Η κατανάλωση του παρελθόντος...

Ένας λαός είναι ένας οργανισμός δημιουργημένος από το παρελθόν και δεν μπορεί να τροποποιηθεί παρά μόνον με αργές κληρονομικές διαδικασίες.
Οι αληθινοί οδηγοί των λαών είναι οι παραδόσεις τους. Αυτές αντιπροσωπεύουν τις ιδέες, τις ανάγκες, τα αισθήματα του παρελθόντος και τελικά την εθνική ψυχή, χωρίς την οποία κανένας πολιτισμός δεν έχει δύναμη...

Ο άνθρωπος στην πορεία του δημιουργεί παραδόσεις και αφού τις αποχυμώσει τις καταστρέφει. Η διαδικασία αυτή σχετίζεται με τον πολιτισμό και την πρόοδο των κοινωνιών: χωρίς σταθερές παραδόσεις δεν υπάρχει πολιτισμός και χωρίς αργή εξάλειψή τους δεν υπάρχει πρόοδος.
Σύμφωνα με τα προτάγματα του διαφωτισμού, τη ζωή των ανθρώπων δεν πρέπει να την κατευθύνει η εξουσία που έρχεται από το παρελθόν, αλλά το δικό τους σχέδιο για το μέλλον. Εμείς και το παρελθόν, είμαστε δεμένοι με μια αλυσίδα συμβάντων τα οποία, καθώς περνάει ο καιρός, διαλύονται, όπως διαλύεται στο νερό ο αφρός που αφήνει πίσω του ένα πλοίο που ταξιδεύει. Το σημαντικό είναι ότι, δεν κρατάει ο αφρός το τιμόνι του πλοίου στο οποίο ταξιδεύουμε, αλλά τα χέρια που κυβερνάνε το παρόν.
Η αλήθεια είναι ότι, όταν ένας λαός αφήνει τα έθιμά του να παγιοποιηθούν δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη. Το θεμελιώδες καθήκον του είναι η διατήρησή τους και η τροποποίησή τους με αργές διαδικασίες. Ένα δύσκολο καθήκον που το κατάφεραν οι Ρωμαίοι στην αρχαιότητα και οι Άγγλοι στη σύγχρονη εποχή.
Σήμερα το παρελθόν ξαναβγαίνει στην επιφάνεια... Το παρελθόν όμως δεν είναι θεμελιωτικό, είναι ανακυκλωμένο και εναρμονισμένο στο γούστο της εποχής. Η παράδοση δεν καλεί στην πιστότητα, στην αναβίωση του παλιού. Έχει γίνει προϊόν φολκλορικής κατανάλωσης, κλείσιμο του ματιού στο παρελθόν. Το παλιό και η νοσταλγία έχουν γίνει επιχειρήματα για πώληση, ο «αναμνηστικός τουρισμός» γνωρίζει μαζική επιτυχία.
Ζούμε τον πληθωρισμό της μνήμης χωρίς να επιδιώκουμε κάποια επαφή με τις αξίες αυτών που επικαλούμαστε. Τροφοδοτούμε τον καταναλωτισμό και τα απορρίμματα. Τα έργα του παρελθόντος δεν τα ατενίζουμε μέσα στην περισυλλογή και τη σιωπή, δεν προσπαθούμε να προβληματιστούμε στα κίνητρα της δημιουργίας τους και στις αξίες που αυτά ενσωματώνουν, αλλά τα αντιμετωπίζουμε ως αντικείμενα αναψυχής...
Το κύμα του παρελθόντος το ταυτίζουμε με τη σφραγίδα της αυθεντικότητας που προκαλεί νοσταλγία, γεγονός που δίνει κύρος σε ό, τι σχετίζεται μαζί του. Έτσι, οι επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται την κληρονομιά τους, ενημερώνουν για το παρελθόν τους και προωθούν «προϊόντα μνήμης» που ξαναζωντανεύουν παλιές εποχές.
Οι σύγχρονες κοινωνίες βιώνουν μια ισχυρή ανάγκη για συνέχεια ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν, τη μέριμνα να δώσουμε στον εαυτό μας ρίζες και μνήμη. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα οδηγηθούμε στην αφύπνιση των παλιών δαιμόνων...
Η δύναμη των παραδόσεων πάνω στην ψυχή των μαζών είναι ανυπολόγιστη. Κατά τον Gustave Le Bon ( Ψυχολογία των μαζών, Εκδόσεις Ζήδρος, Θεσσαλονίκη, 1996): «Οι ναοί δεν προστατεύουν τα πιο φοβερά είδωλα, ούτε τα παλάτια τους πιο δεσποτικούς τυράννους. Εύκολα τα καταστρέφει κανείς. Οι αόρατοι κύριοι που βασιλεύουν μέσα στις ψυχές μας ξεφεύγουν από κάθε απόπειρα, και δεν υποκύπτουν παρά στην αργή φθορά των αιώνων».
Η πατρίδα μας έχει πλούσια παράδοση και θα ήταν σημαντικό ο λαός της να αντλήσει απ’ αυτή σοφία και εμπειρίες για να διαχειριστεί το παρόν και να σχεδιάσει το έτσι κι αλλιώς αβέβαιο μέλλον της...
Κατά τον Κορνήλιο Καστοριάδη (Παράθυρο στο Χάος, Ύψιλον/Βιβλία, 2007): «Μόνον ένας ριζοσπαστικός μετασχηματισμός της κοινωνίας θα μπορέσει να μετατρέψει το παρελθόν σε κάτι διαφορετικό από ένα νεκροταφείο που το επισκέπτονται τελετουργικά, ανώφελα και όλο πιο σπάνια κάποιοι μανιακοί και απαρηγόρητοι συγγενείς... Εκεί όπου δεν υπάρχει παρόν, δεν υπάρχει και παρελθόν».
E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.