Τηλεοπτικά ατοπήματα…
Δεν αντέχουμε πλέον στον πειρασμό να μην επισημάνουμε τα επί σειράν ετών παρατηρούμενα ατοπήματα δημοσιογράφων, παρουσιαστών -τριών και εκφωνητών -τριών σε Μ.Μ.Ε, ή, επί το ορθότερο Μέσα Κοινωνικής Ενημέρωσης, γιατί οι άνθρωποι δεν είναι μάζα αλλά πρόσωπα που αποτελούν την ανθρώπινη κοινωνία.
Ας τα εξετάσουμε ένα-ένα τα ατοπήματα (γλωσσικά, συμπεριφορά κ.α.), τις αστοχίες και τα άλλα συμπαρομαρτούντα, κατά την τηλεοπτική εμφάνισή τους, είτε σε τηλεοπτικά κανάλια
των Αθηνών είτε σε επαρχιακά:
1. Ενδυμασία. Ελάχιστες γυναίκες δημοσιογράφοι, ενδυματολογικά κρινόμενες, δεν είναι ευπρεπώς ενδεδυμένες για το δημόσιο έργο-λειτούργημα που επιτελούν. Τον Ιούλιο μήνα λ.χ. σε τοπικό κανάλι TV Ιωαννίνων, δημοσιογράφος φορούσε φόρεμα με τον ένα ώμο καλυμμένο και τον άλλο ολόγυμνο. Ας αποφεύγεται επίσης, το φόρεμα με μεγάλο καρέ (ντεκολτέ), γιατί προκαλεί. Όσο μπορούμε να γνωρίζουμε, παρουσιάστριες ξένων τηλεοπτικών καναλιών διακρίνονται για την σεμνή παρουσία τους. Το μη σεμνό δεν περιποιεί τιμήν και ούτε διασφαλίζει την αξιοπρέπεια.
2. Κινήσεις, χειρονομίες και χαριεντισμός κάποιων δημοσιογράφων ανδρών προς συνεργάτιδες γυναίκες συναδέλφους τους δεν είναι οι αρμόζουσες. Έχουν σχολιαστεί δυσμενώς στο πρόσφατο παρελθόν, αφού παρατηρήθηκαν και αποχωρήσεις συνεργάτιδων για ευνόητους λόγους. Τέτοιες συμπεριφορές προκαλούν το τηλεοπτικό κοινό και τις καταδικάζει με τον τρόπο του.
3. Λείπει, σε μερικούς δημοσιογράφους, η αντικειμενικότητα και η παρρησία, η τόλμη και το θάρρος, να παρουσιάζουν τις ειδήσεις στην πραγματική τους διάσταση ή αποκρύβουν αλήθειες, επειδή «ενοχλούν». Απόδειξη ότι σε μερικά κανάλια ακούμε ειδήσεις και γεγονότα, που δεν τα λένε κάποια άλλα, και μάλιστα θεωρούμενα… μεγάλα!
Επίσης, κάποιοι τίτλοι εφημερίδων, μάλιστα θρησκευτικού χαρακτήρα, σχολιάζονται με αρκετή ειρωνεία και απαξίωση, ή, δεν διαβάζονται καθόλου.
Ορισμένες εφημερίδες επιλεκτικά ούτε καν αναφέρονται στις πρωινές εκπομπές, που διαβάζουν τα πρωτοσέλιδα των άλλων εφημερίδων. Διαβάζονται ακόμη πρωτοσέλιδα περιορισμένης κυκλοφορίας (πχ 50 φύλλων της Κυριακής) και αποφεύγεται η ανάγνωση πρωτοσέλιδων εφημερίδων μεγαλύτερης κυκλοφορίας 2000-2500 φύλλων, επειδή έχουν καυστικά ελεγκτικά σχόλια, ή θρησκευτικά και εθνικά (εθνικιστικά, κατά τους παρουσιαστές!).
Αυτά και άλλα που παρατηρούνται είναι προφανώς αντιδημοκρατικά και αντικοινωνικά και χαρακτηρίζονται από εμφανή μονομέρεια και μεροληψία (κομματική;…).
