Η ελληνική προσφορά στην αλβανική κρίση του ‘97!

Η ανάπτυξη που περίμενε η Αλβανία μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος και στην Αλβανία, δεν ήρθε, γιατί η κυβέρνηση του Σαλί Μπερίσα απέτυχε σε όλους τους τομείς.
Οι παρατυπίες που παρατηρήθηκαν στις εκλογές του 1996 και η χρησιμοποίηση του παρατραπεζικού συστήματος των «Πυραμίδων» έφεραν την κρίση του Μαρτίου του 1997.
Το κράτος είχε σχεδόν διαλυθεί και η κοινωνία αποδιοργανώθηκε τελείως. Παρατηρήθηκαν συγκρούσεις, λεηλασίες,

καταστροφές. Η κατάσταση και στο νότιο τμήμα της Αλβανίας, στην Βόρειο Ήπειρο, ήταν εκτός ελέγχου.
Εκείνο, όμως, που προκάλεσε την αγανάκτηση του αλβανικού λαού ήταν το σύστημα των «Πυραμίδων». Οι μετανάστες άρχισαν να καταθέτουν στα διάφορα σχήματα των Πυραμίδων τις οικονομίες τους, για μεγαλύτερη ασφάλεια, γιατί το τραπεζικό σύστημα της χώρας ήταν τελείως αναξιόπιστο. Οι Πυραμίδες τους πρόσφεραν υψηλό επιτόκιο που έφτανε μέχρι και 60%.
Το Νοέμβριο του 1996 αρκετές παρατράπεζες κήρυξαν πτώχευση. Οι ιδιοκτήτες διέφυγαν στο εξωτερικό με τα χρήματα των καταθετών. Άρχισαν διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, οι οποίες, μέρα με τη μέρα, πύκνωναν με αποτέλεσμα τα βίαια επεισόδια. Οι βίαιες συγκρούσεις σε όλες τις πόλεις έγιναν καθημερινό φαινόμενο.
Η κυβέρνηση παραιτήθηκε, αλλά τα επεισόδια δεν σταμάτησαν. Η δημόσια τάξη διαλύθηκε και ο λαός οπλιζόταν με όπλα που λεηλατούσαν από τις αποθήκες του στρατού. Όπλα και πυρομαχικά βρίσκονταν στα χέρια του άμαχου πληθυσμού.
Παρότι σχηματίστηκε νέα κυβέρνηση υπό τον Bascin Φινο (Mπασκίν Φίνο) οι συγκρούσεις και η αναταραχή συνεχίστηκαν. Από τις ταραχές οι νεκροί είχαν ξεπεράσει τους 200 και οι τραυματίες τους 750. Χιλιάδες Αλβανοί διέφυγαν στην Ελλάδα και την Ιταλία.
Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση η Αλβανία υπέβαλε αίτημα για αποστολή στην Αλβανία στρατιωτικής δυνάμεως. Το αίτημα υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και Συνεργασία της Ευρώπης (ΟΑΣΕ). Για τη συγκρότηση στρατιωτικής δύναμης δήλωσαν συμμετοχή τα κράτη, Ιταλία, Γαλλία, Ελλάδα, Τουρκία, Ρουμανία, Ισπανία, Αυστρία, Δανία, Σλοβενία και Βέλγιο.
Η Ελλάδα συμμετείχε στην ειρηνευτική αποστολή με την «Ελληνική Δύναμη στην Αλβανία» (ΕΛΔΑΛ). Την Ελληνική Δύναμη αρχικά την αποτελούσε ένα τάγμα πεζικού και αργότερα αναδιοργανώθηκε σε σύνταγμα Πεζικού με δύναμη 778 αξιωματικούς και οπλίτες. Το σύνολο της δύναμης ανερχόταν σε 803 άντρες.
Η αποστολή της «Πολυεθικής Δύναμης Προστασίας» (FMP) διήρκεσε περίπου τέσσερις μήνες (16 Απριλίου – 12 Αυγούστου 1997) H FMP πέτυχε στο διάστημα αυτό να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας, την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης του πληθυσμού, διανομή τροφίμων, κατασκευή μικρών έργων οδοποιΐας. Συνέβαλε επίσης στη δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος των αποστολών των διεθνών οργανισμών στην Αλβανία.
