Ανάγκη ενεργούς δράσης στη διαχείριση των απορριμμάτων!

Μερικοί από τους βασικούς πυλώνες του νέου υπό διαβούλευση νομοσχεδίου του ΥΠΕΚΑ, για την διαχείριση των απορριμμάτων μας, είναι η πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων, η επαναχρησιμοποίηση και η αύξηση της ανακύκλωσής των.

Προωθείται η χωριστή συλλογή χαρτιού, γυαλιού, πλαστικών, μετάλλων και βιοαποβλήτων, καθώς και η επέκταση της χωριστής συλλογής σε νέα ρεύματα. Δίνεται επίσης η δυνατότητα στους Δήμους να εφαρμόσουν το σύστημα «Πληρώνω όσο πετάω», με τη χρέωση χαμηλότερων δημοτικών τελών σε όλους όσοι παράγουν λιγότερα απόβλητα ή και ανακυκλώνουν περισσότερο. Εφαρμόζεται το «σύστημα επιστροφής εγγύησης», δηλαδή την επιστροφή προϊόντος ή αποβλήτου, κατά την οποία ο αγοραστής του προϊόντος έχει καταβάλλει στον πωλητή χρηματικό αντίτιμο (εγγυοδοτικό αντίτιμο), το οποίο του αποδίδεται κατά την επιστροφή του προϊόντος ή αποβλήτου με σκοπό την εναλλακτική διαχείρισή του (συλλογή - επαναχρησιμοποίηση – ανακύκλωση – ανάκτηση κλπ).
Θεσπίζονται νέοι κανονισμοί καθαριότητας Δήμων - υποχρεώσεις παραγωγών αποβλήτων και εφαρμόζονται ποινές με νέα χρηματικά νέα στους παραβάτες των κανόνων. Ισχύει κατά προτεραιότητα η ακόλουθη ιεράρχηση των αποβλήτων: α) πρόληψη, β) προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, γ) ανακύκλωση, δ) άλλου είδους ανάκτηση, όπως ανάκτηση ενέργειας και ε) η διάθεση.
Για τους σκοπούς της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων και της προώθησης της επαναχρησιμοποίησης – ανακύκλωσης κλπ. απαιτούνται, α) οι ΟΤΑ α’ βαθμού μεμονωμένα ή από κοινού και β) οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) σε συνεργασία με τους οικείους ΟΤΑ α’ βαθμού, να δημιουργήσουν τα Κέντρα Δημιουργικής Επαναχρησιμοποίησης Υλικών (ΚΔΕΥ). τα Πράσινο Σημείο (ΠΣ), τα Κέντρο Ανακύκλωσης, Εκπαίδευσης Διαλογής στην Πηγή (ΚΑΕΔΙΣΠ), τις Γωνίες Ανακύκλωσης (ΓΑ), τα Κινητό Πράσινο Σημείο (ΚΙΠΣ), ώστε οι πολίτες να αποθέτουν μεταχειρισμένα αντικείμενα και τα απορρίμματα τους (απόβλητα).
Πρέπει σύντομα να αρχίσουμε να αναλαμβάνουμε ενεργό δράση, δρομολογώντας τις προτάσεις και λύσεις του νέου νομοσχεδίου, ώστε να επιλυθούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα του αύριο, σχετικά με τη διαχείριση των απορριμμάτων μας.
Η προώθηση της ιεράρχησης στη διαχείριση των αποβλήτων, ιδίως της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και της ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή, είναι κατά την άποψη μου, το κομβικό σημείο της επιτυχίας του συστήματος συλλογής και διαχείρισης των αποβλήτων μας. Τα απόβλητα (απορρίμματα) πρέπει να συλλέγονται χωριστά και να μην αναμιγνύονται με άλλα απόβλητα ή με άλλα υλικά με διαφορετικές ιδιότητες. Η κοινή συγκέντρωση ορισμένων τύπων αποβλήτων επηρεάζει τη δυνατότητά τους να υποβάλλονται σε προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση ή άλλες εργασίες ανάκτησης και η διατήρηση κοινού κάδου ανακύκλωσης συσκευασιών έχει αποδειχθεί με βεβαιότητα ως αναποτελεσματική. Η χωριστή συλλογή σε ρεύματα παράγει τα καλύτερα δυνατά περιβαλλοντικά αποτελέσματα, λαμβάνοντας υπόψη τις συνολικές διαχειρίσεις των σχετικών ροών αποβλήτων, στο πλαίσιο των ορθών πρακτικών συλλογής των. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η χωριστή συλλογή, θα είχε δυσανάλογο οικονομικό κόστος (π.χ. σε απομακρυσμένες περιοχές), γι’ αυτό, όπως αναφέρει και το νομοσχέδιο, πρέπει να εξεταστούν οι περιπτώσεις και να μελετηθούν.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας λαμβάνει λοιπόν, τα κατάλληλα μέτρα για την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης προϊόντων, επίσης μέτρα για την προώθηση ανακύκλωσης υψηλής ποιότητας, καθιερώνει χωριστή συλλογή αποβλήτων (απορριμμάτων) και εφαρμόζεται σύντομα α) η χωριστή συλλογή τουλάχιστον για χαρτί, μέταλλο, πλαστικό και γυαλί (νέα κτίρια – εστίαση – ξενοδοχεία - ιδρύματα κλπ.) β) καθιερώνεται η χωριστή συλλογή για τα βιοαπόβλητα (τροφών) και γ) καθιερώνεται η χωριστή συλλογή των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων με καταλυτικές ημερομηνίας αντίστοιχα, από την ισχύ του για τα νέα κτίρια, την 1η.9.2021 για εκπαίδευση, σχολεία κλπ ). Την 1η.1.2024 για την εστίαση, ξενοδοχεία, αεροδρόμια κλπ). την 1η.1.2024 (κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων) κλπ. με σκοπό να επιτευχθούν οι αναφερόμενοι προβλεπόμενοι στόχοι, του εθνικού σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων.
Στο άρθρο 72 του νομοσχεδίου προσαρτάται το παράρτημα ΙΧ (Διοικητικές κυρώσεις που επιβάλλονται από τους ΟΤΑ α΄ βαθμού) και αφορά όλους μας, Δημότες, Επιχειρήσεις, Φορείς, Δραστηριότητες κλπ., γίνεται αναφορά των κυρώσεων που επιβάλλονται και αυτές αφορούν χρηματικά ποσά από 300 έως 1.000 ευρώ, κόστη αποκατάστασης ζημιών και αντικατάστασης, διακοπή λειτουργίας επιχειρήσεων κλπ. Θα αναφερθώ σε μερικές κυρώσεις και ελπίζω οι αρμόδιοι φορείς να τις εφαρμόσουν, νέες δικαιολογίες, δεν θα πρέπει να ξαναυπάρξουν. Η πολιτεία έκανε άλλο ένα βήμα, εμείς πρέπει να κάνουμε τα επόμενα:

Διοικητικές Κυρώσεις
1) Για τη ρύπανση με μικροαπορρίμματα μνημείων, αγαλμάτων και αρχαιολογικών χώρων, δημοσίων κτιρίων και ιερών ναών επιβάλλεται πρόστιμο πεντακοσίων (500) ευρώ.
2 Για τη μη τήρηση καθαριότητας των κοινοχρήστων χώρων που χρησιμοποιούνται από διοργανωτές εκδηλώσεων (πολιτιστικών και αθλητικών) κατά τη διάρκεια και μετά το πέρας αυτών επιβάλλεται πρόστιμο τριακοσίων (300) ευρώ.
2) Για τη μερική ή ολική καταστροφή των κάδων αποβλήτων ή άλλων μέσων συλλογής και προσωρινής αποθήκευσης αποβλήτων συνεπεία βανδαλισμού επιβάλλεται πρόστιμο τριακοσίων (300) ευρώ. Οι υπαίτιοι των παραπάνω παραβάσεων επιβαρύνονται επιπλέον με το κόστος επισκευής ή αντικατάστασης του μέσου ή του εξοπλισμού.
3) Για τη ρύπανση με οποιονδήποτε τρόπο των οδών, πεζοδρομίων, κολώνων, κάδων αποβλήτων, καλαθιών και λοιπών μέσων προσωρινής συλλογής και αποθήκευσης αποβλήτων, όπως ενδεικτικά με έντυπα, με αναγραφή συνθημάτων, με επικόλληση αυτοκόλλητων, επιβάλλεται πρόστιμο τριακοσίων (300) ευρώ.
- Για την αυθαίρετη μετακίνηση κάδου μηχανικής αποκομιδής και λοιπών μέσων προσωρινής αποθήκευσης αποβλήτων και μικροαπορριμμάτων από τη θέση που έχει υποδειχθεί από την Υπηρεσία Καθαριότητας του οικείου ΟΤΑ Α΄ βαθμού, καθώς και την αυθαίρετη αφαίρεση των προστατευτικών κιγκλιδωμάτων των κάδων, επιβάλλεται πρόστιμο τριακοσίων (300) ευρώ.
- Για την εναπόθεση αστικών αποβλήτων εκτός των κάδων μηχανικής αποκομιδής και λοιπών μέσων προσωρινής αποθήκευσης, όπως έμπροσθεν ξένης ιδιοκτησίας, σε κοινόχρηστους χώρους, δρόμους ή πεζοδρόμια, σε δέντρα ή κολώνες ή οπουδήποτε αλλού, επιβάλλεται πρόστιμο τριακοσίων (300) ευρώ, υπό την επιφύλαξη διαφορετικής πρόβλεψης στο οικείο Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ).
-Για την εναπόθεση ανάμεικτων αστικών αποβλήτων σε κάδους ανακύκλωσης ή κάδους βιοαποβλήτων, βιοαποβλήτων σε κάδους ανακύκλωσης, αποβλήτων ανακύκλωσης σε κάδους βιοαποβλήτων ή κάδους σύμμεικτων αποβλήτων, επιβάλλεται πρόστιμο τριακοσίων (300) ευρώ.

* Ο Δημήτρης Μακρής είναι Πολιτικός Μηχανικός Τ.Ε. Συγκοινωνιακών – Υδραυλικών Έργων Υποδομής.