-. Παρατηρούνται πολλάκις, στις εκφωνήσεις και στους σχολιασμούς ειδήσεων ή άλλων θεμάτων από δημοσιογράφους, παρουσιαστές, σχολιαστές αλλά και φιλοξενούμενους, πολλά γλωσσικά γραμματικά λάθη, ως και συντακτικά- «σολοικισμοί» (αποδοκιμασία της χρήσης των συγκεκριμένων συντακτικών δομών). Ενδεικτικά παραδείγματα γραμματικών λαθών πολλάκις επαναλαμβανομένων:
- Ρήματα: τίθονται, αντί τίθενται (το ρ. είναι τίθεμαι και όχι τίθομαι), παράξει αντί για παραγάγει.
- Επιρρήματα: Τα επιρρήματα τα έχετε «σκοτώσει», αφού τα έχετε μετατρέψει όλα σχεδόν σε ουδέτερα, μη προφέροντας τα στην κανονική τους κατάληξη - ως. Παραδείγματα: Το «απλώς» γίνεται «απλά». Φράση: «απλά και μόνο» αντί «απλώς και μόνο». Το «αμέσως» γίνεται «άμεσα», φράση: «ήρθε άμεσα το ασθενοφόρο», αντί «ήρθε αμέσως το ασθενοφόρο».
- Σολοικισμοί: φράση: «Το Μέγαρο Μαξίμου διαρρέει ότι θα γίνουν εκλογές σύντομα…», ενώ θα έπρεπε να πουν πως «από το Μέγαρο Μαξίμου διαρρέεται ότι…».
-Άλλες επισημάνσεις: Πολλάκις το ουσιαστικό δεν συνοδεύεται από το ανάλογο γένος π.χ. φράση: «των απωλεσθέντων ωρών», αντί «των απωλεσθεισών ωρών». Και άλλο «μαργαριτάρι» ακούστηκε πρόσφατα: «Τα αναλυτικά ανακοινωθέν», αντί «τα αναλυτικά ανακοινωθέντα».
Επιπροσθέτως να επισημάνουμε την ανορθογραφία πότε-πότε κάποιων υπο-τίτλων που αναγράφονται κάτω-κάτω στην οθόνη.
1. Ενδυμασία. Ελάχιστες γυναίκες δημοσιογράφοι, ενδυματολογικά κρινόμενες, δεν είναι ευπρεπώς ενδεδυμένες για το δημόσιο έργο-λειτούργημα που επιτελούν. Τον Ιούλιο μήνα λ.χ. σε τοπικό κανάλι TV Ιωαννίνων, δημοσιογράφος φορούσε φόρεμα με τον ένα ώμο καλυμμένο και τον άλλο ολόγυμνο. Ας αποφεύγεται επίσης, το φόρεμα με μεγάλο καρέ (ντεκολτέ), γιατί προκαλεί. Όσο μπορούμε να γνωρίζουμε, παρουσιάστριες ξένων τηλεοπτικών καναλιών διακρίνονται για την σεμνή παρουσία τους. Το μη σεμνό δεν περιποιεί τιμήν και ούτε διασφαλίζει την αξιοπρέπεια.
2. Κινήσεις, χειρονομίες και χαριεντισμός κάποιων δημοσιογράφων ανδρών προς συνεργάτιδες γυναίκες συναδέλφους τους δεν είναι οι αρμόζουσες. Έχουν σχολιαστεί δυσμενώς στο πρόσφατο παρελθόν, αφού παρατηρήθηκαν και αποχωρήσεις συνεργάτιδων για ευνόητους λόγους. Τέτοιες συμπεριφορές προκαλούν το τηλεοπτικό κοινό και τις καταδικάζει με τον τρόπο του.
3. Λείπει, σε μερικούς δημοσιογράφους, η αντικειμενικότητα και η παρρησία, η τόλμη και το θάρρος, να παρουσιάζουν τις ειδήσεις στην πραγματική τους διάσταση ή αποκρύβουν αλήθειες, επειδή «ενοχλούν». Απόδειξη ότι σε μερικά κανάλια ακούμε ειδήσεις και γεγονότα, που δεν τα λένε κάποια άλλα, και μάλιστα θεωρούμενα… μεγάλα!
Επίσης, κάποιοι τίτλοι εφημερίδων, μάλιστα θρησκευτικού χαρακτήρα, σχολιάζονται με αρκετή ειρωνεία και απαξίωση, ή, δεν διαβάζονται καθόλου.
Ορισμένες εφημερίδες επιλεκτικά ούτε καν αναφέρονται στις πρωινές εκπομπές, που διαβάζουν τα πρωτοσέλιδα των άλλων εφημερίδων. Διαβάζονται ακόμη πρωτοσέλιδα περιορισμένης κυκλοφορίας (πχ 50 φύλλων της Κυριακής) και αποφεύγεται η ανάγνωση πρωτοσέλιδων εφημερίδων μεγαλύτερης κυκλοφορίας 2000-2500 φύλλων, επειδή έχουν καυστικά ελεγκτικά σχόλια, ή θρησκευτικά και εθνικά (εθνικιστικά, κατά τους παρουσιαστές!).
Αυτά και άλλα που παρατηρούνται είναι προφανώς αντιδημοκρατικά και αντικοινωνικά και χαρακτηρίζονται από εμφανή μονομέρεια και μεροληψία (κομματική;…).
-. Παρατηρούνται πολλάκις, στις εκφωνήσεις και στους σχολιασμούς ειδήσεων ή άλλων θεμάτων από δημοσιογράφους, παρουσιαστές, σχολιαστές αλλά και φιλοξενούμενους, πολλά γλωσσικά γραμματικά λάθη, ως και συντακτικά- «σολοικισμοί» (αποδοκιμασία της χρήσης των συγκεκριμένων συντακτικών δομών). Ενδεικτικά παραδείγματα γραμματικών λαθών πολλάκις επαναλαμβανομένων:
- Ρήματα: τίθονται, αντί τίθενται (το ρ. είναι τίθεμαι και όχι τίθομαι), παράξει αντί για παραγάγει.
- Επιρρήματα: Τα επιρρήματα τα έχετε «σκοτώσει», αφού τα έχετε μετατρέψει όλα σχεδόν σε ουδέτερα, μη προφέροντας τα στην κανονική τους κατάληξη - ως. Παραδείγματα: Το «απλώς» γίνεται «απλά». Φράση: «απλά και μόνο» αντί «απλώς και μόνο». Το «αμέσως» γίνεται «άμεσα», φράση: «ήρθε άμεσα το ασθενοφόρο», αντί «ήρθε αμέσως το ασθενοφόρο».
- Σολοικισμοί: φράση: «Το Μέγαρο Μαξίμου διαρρέει ότι θα γίνουν εκλογές σύντομα…», ενώ θα έπρεπε να πουν πως «από το Μέγαρο Μαξίμου διαρρέεται ότι…».
-Άλλες επισημάνσεις: Πολλάκις το ουσιαστικό δεν συνοδεύεται από το ανάλογο γένος π.χ. φράση: «των απωλεσθέντων ωρών», αντί «των απωλεσθεισών ωρών». Και άλλο «μαργαριτάρι» ακούστηκε πρόσφατα: «Τα αναλυτικά ανακοινωθέν», αντί «τα αναλυτικά ανακοινωθέντα».
Επιπροσθέτως να επισημάνουμε την ανορθογραφία πότε-πότε κάποιων υπο-τίτλων που αναγράφονται κάτω-κάτω στην οθόνη.
Συνιστούμε σε όλους τη χρήση λεξικών (Μπαμπινιώτη κ.α.) ή να συμβουλεύονται οι τεχνικοί του καναλιού αυτούς που ξέρουν να γράφουν και να ομιλούν σωστά τη μητρική μας ελληνική γλώσσα.
Με την ευκαιρία πρέπει να αποφεύγονται σχεδόν παντελώς ξενικοί όροι, που χρησιμοποιούνται συχνά, αλλά είναι άγνωστοι στο τηλεοπτικό κοινό.
Με την ευκαιρία πρέπει να αποφεύγονται σχεδόν παντελώς ξενικοί όροι, που χρησιμοποιούνται συχνά, αλλά είναι άγνωστοι στο τηλεοπτικό κοινό.
Να κάνουν προσπάθεια να βρίσκουν τους αντίστοιχους όρους της ελληνικής γλώσσας, οι οποίοι και υπάρχουν, και να αποφευχθεί έτσι η σημερινή «ασθένεια» της ξενομανίας.
5. Συνεχής διακοπή του λόγου των προσκεκλημένων συνομιλητών. Παρατηρείται σχεδόν πάντοτε, πολλοί συνομιλητές, και μάλιστα επιστήμονες, στο τραπέζι των συζητήσεων («πάνελ») να διακόπτονται από τον συντονιστή ή τη συντονίστρια δημοσιογράφο, και δεν αφήνονται να ολοκληρώσουν αυτό που θέλουν και πρέπει να πουν, το νόημα των προτάσεων τους, με τη συνήθη δικαιολογία ότι «δεν έχουμε άλλο τηλεοπτικό χρόνο».
