ΣΠΥΡΟΣ ΣΠΕΓΓΟΣ: Αρχιτέκτονας και εγκέφαλος του Ιδρύματος «Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή»

 Για τον αείμνηστο πλέον Σπύρο Σπέγγο έχουν γραφεί και θα γραφούν πολλά για την προσωπικότητά του, την επιστημονική – νομική του κατάρτιση, την πορεία του στη μάχιμη δικηγορία και την συμμετοχή του στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Προσωπικά, ως πανεπιστημιακός δάσκαλος, αλλά και ως μέλος του Δ.Σ. του Ιδρύματος «Ι.Ε. Γκανή» θα επιχειρήσω να φωτίσω την στενή σχέση του Σπύρου Σπέγγου με το Ίδρυμα αυτό και τις καινοτόμες

δράσεις του, που έχουν ήδη αρχίσει να αφήνουν το ανεξίτηλο αποτύπωμά τους στην επιστημονική, την πνευματική, την πολιτιστική και καλλιτεχνική εικόνα του τόπου.
Εάν πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, θα διαπιστώσουμε, ότι η αείμνηστη ευεργέτισσα Εσθήρ Γκανή, αφού επέζησε από τα κολαστήρια του ολοκαυτώματος, είχε βάλει στόχο να διαθέσει όλα τα περιουσιακά της στοιχεία για το καλό της πόλης και των κατοίκων των Ιωαννίνων. Η υλοποίηση της επιθυμίας της Εσθήρ Γκανή δεν ήταν απλή υπόθεση, αλλά για καλή συγκυρία νομικός σύμβουλος της Εσθήρ Γκανή ήταν από μακρού χρόνου ο Σπύρος Σπέγγος. Εάν μελετήσει κανείς την διαθήκη της Εσθήρ Γκανή και το καταστατικό του Ιδρύματος, θα διαπιστώσει, ότι τίποτε δεν έχει αφεθεί στην τύχη του. Οι στόχοι του Ιδρύματος είναι ξεκάθαροι και δεν αφήνουν κανένα περιθώριο παρερμηνείας ή αμφισβήτησης. Επειδή έτυχε να πληροφορηθώ κάποιες διακριτικές κινήσεις από το ευρύτερο συγγενικό περιβάλλον, μετά τον θάνατο της Εσθήρ Γκανή, προσωπικά θεωρώ, ότι εάν δεν ήταν ο Σπύρος Σπέγγος, πιθανώς Ίδρυμα «Ι.Ε. Γκανή» να μην υπήρχε σήμερα ή εάν υπήρχε δεν θα ήταν στα Ιωάννινα. Ο Σπύρος Σπέγγος υλοποίησε την επιθυμία της Εσθήρ Γκαννή αθόρυβα, επιστρατεύοντας την άρτια νομική του κατάρτιση και κατοχυρώνοντας τους όρους της διαθήκης και του Ιδρύματος με επιχειρήματα αδιάσειστα από κάθε ενδεχόμενη μελλοντική αμφισβήτηση ή διεκδίκηση.
Όταν πλέον το Ίδρυμα έλαβε σάρκα και οστά, ξεκίνησε η λειτουργία του με πρώτο πρόεδρο τον Σπύρο Σπέγγο, ο οποίος σε όλη την μακρόχρονη θητεία του με την τακτική που ακολούθησε, έδειξε σε εμάς τους νεότερους πως πρέπει να υλοποιηθεί κατά τον καλύτερο τρόπο η βούληση της Εσθήρ Γκανή.
Εκείνο όμως, που προσωπικά διέκρινα στη διοικητική διαδρομή του Σπύρου Σπέγγου στο Ίδρυμα «Ι.Ε. Γκανή», ήταν η ικανότητά του να διακρίνει και η βούλησή του να ενισχύει κάθε τι το καινοτόμο, πιστεύοντας και υπηρετώντας την άποψη ότι μόνον με την ενίσχυση του καινοτόμου επιτυγχάνεται ουσιαστική πρόοδος. Στο σημείο αυτό θα παραθέσω δύο χτυπητά παραδείγματα, όπου οι ταχύτατες αποφάσεις του Σπύρου Σπέγγου επηρέασαν αποφασιστικά καίριους τομείς της επιστημονικής δραστηριότητας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με ισχυρό κοινωνικό αντίκτυπο και πέραν των Ιωαννίνων. Στο πρώτο παράδειγμα το Ίδρυμα «Ι.