Η Ελληνική Δύναμη στην Αλβανία (ΕΛΔΑΛ) εγκαταστάθηκε στις πόλεις Τίρανα – Αυλώνα – Ελμπασάν. Κατά τον χρόνο της παραμονής της στην Αλβανία η ΕΛΔΑΛ έχει να παρουσιάσεις πλούτο και σημαντικό έργο σε πολλούς τομείς, όπως:
- Αναδιοργάνωση των Αλβανικών Ενόπλων Δυνάμεων, με πιστώσεις του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ).
- Εξασφάλιση και διανομή στρατιωτικού υλικού από την Ελλάδα. Η φύλαξη και παράδοση του υλικού που αποστελλόταν από την Ελλάδα με προορισμό τις Ένοπλες Δυνάμεις της Αλβανίας, έχει ανατεθεί στην ΕΛΔΑΛ.
Εκτός από αυτό, η Ελληνική Δύναμη είχε την ευθύνη της φύλαξης και διανομής διαφόρων ειδών φαρμάκων που προοριζόταν για το Στρατιωτικό Νοσοκομείο Τιράνων. Πλούσιο ήταν επίσης και το κοινωνικό έργο της Ελληνικής Στρατιωτικής Δύναμης. Οι σχέσεις με τους κατοίκους της περιοχής του χωριού Ίσπερις, κατά την παραμονή τους εκεί υπήρξαν άριστες.
Η ΕΛΔΑΛ παρείχε ιατροφαρμακευτικές υπηρεσίες και οδοντιατρική περίθαλψη στους κατοίκους. Ανακαίνισε το νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο του χωριού Ισμπερίς και πραγματοποίησε πρόγραμμα προληπτικής ιατρικής και οδοντιατρικής υγιεινής σε μαθητές και πρόσφερε γραφική ύλη, παιγνίδια και αθλητικά είδη στα παιδιά του νηπιαγωγείου και του δημοτικού σχολείου.
Η τοπική εφημερίδα «Ustria dhe Koxa» στις 8 Δεκεμβρίου 1997 σε ολοσέλιδο άρθρο της με τίτλο «Έτσι φέρονται οι πραγματικοί φίλοι» περιέγραφε την κοινωνική προσφορά της ΕΛΔΑΛ προς του κατοίκους της περιοχής και τη βοήθεια προς τις αλβανικές ένοπλες δυνάμεις. Το άρθρο κατέληγε: «Τέτοιες ενέργειες σφυρηλατούν τους δεσμούς που δημιουργούνται μεταξύ των δύο χωρών».
Η απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωτερικών και Άμυνας για την ελληνική συμμετοχή στην Πολυεθνική Δύναμη Προστασίας στην Αλβανία υπήρξε από πολλές απόψεις επωφελής και δημιουργική. Με την ελληνική συμμετοχή η Ελλάδα συνέβαλε στην πρόληψη και αποφυγή γενικότερης αναταραχής στην Αλβανία, αλλά και στην ασφάλεια της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία. Η οργάνωση, η συγκρότηση και η συνεισφορά της Ελληνικής Στρατιωτικής Δύναμης στην Αλβανία υπήρξε σημαντική.
Να σημειώσουμε ότι η ελληνική δύναμη έτυχε ευρείας αποδοχής από τον αλβανικό λαό. Τα σχόλια των Αλβανών ήταν επαινετικά για τους Έλληνες, την υποδειγματική τους συμπεριφορά και την κοινωνική τους προσφορά.
Η αλβανική κυβέρνηση με εκπροσώπους της επανειλημμένα εξέφραζε τις ευχαριστίες προς την ελληνική αποστολή για το έργο που επιτελούσε.
Το ίδιο και ο αλβανικός τύπος με άρθρα του εγκωμίαζε την κοινωνική προσφορά της ΕΛΔΑΛ και τις άριστες σχέσεις με τους κατοίκους των περιοχών που επόπτευε.
Πρόκειται για μια ξεχασμένη, αλλά ουσιαστική προσφορά της Ελλάδας προς τον αλβανικό λαό!

Πηγή: Ελληνική Δύναμη στην Αλβανία (Απρίλιος – Αύγουστος 1997), Έκδοση Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού – Αθήνα 1998