5. Συνεχής διακοπή του λόγου των προσκεκλημένων συνομιλητών. Παρατηρείται σχεδόν πάντοτε, πολλοί συνομιλητές, και μάλιστα επιστήμονες, στο τραπέζι των συζητήσεων («πάνελ») να διακόπτονται από τον συντονιστή ή τη συντονίστρια δημοσιογράφο, και δεν αφήνονται να ολοκληρώσουν αυτό που θέλουν και πρέπει να πουν, το νόημα των προτάσεων τους, με τη συνήθη δικαιολογία ότι «δεν έχουμε άλλο τηλεοπτικό χρόνο».
Τους διακόπτουν, επίσης, κατά τη συζήτηση ακόμη και με μη ευγενικό τρόπο. Ε, τότε, τι τους καλείτε; Για να περηφανεύεστε πως «προσήλθαν στο κανάλι σας και μίλησαν οι τάδε προσωπικότητες…»;
Αυτή η αχαρακτήριστη συμπεριφορά σας προς τους προσκεκλημένους είναι απαράδεκτη και εκνευριστική για τους τηλεθεατές σας. Μου έλεγε φίλος επιστήμονας: «Τι να πάω στην τηλεόραση, μήπως σε αφήνουν να ολοκληρώσεις αυτό που θέλεις να πεις»; Περιοριζόμεθα μόνο σ’ αυτά τα λίγα ατοπήματα. Υπάρχουν βέβαια και άλλα.
••
Ας προσέξουν οι αγαπητοί μας δημοσιογράφοι οι οποίοι, πέραν κάποιων «αδυναμιών» τους, επιτελούν κατά τα άλλα αξιόλογο και σημαντικό κοινωνικό έργο - λειτούργημα. Ας αναδιπλωθούν και ας αλλάξουν πορεία για δυο κυρίως λόγους: Κατά πρώτον, θίγονται οι ίδιοι και χάνουν το κύρος τους και την αξιοπρέπειά τους, αν συνεχίσουν, έτσι, οπότε πρέπει οι ίδιοι να τα διασφαλίσουν. Κατά δεύτερον, ιδιαίτερα τα γλωσσικά λάθη, συντακτικά και γραμματικά, ζημιώνουν τη γλωσσική παιδεία των μαθητών που θα τα αφομοιώσουν και θα τα χρησιμοποιήσουν στη σχολική μαθησιακή διαδικασία. Έτσι, μπορεί να συμβάλουν αρνητικά στη σχολική επίδοση τους και να γίνουν εμπόδιο επιτυχίας στις εξεταστικές τους δοκιμασίες.
Αυτή η αχαρακτήριστη συμπεριφορά σας προς τους προσκεκλημένους είναι απαράδεκτη και εκνευριστική για τους τηλεθεατές σας. Μου έλεγε φίλος επιστήμονας: «Τι να πάω στην τηλεόραση, μήπως σε αφήνουν να ολοκληρώσεις αυτό που θέλεις να πεις»; Περιοριζόμεθα μόνο σ’ αυτά τα λίγα ατοπήματα. Υπάρχουν βέβαια και άλλα.
••
Ας προσέξουν οι αγαπητοί μας δημοσιογράφοι οι οποίοι, πέραν κάποιων «αδυναμιών» τους, επιτελούν κατά τα άλλα αξιόλογο και σημαντικό κοινωνικό έργο - λειτούργημα. Ας αναδιπλωθούν και ας αλλάξουν πορεία για δυο κυρίως λόγους: Κατά πρώτον, θίγονται οι ίδιοι και χάνουν το κύρος τους και την αξιοπρέπειά τους, αν συνεχίσουν, έτσι, οπότε πρέπει οι ίδιοι να τα διασφαλίσουν. Κατά δεύτερον, ιδιαίτερα τα γλωσσικά λάθη, συντακτικά και γραμματικά, ζημιώνουν τη γλωσσική παιδεία των μαθητών που θα τα αφομοιώσουν και θα τα χρησιμοποιήσουν στη σχολική μαθησιακή διαδικασία. Έτσι, μπορεί να συμβάλουν αρνητικά στη σχολική επίδοση τους και να γίνουν εμπόδιο επιτυχίας στις εξεταστικές τους δοκιμασίες.