Ε. Γκανή» επί προεδρίας Σπύρου Σπέγγου, ανταποκρίθηκε άμεσα στο αίτημα της Πανεπιστημιακής Χειρουργικής Κλινικής να ενισχύσει οικονομικά για δύο χρόνια την μετεκπαίδευση ιατρού σε μεγάλο μεταμοσχευτικό κέντρο της Βρετανίας. Το παράδειγμα αυτό, αποκτά ιδιαίτερη σημειολογική σημασία, εάν ληφθεί υπ’ όψιν το γεγονός ότι την ίδια διετία, που το Ίδρυμα «Ι.Ε. Γκανή» χρηματοδοτούσε την μετεκπαίδευση ιατρού σε έναν τομέα αιχμής, όπως είναι οι μεταμοσχεύσεις οργάνων, η διοίκηση του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων καταχώνιαζε την αίτηση της Χειρουργικής Κλινικής προς το Υπουργείο για ίδρυση Μονάδας Μεταμοσχεύσεων… Τι διαφορά απόψεων και ενεργειών αλήθεια, μεταξύ του Ιδρύματος «Ι.Ε. Γκανή» και της διοίκησης ενός μεγάλου Πανεπιστημιακού (!) Νοσοκομείου. Τελικά βέβαια η επιμονή νίκησε και η Μονάδα Μεταμοσχεύσεων ιδρύθηκε και σε αυτήν έχουν πραγματοποιηθεί 60 μεταμοσχεύσεις νεφρού…
Δεύτερο παράδειγμα συνεισφοράς του Ιδρύματος «Ι.Ε. Γκανή» στην καινοτομία, ήταν η οικονομική ενίσχυση στην αρχική οργάνωση του κέντρου εκπαίδευσης στο πρόγραμμα Προχωρημένης Υποστήριξης της Ζωής των Τραυματιών (Advanced Trauma Life Support – ATLS) του Αμερικανικού Κολεγίου των Χειρουργών, στο οποίο έχουν εκπαιδευθεί 500 ιατροί όλων των ειδικοτήτων από όλη την Ελλάδα, οι οποίοι απέκτησαν τίτλο διεθνούς αναγνώρισης!
Τα προαναφερθέντα αποτελούν ένα μικρό μόνον δείγμα της προσφοράς του Ιδρύματος «Ι.Ε. Γκανή» επί προεδρίας Σπύρου Σπέγγου. Δεν παραλείπω να αναφέρω εδώ ότι, εκ παραλλήλου, το Ίδρυμα συνέβαλε σε όλους τους τομείς των δράσεών του, παρέχοντας υποτροφίες σε αποφοίτους του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ενισχύοντας υποψηφίους διδάκτορες του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, χρηματοδοτώντας ερευνητικές μελέτες και μετεκπαιδεύσεις, ενισχύοντας οικονομικά σεμινάρια και συνέδρια, μετακαλώντας καλλιτεχνικά συγκροτήματα και ορχήστρες διεθνούς εμβέλειας, ενισχύοντας θεατρικές εκδηλώσεις και εκδοτικές δραστηριότητες και διοργανώνοντας πλήθος εκθέσεων…
Το τελευταίο όμως «μάθημα» του Σπύρου Σπέγγου προς όλους ήταν ο τρόπος αποχώρησής του από το Ίδρυμα. Παρά το γεγονός ότι, λόγω της τεράστιας προσφοράς του, θα μπορούσε να παραμείνει πρόεδρος ισοβίως, όταν αντιλήφθηκε ότι οι δυνάμεις του άρχισαν να φθίνουν, αποχώρησε οικειοθελώς, αφήνοντας χώρο για να εισέλθουν στο Ίδρυμα νεότεροι με νέες ιδέες, ώστε και πάλι να ενισχυθεί η καινοτομία και η πρόοδος.
Ο Σπύρος Σπέγγος έφυγε από το Ίδρυμα και από την ζωή, οι ιδέες του όμως θα παραμείνουν ζωντανές και θα αποτελούν την πυξίδα της πορείας του Ιδρύματος «Ι.Ε. Γκανή» και για το μέλλον…

* Ο Άγγελος Μ. Καππάς είναι Ομότιμος Καθηγητής Χειρουργικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Αντιπρόεδρος του Ιδρύματος «Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή»