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το όνειρο της κοινωνικής κινητικότητας έγινε πραγματικότητα για πολλά παιδιά, οικονομικά ασθενέστερων αγροτικών οικογενειών της Ηπείρου, που δεν είχαν τη δυνατότητα να σπουδάσουν Αθήνα ή Θεσσαλονίκη. Αυτό ώθησε συνολικά προς τα πάνω το βιοτικό επίπεδο της περιοχής. Εξαιρετικές προσωπικότητες (π.χ. ο αείμνηστος πρύτανης Φάνης Κακριδής) έδωσαν τα φώτα τους στην περιοχή βοηθώντας στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής με το έργο τους. Καθηγητές και ερευνητές διεξάγουν έρευνα παγκοσμίου επιπέδου σε σημαντικούς τομείς τοποθετώντας το Πανεπιστήμιο στις πρώτες επιλογές χιλιάδων νέων φοιτητών κάθε χρόνο και την οικονομική δραστηριότητα που συνεπάγεται αυτό για την πόλη». Αντικειμενικά αυτό το έργο ήταν game changer για την περιοχή και αποτέλεσε τον προπομπό του τωρινού Πανεπιστημίου Ιωαννίνων το οποίο διακρίνεται διεθνώς συνέχεια και πολυεπίπεδα. Το παλιό πανεπιστήμιο εδώ και δεκαετίες αποτελεί ένα ερείπιο κυριολεκτικά. Μια αληθινά θλιβερή ανάμνηση του ένδοξου παρελθόντος (της Ελλάδας). Ένα κομμάτι του ανακαινίσθηκε εκ θεμελίων και πλέον στεγάζει την εφορία της πόλης σε άρτιες εγκαταστάσεις. Προσφάτως και με αφορμή το προαναφερθέν «όραμα» του νυν Δημάρχου της πόλης έχει αναζωπυρωθεί μια συζήτηση για την εκμετάλλευση του υπόλοιπου κτιρίου του παλιού πανεπιστημίου το οποίο είναι ακόμα ένα ερείπιο. Πραγματικά άθλιες και άσχημες εικόνες που συνάδουν με το κυριολεκτικά ετοιμόρροπο κτίριο. Το κτίριο δομικά είναι ασταθές πλέον και σάπιο σε κάθε του σημείο. Μια άμεση αξιοποίησή του θα ήταν να δοθεί σαν ρεαλιστικό σκηνικό για κάποια ταινία με θέμα το Τσέρνομπιλ σήμερα..
Η ουσία είναι όμως όχι το σήμερα ή το χθες, αλλά το αύριο. Και αυτό έχει να κάνει με κάποιους ρομαντικούς πρώην φοιτητές του πανεπιστημίου που –λογικότατα- πονάνε βλέποντας την τωρινή κατάντια του πρώην πανεπιστημίου τους. Αλλά σε θέματα δημοσίου βίου δεν θα πρέπει να λειτουργούμε συναισθηματικά ή με βάση μια μερίδα μόνο ανθρώπων αλλά το καλύτερο γενικό καλό. Την καλύτερη και βέλτιστη επιλογή για κάτι που θα ωφελήσει όλη την κοινότητα και δεν θα χρησιμεύσει σαν συναισθηματικό χάνζαπλαστ για κάποιους. Μέσα σε όλες τις ιδέες και προτάσεις που έχουν ακουστεί, έχει διατυπωθεί και η άποψη ότι η καλύτερη χρήση μελλοντικά του κτιρίου θα ήταν η μετατροπή του σε κέντρο μοντέρνας τέχνης. Αυτό ακούγεται ενδιαφέρον για κάποιον που δεν έχει έρθει ποτέ στην πόλη ή δεν είναι ντόπιος. Γρήγορα όμως ο κάθε λογικός άνθρωπος είτε είναι ντόπιος είτε όχι, μπορεί να διαπιστώσει το πόσο λάθος και ματαιόδοξο κάτι τέτοιο θα ήταν.
Τα Γιάννενα είναι μια πόλη με πολλούς φοιτητές και έναν ντόπιο πληθυσμό περίπου 110-130.000. Αυτή η μεσαίου μεγέθους πόλη της ημι-χρεωκοπημένης Ελλάδας έχει: ένα αρχαιολογικό μουσείο, ένα βυζαντινό μουσείο, ένα μουσείο ασημουργίας, ένα μουσείο κέρινων ομοιωμάτων, μια δημοτική πινακοθήκη, ένα λαογραφικό μουσείο, ένα μεγάλο πολιτιστικό κέντρο, ένα σινεμά και κάποια θέατρα. Συν τοις άλλοις εντός του νέου πανεπιστημίου υπάρχει ένα λαογραφικό μουσείο και ένα μουσείο εκμαγείων. Όλοι αυτοί οι πολιτιστικοί χώροι (πλην κινηματογράφων) είναι ζήτημα εάν σε μια μέρα προσελκύουν τριψήφιο ή και διψήφιο αριθμό επισκεπτών. Και είναι περιττό να πούμε ότι δεν είναι βιώσιμα. Το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται λοιπόν η πόλη είναι ακόμα ένα μουσείο, ακόμα έναν χώρο τέχνης και πολιτισμού. Η πόλη ήδη είναι πλήρης «πολιτισμικά» καθώς στους ανωτέρω χώρους μπορούν να φιλοξενηθούν περιοδικές εκθέσεις μοντέρνας τέχνης. Η πόλη έχει ένα κτίριο, ένα περιουσιακό στοιχείο που μπορεί να της προσφέρει άμεσα και έμμεσα κέρδη μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Σε αναζήτηση λοιπόν μιας βιώσιμης, χρήσιμης επιλογής η οποία θα αποφέρει τα μέγιστα στην τοπική κοινωνία και με το βλέμμα στο μέλλον, η προφανής λύση είναι η δημιουργία κοινόχρηστων συνεργατικών χώρων εργασίας. Δημιουργία γραφείων με λίγα λόγια, σύγχρονου μοντέρνου περιβάλλοντος για νεοφυείς και μη επιχειρήσεις που θέλουν τα γραφεία τους να είναι μέρος μιας αφαιρετικής στρατηγικής ψηφιοποίησης. Αυτοί οι επαγγελματικοί χώροι, δεν είναι απλά όμορφα γραφεία. Είναι συνεργατικοί χώροι, ανοιχτού τύπου οι οποίοι διαθέτουν όλα τα μέσα ασφάλειας, security, πάρκινγκ, σταθερό, ισχυρό ευρυζωνικό ίντερνετ, πολλές παροχές ηλεκτρισμού που συνάδουν με τον μοντέρνο τρόπο ζωής και εργασίας καθώς επίσης είναι και αρκετά «πράσινα». Τα κτίρια αυτά είναι επενδύσεις για κάθε εταιρεία και αποτελούν πόλο έλξης και κίνητρα για τους εργαζόμενους. Με μία γρήγορη αναζήτηση στο ίντερνετ μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κανείς για το πόσο όμορφα είναι όλα σχεδόν αυτά τα κτίρια παρόλο που πρόκειται για γραφεία επί της ουσίας. Κοινός και αδιαμφισβήτητος παρονομαστής είναι ότι τέτοιοι εργασιακοί χώροι αποτελούν συνώνυμο της ανάπτυξης. Άξια αναφοράς είναι επίσης δύο ακόμα στοιχεία: στην Ελλάδα αυτή την στιγμή υπάρχει μόνο ένας τέτοιος επαγγελματικός χώρος στην Αθήνα ο οποίος ανήκει σε γνωστό εφοπλιστή. Την ίδια ώρα η κοντινή, φτωχή, πρώην κομμουνιστική, πολλάκις ταλαιπωρημένη Ρουμανία, «καλπάζει» σε αυτόν τον τομέα. Χαρακτηριστικά, από το 2008 μέχρι το 2018, το συνολικό εμβαδό τέτοιων μοντέρνων, σύγχρονων εργασιακών χώρων στην Ρουμανία ανέβηκε από τα 2.000 τ.μ. στα 39.000 τ.μ.! Αυτός ο αριθμός έχει ανέβει δεδομένα από το 2018 καθώς η Ρουμανία έχει αντιληφθεί ότι αυτός είναι ένας σχετικά εύκολος τρόπος να προσελκύσει μεγάλες πολυεθνικές και τοπικές επιχειρήσεις οι οποίες θα αναβαθμίσουν την περιοχή αλλά και θα ευνοήσουν αναπτυξιακά την περιοχή.
Εδώ λοιπόν ο Δήμος Ιωαννιτών έχει μια λαμπρή ευκαιρία να καινοτομήσει και να κάνει μια κίνηση ουσίας όσο και νοήματος. Ο Δήμος έχει την ευκαιρία με μια μόνο απόφαση να κλείσει πολλά μέτωπα. Με την δημιουργία ενός τέτοιου επαγγελματικού χώρου, μοντέρνου με όλες τις σύγχρονες ανέσεις και διευκολύνσεις η πόλη θα δείχνει έμπρακτα πως είναι έτοιμη να υποδεχτεί και άλλες πολυεθνικές που θα θελήσουν να επενδύσουν στην χώρα μας. Ήδη η αρχή έχει γίνει με διεθνείς εταιρείες να φέρνουν προσωπικό και γραφεία στην πόλη. Καιρός να τους δώσει ο Δήμος και άλλα κίνητρα για περαιτέρω επενδύσεις. Το Παλαιό Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων βρίσκεται σε εκπληκτική θέση, κοντά στην περιφερειακή οδό, κοντά σε όμορφο καταπράσινο σημείο, με την εφορία ακριβώς δίπλα καθώς και ικανό αριθμό θέσεων πάρκινγκ. Αυτός ο αντικειμενικά μεγάλος χώρος θα ανήκει στον Δήμο με όλα τα έσοδα να πηγαίνουν στα ταμεία του Δήμου που θα μπορέσει να εξασφαλίσει ακόμα μια πηγή εσόδων σε μια δύσκολη περίοδο. Ένας τέτοιος χώρος θα είχε και παράπλευρα οφέλη καθώς όλοι αυτοί οι εργαζόμενοι θα έριχναν καθημερινά χρήμα στην τοπική αγορά, από φαγητό και τσιγάρα μέχρι ενοίκια. Ταυτόχρονα η πόλη θα έστελνε ένα διεθνές μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση ότι είναι ανοιχτή σε νέες προκλήσεις και έτοιμη για να υποστηρίξει το επόμενο βήμα της ψηφιοποίησης. Για ακόμα μια φορά θα αναδεικνυόταν σε πρωτοπόρο και καινοτόμο με έμφαση στην τεχνολογία και το κέρδος. Ένα παράδειγμα για όλη την Ελλάδα αλλά και ένας διαβαλκανικός (τουλάχιστον) κόμβος υπηρεσιών υψηλού επιπέδου και αξιοπιστίας, με την υποστήριξη πάντα της τοπικής κοινωνίας και των τοπικών αρχών.
Εδώ λοιπόν έχουμε να κάνουμε με μια επιλογή η οποία θα επηρεάσει το μέλλον της πόλης και της περιοχής για πολλά χρόνια στο μέλλον. Το διακύβευμα είναι μεγάλο καθώς οι κινήσεις και οι αποφάσεις που θα παρθούν τώρα θα επηρεάσουν το μέλλον και θα κρίνουν εάν η πόλη θα ακμάσει ή θα παραμείνει στην αφάνεια των τελευταίων ετών. Με το βλέμμα στο μέλλον οφείλουμε να λάβουμε τις καλύτερες, πιο αποδοτικές και συμφέρουσες αποφάσεις. Να απαντήσουμε στο εάν θέλουμε ακόμα έναν χώρο τέχνης άδειο για να βαυκαλιζόμαστε και να καλύψουμε το συναισθηματικό μας κενό ή κάτι που θα είναι ζωντανό, θα αποφέρει άμεσα και έμμεσα κέρδη στην τοπική κοινότητα και στα ταμεία του Δήμου και θα αποτελεί για ακόμα μια φορά παράδειγμα προς μίμηση για όλη την χώρα.
Κοιτώντας μπροστά, στο μέλλον και την ανάπτυξη και όχι πίσω. Ας ξεφύγουμε από το δόγμα του «κάθε πόλη και μουσείο», ας ξεφύγουμε από επαρχιώτικες, πρόχειρες, βεβιασμένες αποφάσεις βασισμένες σε προσωπικά βιώματα και ανάγκες και ας εστιάσουμε στο κοινό καλό, στην καλύτερη επιλογή η οποία θα αποφέρει κέρδη σε όλη την κοινωνία. Ας μην ξεχνάμε πως τα Γιάννενα εκτός από «πρώτα στα άρματα και τα γράμματα» ήταν πρώτα και στα γρόσια.